Waarom lijkt de maan zo veel groter als hij aan de horizon staat?

Over deze vraag wordt al honderden, zo niet duizenden jaren nagedacht. Dit probleem wordt algemeen aangeduid als de maanillusie.

Sommigen hebben gespeculeerd dat er een effect is waardoor de atmosfeer als een vergrootglas werkt waardoor de maan groter lijkt. Het blijkt dat elke vervorming die door de atmosfeer wordt veroorzaakt, de maan juist iets kleiner doet lijken.

De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat de reden dat de maan groter lijkt, puur in onze geest zit. Onze geest interpreteert de dingen die we zien op interessante manieren. Als je bijvoorbeeld naar een deurkozijn kijkt, zie je dat het rechthoekig is. Maar als je de omtrek van het deurkozijn zou schetsen vanuit de hoek waarin je er nu naar kijkt, zou je waarschijnlijk een trapezium schetsen. Je geest past de deur zo aan dat je hem als een rechthoek ziet, vanuit welke hoek je er ook naar kijkt. Die theorie wordt vormvastheid genoemd.

Sleep de onderste foto van de man rond en kijk hoe groot hij lijkt.

Kijk eens naar de foto hierboven. Beide afbeeldingen van de persoon zijn even groot, maar u ziet de afbeelding achteraan als groter. Dat komt omdat je geest de gang ziet en besluit dat de achterste persoon verder weg is dan de voorste, dus past je geest de grootte van de persoon aan om de grotere afstand goed te maken. Dit fenomeen heet ‘size constancy’.

Size constancy gebeurt de hele tijd. Als je op straat kijkt en je ziet een sportwagen op zo’n 50 meter afstand, en daarachter, op zo’n 100 meter afstand, staat een grote SUV, dan weet je dat de SUV groter is, ook al geeft hij een kleiner beeld op je oog.

Een theorie over de maanillusie zegt dat als de maan dichtbij de horizon staat, we hem verder weg van ons zien dan wanneer hij hoog aan de hemel staat. Maar omdat de maan eigenlijk even groot is, laat onze geest haar groter lijken wanneer ze dichtbij de horizon staat om de grotere afstand te compenseren.

Een manier om je geest uit de maanillusie te halen is door je middel voorover te buigen en via je benen ondersteboven naar de maan te kijken.

Een alternatieve verklaring stelt dat de maanillusie wordt veroorzaakt door de manier waarop onze ogen focussen op verre en dichtbije objecten. Wanneer we naar de maan aan de horizon kijken, kijken we naar de maan op een grote afstand. De maan boven het hoofd heeft geen visuele aanwijzingen die ons vertellen hoe ver weg de maan is, dus we focussen op de maan alsof ze op korte afstand staat. Zie hier voor de details van deze theorie.

Dus, voor nu, is het juiste antwoord dat er geen juist antwoord is. Maar waar men het over eens is, is dat de maan niet fysiek verandert van grootte of afstand tot de aarde als hij langs de hemel beweegt. Het zit allemaal in ons hoofd.

Hier zijn enkele interessante links: