Wat u moet weten over actinomycose

Actinomycose kan bijna elk deel van het menselijk lichaam aantasten.

Kaak of mond

Orocervicofaciale actinomycose tast de mond, kaak of hals aan. De bacteriën die deze infectie veroorzaken, leven meestal in tandplaque.

Het kan het gevolg zijn van:

• tandproblemen, zoals tandbederf en slechte mondhygiëne
• trauma aan de mond of het gezicht, als deeltjes tandplaque in het slijmvlies terechtkomen

Het kan ook ontstaan na een tandheelkundige ingreep.

De persoon kan de infectie binnen enkele uren na het letsel opmerken, maar het kan ook enkele weken duren voordat de symptomen optreden.

Er kan sprake zijn van:

• een harde, pijnlijke zwelling in het zachte weefsel van de mond, bekend als een “houtachtige” fibrose
• een abces

Dit is de meest voorkomende vorm van infectie die door Actinomyces wordt veroorzaakt. Het is goed voor 50 procent van alle gevallen, volgens een artikel gepubliceerd in Antimicrobe.

Longen

Thoracale actinomycose kan zich ontwikkelen in de luchtwegen en longen.

Het gebeurt vaak wanneer mensen bacteriën vanuit de mond en keel in de longen ademen.

De symptomen tasten eerst de longen aan. Daarna kunnen ze zich uitbreiden naar het gebied rond de longen, de borstholte en de bovenste wervelkolom.

De persoon kan last krijgen van:

• zwakte
• koorts
• een productieve hoest
• ernstig gewichtsverlies

Abdomen

Abdominale actinomycose treedt op in de buik, maar het kan elk deel van het spijsverteringsstelsel aantasten, van de voedselpijp tot de anus.

Het kan ontstaan na het barsten van een blindedarm, of nadat iemand is geopereerd aan een blindedarmontsteking.

De persoon kan last hebben van:

• abcessen
• aanhoudende koorts
• pijn
• diarree of constipatie
• pus die door de huid heen tevoorschijn komt

Het type infectie kan zich verspreiden.

Het kan

• het hartzakje rond het hart
• de lever of de milt

Soms kan het ook het bekken aantasten.

Pelvis

Pelviene actinomycose kan zich vanuit de vagina naar andere plaatsen in het bekken verspreiden. Bepaalde gynaecologische ingrepen kunnen het risico verhogen.

Soms kan het langdurig gebruik van een intra-uterien apparaat (IUD) voor geboortebeperking de kans op het ontwikkelen van dit type infectie vergroten.

Als dit zich voordoet, kan de persoon het volgende opmerken:

• vaginale afscheiding
• pijn of een knobbel of zwelling in de onderbuik of het bekken

Het American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) merkt op dat ongeveer 7 procent van de vrouwen met een spiraaltje de Actinomyces-bacterie heeft, meestal zonder symptomen. Tests vinden de bacterie meestal bij toeval.

De in 2016 gepubliceerde richtlijnen van de ACOG bevelen aan dat het spiraaltje gedurende de aanbevolen gebruiksduur op zijn plaats kan blijven zitten. Er is geen behandeling nodig.

Mensen moeten een spiraaltje echter niet langer dan aanbevolen laten zitten. Afhankelijk van het type kan dit 5 of 10 jaar zijn.

De bacterie kan ook abcessen veroorzaken in de eierstokken en eileiders. Deze kunnen leiden tot complicaties met andere organen in de buik en het bekken.

Iedereen met een spiraaltje die pijn of ongemak of tekenen van koorts ervaart, moet een arts raadplegen.

Zeldzame vormen van actinomycose

Zonder behandeling kan actinomycose het centrale zenuwstelsel (CZS) aantasten. Dit is zeldzaam.

Het kan direct gebeuren als gevolg van een laesie in de nek of het gezicht, of het kan zich van elders verspreiden. Het kan leiden tot een hersenabces, dat hoofdpijn en neurologische symptomen veroorzaakt.

Een ander zeldzaam type tast de huid en botten aan, meestal wanneer de infectie zich vanuit diepere weefsels verspreidt.