De fasen van de scheidingsbemiddeling

De meeste bemiddelingen doorlopen een reeks van vijf fasen – niet noodzakelijkerwijs in deze volgorde – en sommige fasen kunnen op verschillende momenten tijdens de bemiddeling herhaald worden. Uw eigen mediation kan anders zijn, maar hier volgen de basisprincipes van elke fase.

Inleidende fase

In deze eerste fase werkt de mediator met u en uw echtgenoot om een basis te leggen voor de rest van de mediation. U geeft de mediator achtergrondinformatie over uw situatie, en de mediator legt uit hoe de mediation zal verlopen. Afhankelijk van hoe goed u en uw echtgenoot communiceren en wat de problemen in uw geval zijn, stelt de mediator een aanpak voor die de kansen op het bereiken van een overeenkomst moet optimaliseren. U beoordeelt de punten waarover u en uw echtgenoot het eens of oneens zijn en stelt samen een agenda op voor de rest van de mediation.

Fase van informatieverzameling

Om de mediation succesvol te laten verlopen, moeten u, uw echtgenoot en de mediator zo goed mogelijk op de hoogte zijn van de feiten van uw zaak. Dit is de fase van het verzamelen van informatie. Soms begint deze fase al tijdens de eerste sessie, soms pas daarna. Als de informatie die u en de bemiddelaar nodig hebben niet beschikbaar is of betwist wordt, zal de bemiddelaar proberen u te helpen om deze informatie te verkrijgen of om te bepalen wat juist is. U kunt bijvoorbeeld het polisnummer en andere details van een levensverzekeringspolis nodig hebben. Als u uw exemplaar van de polis niet kunt vinden, kan de bemiddelaar manieren voorstellen om deze informatie te krijgen, zoals contact opnemen met de makelaar die u de polis heeft verkocht of naar de verzekeringsmaatschappij schrijven.

In deze fase kan de bemiddelaar eerst beginnen met het bespreken van de algemene rechtsregels die op uw zaak van toepassing kunnen zijn. Dit kan de wetten van uw land omvatten die aangeven hoe een rechter uw bezittingen en schulden zou verdelen, hoe de voogdij en kinderalimentatie zouden worden beslist, wanneer en hoe alimentatie kan worden toegewezen, en wetten die betrekking hebben op aanverwante zaken zoals belastingen en levens- en ziektekostenverzekeringen. Deze algemene juridische informatie zal u helpen om te beslissen hoe u de problemen in uw zaak wilt aanpakken.

De bemiddelaar zal u en uw echtgenoot ook vragen om financiële documenten zoals belastingaangiften en bank- en hypotheekafschriften in te dienen. Naarmate u vordert, zal de bemiddelaar een samenvatting geven van de verzamelde informatie. Als u het erover eens bent dat aanvullend onderzoek nodig is of dat een neutrale deskundige moet worden geraadpleegd, zal dat op een “te doen” lijst worden gezet. Deze tweede fase van de bemiddeling kan twee of meer sessies in beslag nemen, vooral indien u extern werk moet verrichten om bijkomende informatie of beoordelingen te verkrijgen. Als u het gevoel hebt dat u al genoeg over uw situatie weet en al duidelijke ideeën hebt over hoe u tot een regeling kunt komen, kunt u ongeduldig worden van deze fase en angstig om verder te gaan met de onderhandelingen. Ook al wilt u misschien doorgaan, het is de taak van de bemiddelaar om ervoor te zorgen dat u en uw echtgenoot alle feiten en informatie hebben die u nodig hebt om een overeenkomst te sluiten die juridisch bindend is en waar u geen spijt van zult krijgen.

Framingfase

In de framingfase helpt de bemiddelaar iedere echtgenoot om de redenen uiteen te zetten waarom hij of zij bepaalde uitkomsten in de schikking wil hebben. Deze redenen bestaan uit individuele zorgen, prioriteiten, doelen en waarden. Zij worden door bemiddelaars vaak “behoeften en belangen” genoemd. Hier gebruiken wij de bredere term “belangen”. Het identificeren van de belangen helpt om het kerndoel van de bemiddeling te bepalen: het vinden van een oplossing voor de problemen die met succes de belangrijkste belangen van elke echtgenoot aanpakt. In de meeste echtscheidingen moeten veel kwesties worden onderzocht in het licht van de belangen van elke echtgenoot. Dit zijn onder meer de verdeling van eigendommen en schulden, de voogdij over kinderen, kinderalimentatie en alimentatie.

Vaak zullen de belangen van de echtgenoten elkaar overlappen. Dit is met name het geval als de belangen ook betrekking hebben op andere mensen, zoals kinderen. Wanneer een dergelijke overlapping zich voordoet, is de kans groter dat er een regeling wordt gevonden die tegemoetkomt aan hun gemeenschappelijke zorgen. Natuurlijk is het niet altijd mogelijk een overeenkomst te sluiten die volledig tegemoetkomt aan alle belangen van de twistende partijen. Sommige belangen moeten misschien worden gecompromitteerd, vooral bij echtscheiding, waarbij beperkte middelen over twee huishoudens moeten worden verdeeld. Maar als de focus ligt op het identificeren en aanpakken van ieders belangrijkste behoeften en belangen, zullen de resulterende compromissen degene zijn waar beide echtgenoten mee kunnen leven.

Sommige mediators geven er de voorkeur aan om de fase van framing in aparte sessies uit te voeren, omdat zij geloven dat dit ieder van u beter voorbereidt op de volgende fase: het onderhandelen. Andere mediators geven de voorkeur aan gezamenlijke sessies, omdat zij van mening zijn dat het horen van uw echtgenoot om samen met de mediator belangen te formuleren, een betere basis legt voor het geven en nemen van de onderhandelingsfase. Beide manieren kunnen werken, hoewel afzonderlijke sessies de mediation iets duurder maken en iets langer duren, omdat alles wat belangrijk is en in de afzonderlijke sessie wordt gezegd, aan de andere echtgenoot zal moeten worden herhaald.

Onderhandelingsfase

Als de mediator de echtgenoten heeft geholpen de problemen en belangen duidelijk te formuleren, is het tijd om te onderhandelen over een aanvaardbare regeling. Dit begint meestal met een verkenning van mogelijke opties. Met de hulp van de mediator bespreken en evalueren de echtgenoten de opties, totdat ze uiteindelijk de opties beperken tot de opties die het beste werken voor beide echtgenoten. Het bereiken van de uiteindelijke combinatie van opties zal compromissen en concessies van beide kanten met zich meebrengen

De meeste bemiddelaars zullen in dit stadium de nadruk leggen op het probleemoplossende aspect van onderhandelen. Het probleem dat moet worden opgelost is het vinden van schikkingsopties die de belangrijkste belangen van elke echtgenoot zo volledig mogelijk behartigen. Met deze focus bent u in staat om te onderhandelen door aanvaardbare opties uit te wisselen in plaats van vast te komen zitten in zero-sum onderhandelingen, waarbij de winst van de ene echtgenoot het verlies van de andere echtgenoot is.

Conclusiefase

In deze fase wordt de voorlopige schikkingsovereenkomst op schrift gesteld en verspreid onder beide echtgenoten ter beoordeling met hun adviseurs. Als de kwesties in uw zaak eenvoudig zijn, kan de bemiddelaar een memorandum opstellen met een overzicht van uw schikking en u de gelegenheid geven dit te ondertekenen voordat u de bemiddelingssessie verlaat waarin u uw onderhandelingen hebt afgerond. Het memorandum kan de belangrijkste punten van overeenstemming samenvatten en kan worden gebruikt als basis voor het opstellen van een formele schikkingsovereenkomst die bij de rechtbank zal worden ingediend als onderdeel van de nu niet-betwiste echtscheidingszaak.

Mediators, vooral degenen die ook advocaten zijn, zullen de schriftelijke schikkingsovereenkomst opstellen die bij de rechtbank zal worden ingediend. Het is echter ook raadzaam om een eigen advocaat namens u naar de conceptovereenkomst te laten kijken.

Aangepast uit Divorce Without Court: A Guide to Mediation and Collaborative Divorce, door Katherine E. Stoner.