SexInfo Online

Doorheen de geschiedenis hebben vrouwen, hoewel ze niet altijd de uitvindingen van de moderne tampons en maandverband hadden, toch manieren gevonden om met hun maandelijkse menstruatiecyclus om te gaan. Het is bekend dat vrouwen vodden, katoen, schapenwol, konijnenbont, gebreid maandverband en zelfs gras gebruikten om het vloeien van menstruatiebloed tegen te gaan.3 Deze praktijken verschilden van cultuur tot cultuur, maar over het algemeen vonden vrouwen in het verleden manieren om te voorkomen dat hun menstruatie hun dagelijks leven belemmerde. Het doel van tampons en maandverbanden is praktisch: menstruatiebloed opvangen of absorberen zodat het niet vrij kan vloeien. Vandaag de dag en in de afgelopen decennia heeft de menstruatie voor vrouwen echter ook een sociaal aspect, namelijk het verborgen houden van de menstruatie. Zichtbaar worden met menstruatiebloed, bijvoorbeeld door vlekken op kleding, kan voor sommige vrouwen een gênante ervaring zijn. Doorlekken kan bijvoorbeeld gebeuren als een tampon of maandverband niet absorberend genoeg is voor de hoeveelheid menstruatievloed, of zelfs wanneer een maandverband door lichamelijke activiteit in de verkeerde positie terechtkomt. Naast het praktische doel om menstruatiebloed op te vangen, is het doel van moderne tampons en maandverbanden om de menstruatie discreet, betrouwbaar en relatief moeiteloos te laten verlopen. Om dit te bereiken hebben tampons en maandverbanden sinds hun ontstaan een lange ontwikkeling doorgemaakt.

Oeroude geschiedenis

Het gebruik van tampons en maandverband gaat terug tot de oudheid, te beginnen bij de Egyptenaren. De oude Egyptenaren gebruikten materialen als papyrus en pluizen om tampons te maken, terwijl de oude Grieken en Romeinen pluizen om houten knijpers wikkelden om tampons te maken. In het oude Japan gebruikten de vrouwen papier om het bloed te absorberen, terwijl de Indianen maandverband maakten van mos en buffelhuid.1Ook de oude Romeinen gebruikten wol, en absorberend mos werd ook door de oude Afrikanen en Aziaten gebruikt.2

Fascinerend genoeg werden menstruerende vrouwen in veel delen van de antieke wereld geassocieerd met mysterie, tovenarij en magie.3Anderzijds werd menstruatie in de mythologie van de Maya’s gezien als een straf van de maangodin, en men geloofde dat menstruatiebloed op magische wijze kon veranderen in slangen, gif en ziekten.3 In bijbelse tijden werd menstruatie gezien als onheilig, wat ertoe leidde dat de oudeHebreeërs menstruerende vrouwen in afzondering brachten, waar ze zeven “reine” dagen van de samenleving gescheiden bleven.3Voor christenen in de middeleeuwen werd menstruatie geassocieerd met religieuze schaamte, en middeleeuwse Europese vrouwen deden hun uiterste best om hun menstruatie te verbergen, van het dragen van kruiden om de geur van bloed te verbergen, tot het nemen van medicijnen om een hevige vloed te stelpen.3Deze vrouwen zochten echter niet vaak verlichting van de pijn omdat dit niet was toegestaan door de kerk, waar men geloofde dat God wilde dat krampen een herinnering zouden zijn aan de erfzonde van Eva.3 Behalve dat ze af en toe een vod of absorberend kledingstuk gebruikten, vandaar de geboorte van de uitdrukking “op het vod”, bloedden middeleeuwse Europese vrouwen vaak rechtstreeks op hun kleren. In de middeleeuwen was het gebruikelijker dat vrouwen meerdere kinderen kregen dan slechts één of twee, en dit had invloed op hoe vaak deze vrouwen daadwerkelijk ongesteld werden. Tijdens de zwangerschap en tijdens het geven van borstvoeding menstrueren vrouwen niet, zodat jonge vrouwen met 5-6 kinderen in de loop der tijd ongeveer tien jaar van hun “menstruele leven” zouden verliezen (van de menarche tot de menopauze).

Tampons en maandverband werden vaak niet alleen gebruikt om menstruatiebloed op te vangen, maar werden ook voor andere doeleinden gebruikt, zoals door de oude Egyptenaren, die pluizige tampons in honing en melkzuur doopten om zwangerschap te voorkomen. In die tijd dacht men dat melkzuur ook als zaaddodend middel werkte, zodat tampons zowel als menstruatie- als anticonceptiemiddel konden worden gebruikt.2Tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen Amerikaanse soldaten vaak een tekort aan voorraden hadden, gebruikten verpleegsters tampons en maandverbanden opnieuw als absorberend verband, waarmee hun veelzijdigheid nogmaals werd aangetoond.1

Moderne geschiedenis

In1879, Toen de hygiënische normen in het tijdperk van de Industriële Revolutie begonnen te verbeteren, groeide de bezorgdheid over de vraag of het wel zo hygiënisch was voor vrouwen om op hun kleren te bloeden, en sommige artsen maakten zich zorgen over het infectierisico. Toen kwam er een nieuw apparaat op de markt, de Hoosiersanitaire gordel. Dit was een metalen riem die rond het middel werd gewikkeld met wasbaar maandverband dat vrouwen konden kopen.3 Niet lang daarna, in 1888, kwam het eerste wegwerpmenstruatieverband op de markt. Ze werden ontwikkeld door de firma Johnson &Johnson, die later het merk Tampax zou gaan verkopen.3Dit maandverband werd oorspronkelijk verkocht in kraampakketten gemaakt door Johnson &Johnson, totdat vrouwen het bedrijf aanmoedigden om ze afzonderlijk te verkopen. In staat zijn om maandverband weg te gooien na het gebruik ervan was een grote stap voor vrouwen, vooral gezien de middelen waarover zij in die tijd beschikten. Er waren geen elektrische wasmachines, dus moesten vrouwen hun bebloede lappen en kleren met de hand wassen. Wegwerp maandverband was ook goedkoper te maken en te kopen, waardoor vrouwen tijd en geld overhielden om andere dingen te doen.1

In 1929 werd de moderne tampon ontwikkeld door Dr. Earle Haas, die werd geïnspireerd door een vriendin in Californië nadat zij hem had verteld dat zij een spons gebruikte die in haar vagina was gestopt om bloed te absorberen.3 Haas begon met het idee om reepjes katoenvezels te gebruiken die aan een koordje werden bevestigd dat uit de vagina werd getrokken om ze eruit te halen. Deze tampons met inbrenghuls werden voor het eerst op de markt gebracht als absorberend middel voor menstruatievocht. Gertrude Tendrich, die later het merk Tampax oprichtte, kocht het patent en in 1933 kwamen tampons op de markt.4 In die tijd was menstruatie nog erg taboe, dus om deze vrouwelijke producten te kunnen kopen, stopten vrouwen in de winkel stiekem geld in een doosje in plaats van ze voor de verkoper te kopen.3 Hoewel tampons taboe waren, boden ze vrouwen een nieuw soort lichamelijke vrijheid, waarbij ze niet langer te maken hadden met metalen bandjes, elastieken taillebanden of indiscrete, grote maandverbanden. Met tampons is er meer gelegenheid voor lichaamsbeweging, en sommige van de eerste vrouwen die het liefst tampons probeerden waren danseressen en zwemsters.1 Tampons waren ook meer verhullend dan maandverband, omdat bij sommige kledingstukken de omtrek van het maandverband te zien zou zijn, en gezien de lange geschiedenis van vrouwen die hun menstruatie zo goed mogelijk wilden verbergen, is het niet verwonderlijk dat tampons zeer gewild werden toen ze eenmaal op de markt kwamen.

Echter waren er complicaties toen het op de sociale acceptatie van tampongebruik aankwam. Vooral in de traditionele en op waarden gerichte jaren vijftig was men bezorgd over het gebruik van tampons door ongetrouwde vrouwen, omdat men dacht dat het maagdenvlies van een vrouw daardoor zou “breken”. Tegenwoordig probeert men het maagdenvlies nog steeds te associëren met maagdelijkheid, maar in de jaren vijftig dacht men dat de maagdelijkheid van een alleenstaande vrouw een van haar waardevolste bezittingen was.1 Uit angst dat het gebruik van tampons het maagdenvlies zou kunnen scheuren, gebruikten veel vrouwen tientallen jaren na de uitvinding van de tampon nog steeds alleen maar maandverbandjes. Deze bezorgdheid leidde tot de ontwikkeling van “voorgevormde” tampons die gemakkelijker in te brengen zouden zijn en daarom beter waren voor seksueel onervaren vrouwen.1In werkelijkheid is het zeer onwaarschijnlijk dat tampons het maagdenvlies van een vrouw scheuren.Het maagdenvlies varieert ook sterk in vorm en type, en het maagdenvlies is geen betrouwbare indicator van seksuele activiteit.Het maagdenvlies kan op verschillende manieren worden aangetast, van het doen van de split tot paardrijden, dus houd dit in gedachten bij het overwegen van praktijken uit de jaren 1950 en anders.

De jaren 1960 en 1970 brachten veel revolutionaire veranderingen voor vrouwen op politiek en sociaal gebied, en deze veranderingen hadden ook invloed op menstruatieproducten. In 1969 ontwierp Stayfree het eerste maandverband met een zelfklevende strip, waardoor de gordel waarmee het maandverband op zijn plaats werd gehouden, overbodig werd.1Tampons werden ook steeds populairder, en tegen 1980 gebruikte ongeveer 70% van de vrouwen ze.1 Bedrijven in deze tijd probeerden te innoveren om aan de marktvraag te voldoen, maar produceerden in de loop van de tijd een paar producten die niet succesvol waren. Playtex ontwierp een deodoranttampon die de bloedgeur aan de binnenkant van het lichaam moest opvangen, maar dat was niet nodig omdat bloed dat zich nog in het lichaam bevindt geurloos is.1 Het bedrijf Rely bracht ook een tampon van polyester uit die extra absorberend moest zijn, maar het synthetische materiaal werd in verband gebracht met het toxisch shocksyndroom, waardoor de producten werden teruggeroepen.1Maandverbanden en tampons worden vandaag de dag nog steeds ontwikkeld en verbeterd om ze absorberender, handiger en betrouwbaarder te maken en lekken te voorkomen.

Conclusies

Vandaag de dag innoveren bedrijven razendsnel om het volgende beste menstruatieproduct te ontdekken. Moderne tampons zijn nu gemaakt van katoenvezels die tot een cilindervorm zijn samengeperst, zodat ze gemakkelijk in de vagina kunnen worden ingebracht. Er zijn verschillende inbrenghulpen voor tampons beschikbaar, zoals de kartonnen inbrenghuls, de plastic inbrenghuls, de verlengbare inbrenghuls en de digitale, die geen inbrenghuls heeft. Moderne maandverbanden en tampons zijn er in allerlei vormen en maten, zodat ze geschikt zijn voor menstruatieperioden van licht tot zwaar, en maandverbanden worden steeds dunner en absorberender, en er zijn nu ook deelmarkten voor biologische en milieuvriendelijke alternatieven voor traditionele tampons en maandverbanden. Er is ook een groeiende populariteit voor nieuwe producten voor vrouwelijke hygiëne, zoals de menstruatiecup en absorberend ondergoed.1

De toekomst van producten voor vrouwelijke hygiëne zal sterk worden beïnvloed door nieuwe technologieën die op de markt komen, maar ook door duurzaamheid, omdat traditionele wegwerpproducten voor de menstruatie een impact hebben op het milieu.5Ridhi Tariyal en Stephen Gire zien een toekomst voor zich waarin een tampon meer kan doen dan alleen menstruatiebloed opzuigen; zij willen een tampon ontwikkelen waarmee men zich thuis kan laten testen op infecties zoals chlamydia.Omdat menstruatievocht veel meer bevat dan alleen bloed, hopen Tariyal en Gire dat ze met deze unieke bloedtest voor tampons ziektes zoals kanker en endometriose kunnen diagnosticeren. Als deze nieuwe tampon kan worden getest en verkocht aan de massamarkt, dan zou de gezondheidszorg voor vrouwen veel baat hebben bij de mogelijkheid om levensbedreigende ziekten zoals kanker vroegtijdig op te sporen.5Als deze industrie blijft groeien, en de gelijkheid en het comfort van vrouwen meer prioriteit krijgen, zullen producten die zijn ontworpen om vrouwen te helpen tijdens hun menstruatie hopelijk blijven verbeteren.

1. Gabillet, Annie. 2018. “Wat deden vrouwen vóór tampons? Een korte geschiedenis van menstruatieproducten.” Bloed + Melk. Retrieved (https://www.bloodandmilk.com/brief-history-of-period-products/).
2. Bardis, Panos D. 1967. “Contraception in Ancient Egypt.” Indisch Tijdschrift voor de Geschiedenis van de Geneeskunde 12(2).
3. Bushak, Lecia. 2016. “Een korte geschiedenis van de menstruatieperiode.” Medical Daily. Retrieved (http://www.medicaldaily.com/menstrual-period-time-month-history-387252).
4. Procter & Gamble. 2014. “Geschiedenis van Tampons en Tampax.” Tampax. Retrieved (https://tampax.com/en-us/about-us/tampax-history).
5. Kennedy, Pagan. 2016. “De Tampon van de Toekomst.” The New York Times. Retrieved (https://www.nytimes.com/2016/04/03/opinion/sunday/the-tampon-of-the-future.html).

LastUpdated: 5 maart 2020.