Behandeling van trombose

Schreven door: Lisa Anselmo PharmD, BCOP, Edward Libby MD

Redacteuren: Stephan Moll, MD en Sara Critchley, MS, RN

Trombose is de medische term voor een abnormaal bloedstolsel in een slagader of ader. Het vermogen van het lichaam om bloedstolsels te vormen is een natuurlijke verdediging tegen bloedingen. Klonters worden gevormd door een reeks chemische reacties tussen speciale bloedcellen (bloedplaatjes) en eiwitten (stollingsfactoren) in het bloed. De bloedplaatjes en de stollingsfactoren werken samen om het stollingsproces te regelen en de stolling te starten en te stoppen als het lichaam dat nodig heeft. Soms werkt dit proces niet goed en vormt zich een stolsel in de bloedvaten, waardoor de bloedstroom naar de omliggende weefsels wordt geblokkeerd. Er zijn twee hoofdtypen stolsels. Hoe ze het lichaam beïnvloeden, hangt af van het type en de plaats van de klont.

• Arteriële trombose – de klont bevindt zich in een slagader, meestal in het hart of de hersenen, en veroorzaakt een hartaanval of beroerte.
• veneuze trombose – de klonter zit in een ader, meestal een van de diepe aderen van het been (diepe veneuze trombose; DVT) en veroorzaakt zwelling en pijn.

De klonters kunnen ook uit elkaar vallen en naar een ander deel van het lichaam reizen en daar een andere verstopping veroorzaken.

Om bloedstolsels te behandelen en de schade die ze veroorzaken te voorkomen, gebruiken artsen anticoagulantia, die gewoonlijk bloedverdunners worden genoemd, om de stollingskracht van het bloed te verminderen en de groei van een stolsel te voorkomen. De meest gebruikte bloedverdunners zijn heparine, heparine met een laag moleculair gewicht, en warfarine.

Heparine

Heparine is een sterk, snelwerkend antistollingsmiddel (bloedverdunner). Het wordt meestal in het ziekenhuis toegediend via een infuus (een kleine naald die in een ader wordt ingebracht), maar het kan ook worden toegediend via een injectie onder de huid. IV heparine werkt snel; binnen enkele minuten nadat het is toegediend, hebben de meeste patiënten een uitstekende antistolling die verdere stolling zal voorkomen. Patiënten die heparine krijgen, moeten echter elke dag worden gecontroleerd met een bloedonderzoek om te zien of de juiste dosis wordt toegediend. De arts zal de dosis heparine aanpassen aan de hand van de resultaten van het bloedonderzoek. Omdat de heparinespiegel bij patiënten vaak verandert, moet de arts de spiegel vaak controleren. De naam van de bloedtest die wordt gebruikt om de heparinespiegel van een patiënt te controleren, is de geactiveerde partiële tromboplastinetijd (aPTT).

Bij patiënten die een nieuw stolsel hebben, wordt heparine meestal samen met een ander antistollingsmiddel, warfarine (Coumadin®), toegediend. Warfarine is een pil die patiënten thuis kunnen innemen voor langdurige antistolling. Omdat het 5-7 dagen (of langer) kan duren voordat de warfarine werkt, zullen patiënten aanvankelijk beide geneesmiddelen innemen. Zodra de warfarine volledig werkzaam is, wordt de heparine gestopt en kan de patiënt vanuit het ziekenhuis naar huis.

De voordelen van heparine zijn de lage kosten en de snelle werking (bloed kan snel worden gestabiliseerd). De nadelen van heparine zijn de noodzaak van frequent bloedonderzoek om het niveau van de antistolling te controleren en ziekenhuisopname om een infuusmedicijn te krijgen. Patiënten moeten rekening houden met een verblijf in het ziekenhuis van 5-10 dagen voor de behandeling van een nieuw stolsel.

De ernstigste bijwerking van heparine is een bloeding. Andere bijwerkingen zijn huiduitslag, hoofdpijn, verkoudheidsklachten en maagklachten. Een minder vaak voorkomende bijwerking is verlies van botsterkte als patiënten gedurende langere tijd (meestal maanden) heparine gebruiken. Dit is over het algemeen alleen een probleem voor zwangere vrouwen. Een zeldzame bijwerking van heparine is een aandoening die Heparin Induced Thrombocytopenia (HIT) wordt genoemd. HIT wordt soms ten onrechte “heparine-allergie” genoemd. Het komt voor bij een klein aantal patiënten, maar het heeft zeer ernstige symptomen, waaronder verslechtering van de stolling en het ontwikkelen van nieuwe stolsels, wat kan leiden tot een beroerte, hartaanval, diepe veneuze trombose, en de dood.

Laag Moleculair Gewicht Heparines

Laag Moleculair Gewicht Heparines (LMWH) zijn vergelijkbaar met heparine, maar veel gemakkelijker te gebruiken. De geneesmiddelen die in de VS verkrijgbaar zijn, zijn Dalteparine (Fragmin®), Enoxaparine (Lovenox®) en Tinzaparine (Innohep®).

Het gebruik van LMWH heeft twee voordelen ten opzichte van heparine:

• Patiënten kunnen thuis worden behandeld, omdat LMWH wordt toegediend via een injectie onder de huid. Hierdoor hoeven patiënten niet of minder lang in het ziekenhuis te zijn voor de behandeling van hun stolsel.
• Patiënten hoeven over het algemeen niet te worden gecontroleerd met een bloedonderzoek als ze LMWH gebruiken.

De bijwerkingen van LMWH zijn zeer vergelijkbaar met heparine; HIT en osteoporose komen echter veel minder vaak voor. LMWH is duur.

Warfarine

Warfarine (Coumadin®) is een anticoagulanspil die via de mond wordt ingenomen. Patiënten krijgen warfarine om verschillende redenen. Sommige patiënten nemen maar een paar weken warfarine, anderen moeten het de rest van hun leven blijven innemen. De duur van de behandeling hangt af van de reden waarom een patiënt antistollingsmiddelen nodig heeft.

Warfarine werkt door het vertragen van het proces in de lever dat vitamine K gebruikt om bepaalde eiwitten (stollingsfactoren) te maken die stolling veroorzaken. Omdat het enkele dagen kan duren voordat warfarine volledig werkzaam is, wordt heparine of LMWH gegeven totdat de warfarine werkt.

Net als bij patiënten die heparine nemen, moet bij patiënten die warfarine nemen het bloed worden getest om te zien hoe goed het medicijn werkt en om te worden gecontroleerd op veiligheid. Deze bloedtest meet hoe lang het bloed nodig heeft om te stollen en wordt ook wel protrombinetijd, protime, INR of stollingstijd genoemd. Omdat verschillende laboratoria verschillende methoden gebruiken om de stollingstijd te meten, kunnen de resultaten van de test variëren. Om ervoor te zorgen dat een arts deze test correct kan interpreteren, worden de resultaten gerapporteerd met een INR-getal (International Normalized Ratio) dat alle stollingstijden naar hetzelfde getal omrekent. Mensen die geen warfarine gebruiken, hebben een INR van ongeveer 1,0 (gewoonlijk tussen 0,8 en 1,2). De meeste patiënten die warfarine gebruiken, moeten een INR tussen 2 en 3 hebben; dit wordt beschouwd als hun therapeutisch bereik. Bij sommige patiënten wordt gestreefd naar een hogere of lagere INR-waarde. Als een patiënt een INR heeft die onder zijn therapeutische bereik ligt, is het risico op stolling groter; als een patiënt een INR heeft die boven het therapeutische bereik ligt, is het risico op bloedingen groter. Wanneer patiënten voor het eerst met warfarine beginnen, kan het zijn dat hun bloed twee of drie keer per week wordt getest. Als de patiënt eenmaal een regelmatige dosis warfarine heeft, kan het vier weken duren voordat de bloedtests worden herhaald.

Bloedingen zijn de meest voorkomende bijwerking van warfarine. Andere bijwerkingen zijn hoofdpijn, huiduitslag, haaruitval, huidnecrose, paarse teensyndroom en verhoogde leverenzymen. Soms verdwijnen deze bijwerkingen na verloop van tijd; het is echter belangrijk dat u deze bijwerkingen of ongewone symptomen met uw arts bespreekt. Als de bijwerkingen niet verdwijnen, kan uw arts een andere bloedverdunner voorschrijven.

Punten om te onthouden over het gebruik van warfarine:

• Houd uw dieet consistent. Veel voedingsmiddelen, met name groene groenten, bevatten vitamine K.
• Let de arts, verpleegkundige of apotheker die uw INR bewaakt erop als u met een nieuw geneesmiddel begint. Sommige medicijnen, vooral antibiotica, kunnen uw INR verhogen of verlagen. Vrij verkrijgbare ontstekingsremmende geneesmiddelen (zoals aspirine of ibuprofen) kunnen uw risico op bloedingen verhogen. U kunt meestal acetaminophen (Tylenol®) nemen. Maar als u meer dan een keer per dag en langer dan een week acetaminofen gebruikt, moet u dit melden aan de arts die uw INR controleert.
• Het innemen van kruidenmedicijnen tijdens het gebruik van warfarine wordt ontraden. Veel kruidengeneesmiddelen hebben een wisselwerking met warfarine en veranderen uw INR. Sommige van deze geneesmiddelen hebben anticoagulerende eigenschappen en kunnen u een groter risico op bloedingen geven. Veel kruidengeneesmiddelen vermelden niet al hun ingrediënten en werken mogelijk niet zoals geadverteerd. Als u een kruidengeneesmiddel moet nemen, is het belangrijk dat de zorgverlener die uw INR controleert, weet wat u neemt.
• Neem warfarine elke avond op hetzelfde tijdstip in. De avond is de beste tijd om warfarine in te nemen omdat eventuele wijzigingen in de medicatie overdag kunnen worden aangebracht. Als u een dosis van uw warfarine mist, hebt u 8 uur de tijd om de medicatie in te nemen; de dosis moet na 8 uur worden overgeslagen.
• Limiteer de inname van alcohol. Het drinken van een lichte of matige hoeveelheid alcohol (1-2 glazen wijn of 1-2 biertjes per dag) heeft gewoonlijk geen invloed op de INR en zal het risico op bloedingen niet verhogen. Veel alcohol drinken kan echter de werking van warfarine beïnvloeden en het risico op bloedingen verhogen.

De National Blood Clot Alliance (NBCA) en zijn Medische en Wetenschappelijke Adviesraad (MASAB) keuren geen commerciële producten, processen of diensten goed en bevelen deze ook niet aan. De standpunten en meningen van auteurs die op de websites van NBCA of MASAB of in schriftelijk materiaal van NBCA of MASAB worden geuit, geven niet noodzakelijk die van NBCA of MASAB weer en mogen niet worden gebruikt voor reclame of productpromotie.

Het is niet de bedoeling van NBCA of MASAB om specifiek medisch advies te geven, maar wel om gebruikers informatie te verschaffen zodat zij hun gezondheid en de bij hen vastgestelde aandoeningen beter kunnen begrijpen. Specifiek medisch advies wordt niet gegeven en zowel NBCA als MASAB raden u aan een gekwalificeerde arts te raadplegen voor een diagnose en voor antwoorden op uw persoonlijke vragen.

Posted December 1, 2008

Return to our News Page