Hyssop

Botanical.com Home Page

Botanisch: Hyssopus officinalis (LINN.)
Familie: N.O. Labiatae

• Teelt
• Medicinale werking en gebruik
• Preparatie
• Recept voor Hyssop-thee

—Gebruikt deel–Kruid.

Hyssop is een naam van Griekse oorsprong. De Hyssopos van Dioscorides werd genoemd naar azob (een heilig kruid), omdat het werd gebruikt voor het reinigen van heilige plaatsen. Er wordt in de Schrift op gezinspeeld: ‘Zuiver mij met hysop, en ik zal rein zijn.’

—Cultivatie—Het is een groenblijvend, struikachtig kruid, 1 tot 2 voet hoog groeiend, met vierkante stengel, lijnvormige bladeren en bloemen in kransen, zes- tot vijftienbloemig. Het is een inheemse plant uit Zuid-Europa, niet inheems in Groot-Brittannië, hoewel er wordt gezegd dat hij is genaturaliseerd op de ruïnes van Beaulieu Abbey in het New Forest.

Hysop wordt gekweekt voor het gebruik van de bloemtoppen, die in water worden gedrenkt om er een aftreksel van te maken, dat soms wordt gebruikt als slijmoplossend middel. Er zijn drie variëteiten, respectievelijk bekend door hun blauwe, rode en witte bloemen, die in bloei staan van juni tot oktober, en soms worden gebruikt als randbeplanting. Gekweekt met kattenkruid vormt het een mooie border, ondersteund door lavendel en rozemarijn. Als keukenkruid wordt het meestal gebruikt voor bouillons en afkooksels, soms voor salades. Voor medicinaal gebruik moeten de bloemtoppen in augustus worden afgesneden.

Het kan worden vermeerderd door zaad, gezaaid in april, of door de planten in het voorjaar en de herfst te verdelen, of door stekken, gemaakt in het voorjaar en geplaatst op een schaduwrijke plaats. Planten die zijn opgekweekt uit zaad of stekken moeten, wanneer ze groot genoeg zijn, ongeveer een voet van elkaar worden geplant, en water krijgen tot ze stevig staan. Ze doen het het best in een warme omgeving en in een lichte, eerder droge grond. De planten moeten af en toe geknipt worden, maar hebben verder niet veel aandacht nodig.

-Medicinale werking en gebruik—Expectorant, diaphoretic, stimulant, pectoral, carminative. De geneeskrachtige werking van de plant is te danken aan een bepaalde vluchtige olie, die stimulerend, windafdrijvend en zwellend werkt. Zij bevordert op bewonderenswaardige wijze de slijmoplossende werking, en bij chronische catarre is zij door haar diaphoretische en stimulerende eigenschappen van bijzondere waarde. Het wordt meestal gegeven als een warm aftreksel, vaak ingenomen en vermengd met horehound. Hyssop-thee is ook een dankbare drank, goed geschikt om de toon van een zwakke maag te verbeteren, gebrouwen met de groene toppen van het kruid, die soms in soep worden gekookt om te worden gegeven bij astma. In Amerika wordt een aftreksel van de bladeren uitwendig gebruikt ter verlichting van spierreumatiek, en ook voor kneuzingen en verkleurde kneuzingen, en het groene kruid, gekneusd en aangebracht, geneest snijwonden onmiddellijk.

De aftreksel heeft een aangename smaak en wordt door kruidkundigen gebruikt bij longziekten.

Hyssop werd vroeger veel gebruikt als windafdrijvend middel bij winderigheid en hysterische klachten, maar wordt nu zelden meer toegepast.

Een thee van de verse groene toppen, die meerdere malen per dag wordt gedronken, is een van de ouderwetse landelijke remedies tegen reuma die nog steeds wordt toegepast. Hyssopbaden zijn ook aanbevolen als onderdeel van de behandeling, maar de gebruikte hoeveelheid zou aanzienlijk moeten zijn.

Bereiding— Vloeibaar extract, 30 tot 60 druppels. De in de handel verkrijgbare hysop (Hyssopus officinalis) komt voor in Palestina, maar valt niet op tussen de talrijke lipbloemigen van de Syrische heuvels, waaronder tijm en marjolein, munt, rozemarijn en lavendel. De overlevering identificeert de hysop uit de Schrift met het bekende kruid, marjolein (origanum), waarvan zes soorten in het Heilige Land voorkomen. De gewone soort, zo bekend in huisjes-tuinen (O. vulgare), groeit alleen in het noorden, maar een verwante soort (O. maru) komt veel voor in de centrale heuvels, en een variëteit is algemeen in de zuidelijke woestijn.

Dr. J.F. Royle is het hier niet mee eens en identificeert de hysop uit de Bijbel met de kaperplant (Capparis spinosa) die groeit in de Jordaanvallei, in Egypte, en in de woestijn, in de kloven van Libanon, en in de Kedron Vallei. Hij “ontspringt uit de muren” van het oude tempelgebied. Deze opvatting wordt gesteund door kanunnik Tristram en anderen. De Arabieren noemen het azaf.

De bladeren, stengels en bloemen van H. officinalis hebben een zeer aromatische geur en leveren bij distillatie een etherische olie op met een bijzonder fijne geur, die zeer gewaardeerd wordt door parfumeurs; de waarde ervan is zelfs groter dan die van lavendelolie. Zij wordt ook veel gebruikt voor de vervaardiging van likeuren en vormt een belangrijk bestanddeel van Chartreuse. Bijen voeden zich vrijelijk met de plant en de geur van de honing die uit deze bron wordt verkregen is opmerkelijk goed. De bladeren worden plaatselijk gebruikt als medicinale thee. Als keukenkruid is het in onbruik geraakt vanwege de sterke smaak, maar vanwege het aroma werd het vroeger gebruikt als strooikruid.

RECEPT VOOR HYSSOP THEE
‘Een kwart ons gedroogde hysopbloemen tien minuten in een halve liter kokend water laten trekken; met honing zoeten en driemaal daags een wijnglas vol innemen tegen zwakte van de borst. Het wordt ook beschouwd als een krachtige vermifuge. (Oud kookboek.)

Koop bij Richters Zaden
Hyssop (Hyssopus officinalis) Zaden
Blauwe Nectar Hyssop (Hyssopus officinalis ‘Blue Nectar’) Zaden
Witte Nectar Hyssop (Hyssopus officinalis ‘White Nectar’) zaden
Hyssop (Hyssopus officinalis) Planten