[Gebruik van valeriaan bij angst- en slaapstoornissen: wat is het beste bewijs?]
Achtergrond: Angststoornissen en slaapproblemen komen veel voor in de algemene bevolking en zijn een oorzaak van frequente consulten in de eerstelijnszorg. Deze problemen hebben een aanzienlijke invloed op de kwaliteit van leven en de functionaliteit van individuen. De extracten van de valeriaanwortel worden al lange tijd op grote schaal gebruikt door de bevolking en door artsen, omwille van hun kalmerende, hypnotiserende en anxiolytische effecten. Het is dus dringend nodig te weten wat de voordelen en de risico’s zijn van het gebruik van deze stof voor de behandeling van angst- en slaapstoornissen.
Doelstelling: Het onderzoeken van de werkzaamheid en veiligheid van valeriaan voor de behandeling van angst- en slaapstoornissen.
Methoden: Er werd een onderzoek uitgevoerd naar klinische praktijkrichtlijnen, systematische reviews (SR), meta-analyses (MA) en gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT) in Pubmed, sites of evidence-based medicine en Índex das Revistas Médicas Portuguesas met gebruikmaking van de MeSH termen valeriaan, angst- en slaapstoornissen, en respectievelijke DeCS, waarbij artikelen in het Engels, Spaans, Frans of Portugees werden geanalyseerd, gepubliceerd tussen januari 2000 en 31 maart 2010. We bekeken ook de referenties van relevante artikels. We gebruikten de Strength of Recommendation Taxonomy (SORT) van American Family Physician voor het evalueren van het niveau van bewijs en het toekennen van de sterkte van een aanbeveling.
Resultaten: We vonden 173 artikelen waarvan er vier werden geselecteerd die voldeden aan de inclusiecriteria: een meta-analyse, een SR en een RCT over het gebruik van valeriaan bij slaapstoornissen, en een SR over het gebruik van valeriaan bij angststoornissen. Het bewijs is onvoldoende voor de werkzaamheid van valeriaan bij de behandeling van angststoornissen (SOR A). Er lijkt enig bewijs te zijn voor de effectiviteit van valeriaan bij de behandeling van slapeloosheid, die beperkt is door de kwaliteit van de bestaande studies (SOR B). Valeriaanwortel wordt goed verdragen en is veilig, met weinig en goedaardige bijwerkingen (SOR A).
Discussie: Het bewijs is momenteel onvoldoende om het gebruik van valeriaan voor de behandeling van angststoornissen aan te bevelen. Het bewijs bij slapeloosheid is beperkt door de tegenstrijdige resultaten van de onderzochte studies en hun methodologische problemen, hoewel het enig effect lijkt te hebben bij milde tot matige slapeloosheid. Ondanks dat, is valeriaan een veilige stof. Meer RCT’s zijn nodig, met steekproeven van voldoende omvang, met standaardisatie van maatregelen om de kwaliteit van de slaap en niveaus van angst te beoordelen en standaardisatie van de dosis, het type preparaat van valeriaan dat wordt gebruikt en de tijd voor het gebruik ervan.