Dorothy Gale

In de literatuurEdit

Dorothy met de zilveren schoentjes (illustratie door W. W. Denslow)

In de Oz-boeken wordt Dorothy opgevoed door haar oom en tante in het sombere landschap van een boerderij in Kansan. Of tante Em of oom Henry bloedverwant van Dorothy is, blijft onduidelijk. Oom Henry refereert aan Dorothy’s moeder in The Emerald City of Oz, mogelijk een aanwijzing dat Henry bloedverwant is van Dorothy. (Het is ook mogelijk dat “Tante” en “Oom” liefkozende termen zijn van een pleeggezin en dat Dorothy aan geen van beiden verwant is, hoewel Zeb in Dorothy and the Wizard in Oz beweert dat hij Dorothy’s achterneef is, verwant via Tante Em. Er wordt weinig gezegd over wat er met Dorothy’s biologische ouders is gebeurd, behalve dat haar moeder dood is). Samen met haar kleine zwarte hond, Toto, wordt Dorothy meegesleurd door een tornado naar het Land van Oz en, net als Alice uit Alice’s Adventures in Wonderland, komen ze in een alternatieve wereld vol pratende wezens. In veel van de Oz boeken is Dorothy de heldin van het verhaal. Ze wordt vaak gezien met haar beste vriendin en de heerseres van Oz, Prinses Ozma. Haar blauw-witte geruite jurk wordt bewonderd door de Munchkins omdat blauw hun lievelingskleur is en wit alleen gedragen wordt door goede heksen en tovenaressen, wat voor hen aangeeft dat Dorothy een goede heks is.

Dorothy heeft een openhartig en leidinggevend karakter, ze toont geen angst als ze de Laffe Leeuw een klap geeft, en ze organiseert de reddingsmissie van de Winkies voor haar vrienden die in stukken zijn gehakt door de gevleugelde apen. Ze is niet bang om de Boze Heks van het Westen kwaad te maken, zoals blijkt wanneer de heks een van Dorothy’s muiltjes steelt, en als vergelding een emmer water over Dorothy gooit, niet wetende dat water dodelijk is voor de heks. Ze weerlegt brutaal Prinses Langwidere’s dreigement om haar hoofd mee te nemen voor haar verzameling – “Wel, ik b’geloof dat je dat niet zult doen.” (Naar aanleiding van Anna Laughlin’s vertolking van het personage in de populaire Broadway versie van The Wizard of Oz in 1903, schrijft Baum aan Dorothy dat ze in kinderlijke samentrekkingen spreekt met Ozma of Oz, wat ze ook in de serie blijft doen). Dit aspect van haar karakter werd enigszins afgezwakt door haar gezelschap van Ozma, in wie Baum de grotere wijsheid en waardigheid plaatste. Maar zelfs dit wordt gecompliceerd door haar associaties met haar neef, Zeb van Hugson’s Ranch, een ruige, mannelijke jongen die niet goed tegen Oz kan en aan niets interessanters kan denken dan het verslaan van de worstelkampioen van de Munchkins, waartoe hij niet in staat blijkt te zijn.

Dorothy heeft verschillende andere huisdieren, waaronder haar wit/roze/paarse katje Eureka, en Billina, een pittig pratende kip. Populair in kruiswoordraadsels is Dorothy’s koe, Imogene, uit de toneelversie van 1902, en wordt geïmpliceerd, hoewel zonder naam, in de film van 1910. In Eric Shanower’s roman, The Giant Garden of Oz, komt een koe voor die Imogene heet.

In het zesde Oz-boek van Baum, The Emerald City of Oz (1910), wanneer oom Henry en tante Em niet in staat zijn de hypotheek te betalen op de nieuwe boerderij die aan het eind van The Wonderful Wizard of Oz is gebouwd, brengt Dorothy hen naar Oz; het plot bevat een rondleiding door Oz als een wonderbaarlijk, utopisch land waarin ze zijn ontsnapt aan de problemen van Kansas. Ze wordt prinses van Oz.

Dorothy is een standaard personage, met op zijn minst een cameo rol in dertien van de veertien Oz boeken geschreven door L. Frank Baum (hoewel ze helemaal niet voorkomt in The Marvelous Land of Oz, wordt ze in dat verhaal meerdere malen genoemd, omdat het haar daden in The Wonderful Wizard of Oz waren die tot de gebeurtenissen in het eerste leidden) en is op zijn minst een frequente figuur in de negentien boeken die volgden van auteur Ruth Plumly Thompson, met op zijn minst een cameo in al haar boeken behalve Captain Salt in Oz (waarin noch Oz noch een van zijn inwoners voorkomt, hoewel ze wel worden genoemd). Belangrijke latere verschijningen van Dorothy in de “Famous Forty” zijn in The Lost Princess of Oz, Glinda of Oz, The Royal Book of Oz, Grampa in Oz, The Lost King of Oz, The Wishing Horse of Oz, Ozoplaning with the Wizard of Oz, en The Magical Mimics in Oz. De meeste van de andere boeken richten zich op verschillende kind hoofdpersonen, sommige Ozite, sommige uit andere Nonestikaanse rijken, en sommige uit de Verenigde Staten, en als zodanig, worden haar verschijningen in de hoofdserie steeds beperkter. In Jack Snow’s The Magical Mimics in Oz (1946), plaatst Ozma Dorothy op de troon van Oz terwijl zij weg is om koningin Lurline’s feeënband te bezoeken.

De magie van Oz houdt Dorothy jong. In The Lost King of Oz (1925), voert een Wish Way Dorothy naar een filmset in Hollywood, Californië. Ze begint snel te verouderen tot ze achter in de 20 is, waarmee ze tenminste een deel van de jaren die al verstreken zijn, goedmaakt. De Wish Way brengt haar terug naar Oz en herstelt haar in haar jongere ik, maar ze leert dan dat het onverstandig zou zijn voor haar om ooit terug te keren naar de buitenwereld. Baum geeft nooit de leeftijd van Dorothy aan, maar wel in The Lost Princess of Oz dat ze een jaar jonger is dan Betsy Bobbin en een jaar ouder dan Trot, wiens leeftijd in Ruth Plumly Thompsons The Giant Horse of Oz op 10 jaar wordt gesteld, waardoor ze 11 jaar is tegen de tijd dat ze in Oz komt wonen.

Thompsons Oz-boeken laten een zekere onverdraagzaamheid in Dorothy zien. In The Cowardly Lion of Oz arriveert circusclown Notta Bit More in Smaragd-Stad “vermomd” als een traditionele heks, en Dorothy begint onmiddellijk emmers water op hem te gooien zonder provocatie (hoewel ze zo reageerde in de veronderstelling dat de “heks” Notta een boze heks was zoals haar oude vijand, de Wicked Witch of the West). In The Wishing Horse of Oz maakt ze onsmakelijke opmerkingen over de donkere kleur die Gloma en haar onderdanen aannemen als vermomming, waardoor ze enigszins op zwarte mensen lijken. Dit gedrag is niet kenmerkend voor Dorothy in Baum’s Oz boeken. In The Patchwork Girl of Oz, duwt en slaat ze door de menigte zwarte Tottenhots om de Vogelverschrikker te redden, die ze aan het rondgooien zijn, maar dit is meer een voorbeeld van haar lef dan van enige vorm van vooroordeel, want verder is ze vriendelijk en beleefd tegen de Tottenhots, en accepteert ze dat hun manieren anders zijn dan die van de bewoners van Smaragd-Stad.

De geautoriseerde vervolgen van Sherwood Smith, The Emerald Wand of Oz en Trouble Under Oz, concentreren zich op de kinderkarakters Dori en Em, die bij hun tante Susan wonen. Alle drie zijn indirecte afstammelingen van Dorothy, hoewel hun specifieke relatie tot haar onduidelijk is.

Philip José Farmer’s science-fiction roman A Barnstormer in Oz uit 1982 vertelt het verhaal van vliegenier Henry “Hank” Stover – die niet verbaasd is wanneer hij op een mooie lentedag in 1923 met zijn Curtiss Jenny tweedekker door een vreemde groene wolk vliegt en zich in Oz bevindt. Hank weet dat hij in Oz is omdat zijn moeder, Dorothy Gale-Stover, daar in 1890 was geweest en hem later over haar ervaringen vertelde. Farmer’s premisse is dat Dorothy Oz slechts één keer bezocht en haar verhaal vertelde aan een journalist genaamd Frank Baum. Deze journalist zou later een serie boeken schrijven over Dorothy’s enige avontuur in Oz. Farmer’s Oz bevindt zich op de rand van zowel een burgeroorlog als een invasie van het Amerikaanse leger.

Dorothy’s achternaam wordt nooit genoemd in The Wonderful Wizard of Oz of The Marvelous Land of Oz, de eerste twee Oz boeken. Hij wordt onthuld in het derde boek Ozma of Oz (1907). De achternaam van Gale werd oorspronkelijk vermeld in Baum’s script voor de Broadway toneelversie van 1902 van De Tovenaar van Oz, waarin het een opzet was voor een woordspeling grap. “Ik ben Dorothy, en ik ben een van de Kansas Gale’s.” “Dat verklaart je luchtige manier van doen.”)

ConceptEdit

Een invloed op de creatie van Dorothy lijken de Alice-boeken van Lewis Carroll te zijn. Hoewel Baum naar verluidt deze plots onsamenhangend vond, identificeerde hij hun bron van populariteit als Alice zelf, een personage waarmee kinderlezers zich konden identificeren; dit beïnvloedde zijn keuze voor een hoofdpersoon voor zijn eigen boeken.

Dorothy’s personage is waarschijnlijk vernoemd naar Baum’s eigen nichtje, Dorothy Louise Gage, die op jonge leeftijd overleed. Baum’s vrouw was erg aan haar gehecht en was diep bedroefd over haar dood, dus er wordt gespeculeerd dat Baum haar naam in zijn verhalen opnam als een gedenkteken. Elementen van Dorothy Gale’s karakter zijn mogelijk afgeleid van Matilda Joslyn Gage, Dorothy Gage’s grootmoeder. Dorothy Gage ligt begraven op Evergreen Cemetery in Bloomington, Illinois.

Lee Sandlin schrijft dat L. Frank Baum in mei 1879 een rampenrapport las over een tornado in Irving, Kansas, waarin de naam voorkwam van een slachtoffer, Dorothy Gale, die “begraven werd gevonden met het gezicht naar beneden in een modderpoel.”

In filmEdit

In Baum’s toneelmusical uit 1902 werd Dorothy gespeeld door Anna Laughlin. In 1908 bewerkte L. Frank Baum zijn vroege Oz-romans als The Fairylogue and Radio-Plays, met Romola Remus als Dorothy. Daarna volgde The Wonderful Wizard of Oz, een korte speelfilm die Otis Turner, één van de regisseurs van Fairylogue, zonder Baum maakte als onderdeel van een contractvervulling. In deze film uit 1910 werd Dorothy gespeeld door Bebe Daniels. De film werd gevolgd door twee vervolgen (in hetzelfde jaar), Dorothy and the Scarecrow in Oz en The Land of Oz, waarin Dorothy ook meespeelde, maar of Daniels meespeelde is onbekend. Baum bewerkte vervolgens The Wonderful Wizard of Oz losjes tot een speelfilm uit 1914, geregisseerd door J. Farrell MacDonald, getiteld His Majesty, the Scarecrow of Oz met Violet MacMillan als Dorothy.

Dorothy komt niet voor in The Patchwork Girl of Oz (1914), hoewel sommige filmboeken beweren dat Mildred Harris, die haar contract met The Oz Film Manufacturing Company nog moest tekenen, de rol vertolkte. Het personage is, in feite, geëlimineerd uit de filmversie, hoewel ze een vrij grote rol heeft in de roman.

• Anna Laughlin als Dorothy in de musical van 1902

• Romola Remus (uiterst rechts) met de cast van The Fairylogue and Radio-Plays

• Violet MacMillan

• Dorothy Dwan

Dorothy Dwan vertolkte Dorothy in de film Wizard of Oz uit 1925. In deze film vertelt tante Em (Mary Carr) haar op haar achttiende verjaardag dat ze bij hen op de stoep is achtergelaten en eigenlijk een prinses van Oz is, voorbestemd om te trouwen met prins Kynd (Bryant Washburn), die op dit moment de troon heeft verloren aan premier Kruel (Josef Swickard), in een verhaallijn die lijkt op die van Zijne Majesteit de Vogelverschrikker van Oz, alleen met Dorothy als de love interest. Uiteindelijk blijkt het verhaal de droom te zijn van een klein meisje dat in slaap is gevallen terwijl ze luistert naar het verhaal van Kynd en Kruel, waarvan wordt gezegd dat het het verhaal is van De Wonderbaarlijke Tovenaar van Oz. De film introduceerde ook het idee dat de boerenknechten ook de Vogelverschrikker, de Tinnen Bosman en de Laffe Leeuw zijn, zij het als kostuums die ze aantrekken om zich in Oz te verbergen.

In de film The Wizard of Oz uit 1939 werd Dorothy gespeeld door Judy Garland, die voor haar optreden een Academy Juvenile Award kreeg. Omdat ze ten tijde van de opnames zestien jaar oud was, werd Garland’s rijpere figuur in een figuurverbergend korset gebonden. Omdat fantasiefilms in die tijd over het algemeen geen succes waren, beeldde Metro-Goldwyn-Mayer Oz af als een door een hersentrauma veroorzaakt delirium, in plaats van een echte plaats. Er wordt gesuggereerd dat Oz slechts een droom van Dorothy is, omdat ze aan het eind in bed wakker wordt, hoewel Dorothy ervan overtuigd is dat haar reis echt was.

Als een van de eerste films die in Technicolor werd gedraaid, liet de regisseur de kleur van de beroemde magische muiltjes veranderen van zilver in rood, omdat de Ruby slippers visueel aantrekkelijker waren op film.

Ze wordt herenigd met tante Em, oom Henry, hun drie landarbeiders (alter ego’s van vogelverschrikker, blikken man en laffe leeuw), en professor Marvel (alter ego van de tovenaar) als ze aan het eind van deze film ontwaakt uit haar bewusteloze toestand, weer thuis en veilig.

Dorothy’s karakterisering in de film uit 1939 is meer een jonkvrouw in nood, enigszins anders dan de avontuurlijke, openhartige en dappere Dorothy uit de boeken.

In Disney’s fantasy-avonturenfilm Return to Oz uit 1985, die een meer getrouwe bewerking is van de originele Oz-boeken, wordt Dorothy gespeeld door de toenmalige kindactrice Fairuza Balk.

In de video voor Blues Traveler’s hit “Run-Around” uit 1994 probeert Dorothy een club binnen te komen waar de band optreedt. Ze wordt vertolkt door actrice Diana Marquis.

In Disney’s film Oz the Great and Powerful uit 2013 wordt naar Dorothy’s moederlijke afkomst gehint als Annie (Michelle Williams) haar vriend Oscar Diggs vertelt dat de achternaam van haar verloofde Gale is.

Dorothy komt voor in de animatiefilm Legends of Oz: Dorothy’s Return (die is gebaseerd op Dorothy of Oz), ingesproken door Lea Michele.

Dorothy maakte een cameo appearance in The Lego Movie 2: The Second Part, ingesproken door Maya Rudolph. Zij, Toto, Vogelverschrikker, Blikken Man en Laffe Leeuw zijn getransporteerd van het Land van Oz naar Harmony Town in het Systar Systeem.

Dorothy komt voor in de Zuid-Koreaanse animatiefilm Red Shoes and the Seven Dwarfs, ingesproken door Katie DiCicco.

In televisieEdit

Een weinig bekende versie van het oorspronkelijke verhaal, gemaakt voor de Britse TV in 1995, met Denise Van Outen als Dorothy in de hoofdrol. Naast andere variaties op het verhaal, was zij te zien als een rijke, verwende socialite en gebruikten de personages seksuele toespelingen en vloeken. De film combineerde elementen uit de oorspronkelijke boeken, de filmversie uit 1939 en Return to Oz uit 1985. Aan het eind van de film wordt ze wakker uit haar slaap en doet ze haar reis naar Oz af als een gekke droom.

In de Sci-Fi Channel miniserie Tin Man uit 2007 is ze omgevormd tot DG, een nazaat van Dorothy, en wordt gespeeld door Zooey Deschanel. In deze versie is de kenmerkende jurk eigenlijk een serveerster-uniform; de rest van de tijd draagt ze een leren jack en jeans en rijdt ze op een motor. Wanneer ze naar Oz wordt gebracht, leert ze dat ze eigenlijk de prinses is van het koninkrijk Oz, naar een andere wereld gestuurd en opgevoed door androïden die haar beschermen nadat haar zus werd bezeten door de geest van een oude heks die ze per ongeluk ontketende.

In de tv-miniserie Dorothy and the Witches of Oz uit 2012 is Dorothy (gespeeld door Paulie Rojas) te zien als volwassen schrijfster en begint ze verdrongen herinneringen aan haar werkelijke avonturen in het Land van Oz terug te krijgen als de Wicked Witch of the West van plan is het Land van Oz en de hele Aarde te veroveren.

Dorothy verschijnt in het negende seizoen van Supernatural, vertolkt door Tiio Horn. Deze versie is Dorothy Baum. Dorothy is een jager wiens vader L. Frank Baum was, een lid van de Mannen der Letteren. Wanhopig toen bleek dat de Boze Heks niet gedood kon worden, gebruikte Dorothy een spreuk om zichzelf en de Boze Heks te binden, waardoor ze beiden tientallen jaren in stasis bleven in de bunker van de Mannen der Letteren. Ze werden uiteindelijk bevrijd door Sam en Dean Winchester. Nadat Charlie Bradbury de Wicked Witch had gedood, gingen zij en Dorothy naar Oz om verder te vechten tegen de krachten van de heks. Na de oorlog om Emerald City werd Dorothy de nieuwe leider van Oz met The Wizard of Oz, niet wetende dat hij slecht was en haar gebruikte om aan de macht te komen. Na zijn dood door toedoen van Charlie werd Dorothy vermoedelijk de enige leider van Oz.

In Emerald City is Dorothy volwassen als ze naar Oz wordt gebracht, waar ze werkt als verpleegster. Ze woont nog steeds bij Em en Henry, maar hier worden zij geïdentificeerd als haar geadopteerde ouders, omdat haar biologische moeder haar als baby bij hen heeft achtergelaten en pas onlangs weer contact heeft gezocht met Dorothy. Maanden na het ontvangen van de brief brengt Dorothy haar eerste officiële bezoek aan haar biologische moeder wanneer de tornado plaatsvindt die haar meeneemt naar Oz. Geconfronteerd met een Oz dat steeds meer tegen magie is op bevel van de tovenaar en beschuldigd van de dood van de Heks van het Oosten – wat eerst een ongeluk was en later zelfverdediging toen de Heks haar verwondingen overleefde – leert Dorothy meer over haar ware banden met deze wereld terwijl ze op zoek gaat naar antwoorden, vergezeld door een politie Duitse herder die ze ‘Toto’ noemt en de aan geheugenverlies lijdende Lucas. De TV-serie eindigt met haar terugkeer naar de Aarde nadat de troepen van de tovenaar zijn gedecimeerd door het Beest Voor Altijd, maar ze wordt vervolgens gecontacteerd door Lucas en Toto – die ze beiden achterliet in Oz – die naar haar toe komen in Kansas om hulp te vragen.

Dorothy verschijnt in het derde en vijfde seizoen van de TV-serie Once Upon a Time. In deze serie komt Dorothy uit een fictieve versie van Kansas en niet van de Aarde (in de serie het Land Zonder Magie genoemd). Ze wordt als volwassene vertolkt door Teri Reeves en als kind door Matreya Scarrwener. Dorothy, gevangen in haar boerderij in Kansas tijdens een razende cycloon, wordt meegesleurd naar Oz. Opgenomen door de beschermers van Oz, het zusterschap van heksen, gaat ze hen als familie beschouwen. Op een nacht wordt ze geconfronteerd met Zelena de Heks van het Westen (Rebecca Mader), terwijl ze water haalt uit een bron. Zelena wil Dorothy uit de weg ruimen, omdat ze denkt dat het meisje voorbestemd is om haar plaats in het zusterschap in te nemen. Uit verdediging gooit Dorothy een emmer water naar Zelena, waardoor de heks smelt. Glinda de Heks van het Zuiden (Sunny Mabrey) verschijnt dan om haar aan te bieden Zelena’s plaats in te nemen als de Heks van het Westen, maar Dorothy weigert; ze wil alleen maar naar huis terugkeren. Met Glinda’s hulp wordt ze naar de Tovenaar gebracht en krijgt ze een paar zilveren muiltjes waarmee ze naar elke wereld kan reizen. Dorothy bedankt de Tovenaar van Oz (Christopher Gorham) en klikt drie keer met de hakken van de muiltjes om zichzelf naar huis te sturen. Pas na het vertrek van het meisje ontdekt Glinda te laat dat Zelena zich heeft voorgedaan als de Tovenaar om Dorothy uit Oz te verdrijven.

Bij terugkomst in Kansas vertelt Dorothy haar familie over haar ervaringen in Oz. Haar familie gelooft haar echter niet, en probeert haar in een gesticht te krijgen. Haar tante Emily Brown (Gina Stockdale) is de enige die haar gelooft, en weigert haar te laten opnemen. Tante Em sterft echter, en geeft Dorothy een puppy genaamd Toto voordat ze sterft. Jaren gaan voorbij, en Dorothy keert terug naar Oz. Dorothy hoort van de Munchkins dat Zelena nog leeft en niet langer bang is voor de heks. Ze bestormt het paleis op tijd om te voorkomen dat Zelena het brein van de vogelverschrikker (Paul Scheer) steelt voor een tijdspreuk. Dorothy beschimpt Zelena over één ding dat ze nooit zal krijgen, de liefde van het volk, terwijl Zelena een vuurbal voorbereidt om haar te vernietigen. Toto, die uit de tas springt, draaft naar de gordijnen van het paleis, terwijl Dorothy bukt om Zelena’s vuurbal te ontwijken, die een naderende bewaker raakt. Toto trekt dan aan een touwtje, waardoor de gordijnen op Zelena vallen, die zich uit de voeten maakt. Terwijl zij bezig is, ontsnapt Dorothy uit het paleis met de Vogelverschrikker en haar hond. Later verstoppen zij en haar metgezellen zich in een huisje, maar Zelena vindt hen uiteindelijk, nadat ze een opsporingsspreuk op Dorothy’s oude fiets heeft gezet. Dorothy doet haar best om de vogelverschrikker te beschermen, maar Zelena rukt uiteindelijk zijn hersenen eruit. Dorothy daagt Zelena uit het ergste uit te halen, terwijl ze opschept dat ze nooit meer bang voor haar zal zijn. Zelena toont kortstondige belangstelling voor haar dappere houding en vraagt zich af wat haar heeft doen veranderen. Uiteindelijk laat Zelena Dorothy ongedeerd om de mensen van Oz te laten inzien dat hun grote held voor één keer heeft gefaald.

Wanneer Zelena in een latere aflevering opnieuw naar Oz wordt verbannen, steelt ze Dorothy’s hond Toto. Als Dorothy Toto probeert te redden, zet Zelena haar onder een slaapvloek. Aan het eind van de aflevering maakt Ruby Dorothy wakker met de kus van ware liefde, waarmee ze het eerste LGBT-koppel van de show zijn.

In videogamesEdit

Wizard101Edit

Dorothy Gale verschijnt als een NPC in de MMORPG Wizard101 uit 2008. In tegenstelling tot andere adaptaties van het karakter, reisde Dorothy van haar familie boerderij in Kansas naar Wizard City om een Balans tovenaar te worden op Ravenwood School of Magical Arts. In de sidequests “Yellow Brick Road” en “Not in Kansas Anymore”, ontmoeten spelers Dorothy in haar huis, die hen vertelt om te gaan kijken naar haar vrienden die ze te eten had, Mr. Toto en de Tin Man. Mr. Toto vertelt de speler dat ze te laat zijn omdat Tin Man zijn oliekan niet kon vinden, en vraagt de speler om Dorothy te vertellen dat ze gewoon te laat zijn zoals gewoonlijk.

LEGO DimensionsEdit

Dorothy Gale is een van de niet-speelbare personages die verschijnt in de 2015 toys-to-life videogame LEGO Dimensions. Terwijl ze met Toto en haar drie metgezellen op weg is naar Smaragdstad, komen ze Batman tegen die denkt dat de Vogelverschrikker dezelfde is uit zijn wereld. Het verhoor is van korte duur, want Dorothy en haar bende worden in een draaikolk gezogen waar ze gevangen worden genomen door de centrale antagonist van het spel, Lord Vortech. Lord Vortech neemt Dorothy gevangen en gebruikt de Ruby Slippers als een van de basiselementen die nodig zijn om zijn “perfecte wereld” te creëren. Wat er van Dorothy wordt na Vortech’s ondergang is nog maar de vraag.