Dr. Leslie Wakefield, PT BLOG

Het staartbeen.
Hoewel het een veel voorkomende blessureplek is, die vaak de dupe is van het uitglijden en vallen van kinderen en volwassenen, is het staartbeen helaas een ondergewaardeerde bron van pijn en disfunctie bij zowel mannen als vrouwen. Eenmaal geblesseerd kan het pijn veroorzaken bij het zitten, pijn bij de stoelgang, bekkenbodem disfunctie, (zoals pijn bij het vrijen) of zelfs reacties in de wervelkolom, helemaal tot aan de nek en het hoofd.
Wat is het staartbeen?
Het stuitje, of staartbeen, is het laatste stukje van de wervelkolom. Het heeft de vorm van een driehoek, en zit vast aan het heiligbeen met ligamenten die naar voren, achteren en beide kanten lopen. Om uw stuitje te vinden, voelt u op uw rug, tussen de billen, tot net boven de opening van de anus.
In een gezonde stand is het beweeglijk (beweegt iets als erop wordt gedrukt), in het midden, pijnvrij, en doorlopend met het heiligbeen. Maar bij een disfunctionele uitlijning kan het pijnlijk zijn om hem of het weefsel eromheen aan te raken, onbeweeglijk, en zelfs merkbaar uit het midden. Het kan aanvoelen alsof het diep in het lichaam “wijst”, in plaats van dat het doorloopt met de rest van de wervelkolom.
Hoe ontstaat stuit-bot blessure?
Sommige patiënten weten het moment dat ze hun stuitje blesseren. Vaak is het een uitglijder en een val, waardoor ze pijn hebben bij het zitten en enige tijd een donutkussen moeten gebruiken tot de irritatie afneemt. Meestal echter, kunnen patiënten die aankomen met een stuitdysfunctie geen specifiek moment aanwijzen waarop ze ernstig gewond zijn geraakt. Ze herinneren zich een groot aantal valpartijen in hun kindertijd, waarvan geen enkele noemenswaardig was. En toch is het staartbeen uit lijn en veroorzaakt het disfunctie.
Omdat het staartbeen met ligamenten aan de rest van de wervelkolom vastzit, kan het net als elk ander gewricht verstuikt raken. In veel gevallen wordt het staartbeen door een val op de billen naar voren gedrukt, waardoor de gewrichtsbanden er omheen verstuikt raken. Tijdens de genezing kunnen de ligamenten een litteken vormen rond het verkeerd uitgelijnde staartbeen, waardoor het stijf op zijn plaats blijft. Of de val nu 2 maanden geleden is of 20 jaar geleden, het staartbeen kan nog steeds uit de kom zijn.
Wat zijn de problemen die gepaard gaan met een scheef stuitje?
Het meest voor de hand liggende symptoom is coccydynie, oftewel pijn aan het staartbeen. Vaak hebben patiënten echter geen pijn aan het staartbeen totdat het direct wordt aangeraakt, en soms hebben ze helemaal geen pijn rondom het staartbeen. Dit symptoom kan zich manifesteren als een onvermogen om comfortabel te zitten. Vaak zien patiënten dat ze van bil naar bil schuiven op zoek naar een comfortabele houding.
Bekkenbodem disfunctie komt vaak voor, omdat de bekkenbodemspieren rond het staartbeen vastzitten. Hun vermogen om optimaal te functioneren wordt beïnvloed door de positie van de botten er omheen. Problemen kunnen bestaan uit pijn bij het vrijen, een gevoel van “benauwdheid”, of pijn bij de stoelgang. Het lekken van de blaas kan worden verergerd doordat de bekkenbodem niet optimaal kan samentrekken.
Pijn of benauwdheid verderop in de wervelkolom is vaak een secundair symptoom waarvan de patiënt niet beseft dat het ermee samenhangt. Omdat de wervelkolom en de inhoud daarvan vanaf de schedel tot aan het staartbeen doorloopt, kan een verkeerd staartbeen de uitlijning helemaal tot aan het hoofd beïnvloeden. De twee meest voorkomende plaatsen waar ik dit zie zijn de onderrug en de suboccipitale regio, oftewel het gebied net onder de schedel aan de achterkant van de nek. Chronische zeurende pijn of beklemming in deze gebieden, die verschuift maar nooit verdwijnt ondanks verzorging, kan worden herleid tot een verkeerde stand van het staartbeen.
Behandeling
De enige manier om de meeste stuitdisfuncties te behandelen is door inwendig te werken aan het mobiliseren van het zachte weefsel eromheen en van het gewricht zelf. Dit wordt meestal rectaal gedaan, maar kan soms ook vaginaal worden gedaan.Bekkenbodem fysiotherapeuten kunnen dit doen, en sommige chiropractors en osteopaten kunnen ook getraind zijn om dit te doen.
Waarom werkt dit alleen inwendig? Omdat de meest voorkomende disfunctie van het staartbeen is dat het naar voren wordt geduwd door een val op de billen, moet het worden gemobiliseerd in achterwaartse richting. Dit houdt in dat er druk wordt uitgeoefend op de voorkant van het staartbeen om het terug op zijn plaats te bewegen. In de meeste gevallen is de enige manier om deze hoek van het staartbeen te bereiken inwendig.
De therapeut die u behandelt moet een gespecialiseerde opleiding hebben om inwendig te werken, en eerder hebben gewerkt met staartbeenproblemen. Zoals met alle inwendige behandelingen, is het belangrijk dat u zich op uw gemak voelt en op de hoogte bent van wat er gebeurt. De behandelaar zal een gehandschoende en ingevette vinger gebruiken om uw stuitje te mobiliseren. U moet in een prive-kamer zijn, gedrapeerd voor uw comfort, en op de hoogte van wat er wordt gevonden tijdens de evaluatie en wordt gedaan tijdens de behandeling. Veel patiënten zijn erg angstig voor een behandeling aan of rond het rectum. Een ervaren behandelaar zal in staat zijn om uw behandeling zo comfortabel mogelijk te maken.
Blijft het vastzitten?
In de regel wel! Als het staartbeen eenmaal gemobiliseerd is, zal het niet vanzelf weer in de oude positie vastgroeien, tenzij er sprake is van een nieuwe blessure. Het is echter belangrijk om ook de ligamenten, spieren en botten eromheen te behandelen, die mogelijk bijdragen aan de disfunctie. Zonder behandeling kunnen deze gebieden het stuitbeen na verloop van tijd weer uit de uitlijning trekken. Hetzelfde concept geldt voor gebieden als de onderrug en de nek. Als de druk van het verkeerd uitgelijnde staartbeen is opgelost, is het belangrijk om ook de rest van de wervelkolom te behandelen, omdat deze in de loop van de tijd strak of zwak kan zijn geworden.
Vaak beschrijven patiënten een gevoel van “lichtheid” en het vermogen om langer te staan na te zijn behandeld voor staartbeendisfunctie, alsof een druk is weggenomen. Als u vermoedt dat u een stuitdysfunctie heeft, is het de moeite waard om een evaluatie te laten doen. Misschien vindt u een verbindingsstukje in de puzzel voor andere symptomen waarvan u niet dacht dat ze ermee te maken hadden.
Over de auteur: Dr. Leslie Wakefield MS, PT, CSCS, is een arts voor fysiotherapie, gespecialiseerd in Women’s Health en Pelvic Rehabilitation. Ze is de eigenaar van Wellsprings Health, een holistische therapie kliniek in Hollywood, Florida. Zij is met vragen te bereiken op [email protected]