Cataracten van de Nijl
De cataracten van de Nijl zijn gebieden tussen Aswan en Khartoum waar het water ondiep is en snel stroomt. Het oppervlak wordt onderbroken door talrijke kleine keien en stenen die op de rivierbedding liggen, evenals vele kleine rotseilandjes. Dit wordt “stroomversnelling” of “wit water” genoemd.
Riviercataracten gaan vaak gepaard met een snelle neer-daling van de rivier. Ze blokkeren de waterweg, omdat boten er niet veilig vracht door kunnen vervoeren.
De zes eerste cataracten van de rivier de Nijl waren in de oudheid de belangrijkste obstakels voor boten die op de Nijl voeren. Stroomopwaarts geteld (van noord naar zuid) ligt de Eerste Cataract in het huidige Egypte; de rest ligt in Soedan.
- De Eerste Cataract ligt bij Aswan 24.078° N 32.878° E
- De Tweede Cataract (of Grote Cataract) lag in Nubië en ligt nu onder water in het Nasser-meer 21.48° N 30.97° E
- De Derde Cataract ligt rond Tombos / Hannek 19.76° N 30.37° E
- De Vierde Cataract ligt in de Manasirwoestijn en zal vanaf 2006 onder water worden gezet door de Merowe-dam 18.91° N 32.36° E
- De Vijfde Cataract is vlakbij de samenvloeiing met de Atbara-rivier 17.677° N 33.970° E
- De Zesde Cataract is waar de Nijl het Sabaluka pluton doorsnijdt vlakbij Bagrawiyah 16.88° N 33.66° E
Het woord cataract komt van het Griekse woord Katarakhtes dat “waterval” betekent.
In de oudheid strekte Opper-Egypte zich uit van de Nijldelta tot aan de eerste cataract. Verder stroomopwaarts, in wat nu Soedan is, werd het land later beheerst door het Koninkrijk Koesj.
De cataract is naar het noorden gericht, niet naar het zuiden, omdat de rivier naar het noorden stroomt, vanuit het Victoriameer in het zuiden.
In het boek “The River War” van Winston Churchill uit 1899 wordt elk van de cataracten uitgelegd.