Gullah

Gullah, zwany także Sea Island Creole lub Geechee – oparty na języku angielskim język kreolski używany przede wszystkim przez Afroamerykanów mieszkających na wybrzeżu Karoliny Południowej i Georgii (USA), którzy są również kulturowo identyfikowani jako Gullahowie lub Geechees (patrz także Wyspy Morskie). Gullah powstał na polach ryżowych w XVIII wieku w wyniku zetknięcia się kolonialnych odmian języka angielskiego z językami afrykańskich niewolników. Ci Afrykańczycy i ich potomkowie stworzyli nowy język w odpowiedzi na własną różnorodność językową. Tak wtedy, jak i dziś, Afryka była naznaczona mnogością języków. To sprawiło, że dla niewolników, którzy zazwyczaj pochodzili z różnych miejsc, znalezienie jednego wspólnego języka afrykańskiego było prawie niemożliwe. Przywłaszczyli sobie język angielski jako wspólny język, a ten z kolei został zmodyfikowany i poddany wpływom afrykańskich języków, którymi pierwotnie się posługiwali.

Tradycyjnie Gullah jest uważany za odmianę angielskiego najbardziej odbiegającą od wykształconych, białych, należących do klasy średniej odmian amerykańskiego angielskiego. Ten stopień rozbieżności był ułatwiony przez wczesną i długotrwałą segregację mówców zarówno od społeczności europejsko-amerykańskiej, jak i kontynentalnej społeczności afroamerykańskiej. Od końca XIX wieku różni znawcy Gullah spekulowali, że język ten może umrzeć „w ciągu następnego pokolenia”, ponieważ rzekomo coraz mniej w nim rodzimych użytkowników, zwłaszcza wśród młodzieży. Jednak, gdy uświadomimy sobie, że nigdy nie było takiego okresu w historii Ameryki, kiedy językiem Gullah posługiwał się każdy Afroamerykanin z wybrzeża, może nie być zbyt wielu powodów do obaw, że jego potencjalna śmierć jest nieuchronna. Chociaż w połowie XX wieku doszło do kilku migracji z regionu Wysp Morskich – głównie w celu ucieczki przed biedą – wielu z tych, którzy wyjechali, powróciło, często rozczarowanych życiem w mieście i chętnych do podtrzymywania swojej odmiany języka jako wyznacznika tożsamości kulturowej.

Jakkolwiek Geechees stracili wiele swoich ziem na rzecz deweloperów na wyspach takich jak Hilton Head i James (Karolina Południowa), ci, którzy pozostali, szczególnie na wyspach Wadmalaw i Johns (Karolina Południowa) czy Sapelo (Georgia), nadal mówią między sobą w swoim języku. Warto również zauważyć, że imigranci z regionu, składający się głównie z zamożnych białych, nie mieszali się z jego tradycyjnymi mieszkańcami. W tym sensie segregacja mieszkaniowa, podobna do tej, która ma miejsce w miastach Ameryki kontynentalnej, chroni język kreolski. Edukacja szkolna zazwyczaj nie zapewniała Geechees nic więcej niż dodatkową odmianę angielskiego do komunikacji z osobami z zewnątrz. Gullah można więc uznać za rodzaj podziemnego języka, którym naturalnie mówi się w rodzinie i innych wewnętrznych środowiskach społeczności, ale który jest ukryty przed osobami z zewnątrz, przez które jest na ogół piętnowany. Jeśli umiera w wyniku emigracji, jego śmierć wydaje się być wolniejsza niż podobnie zmarginalizowanych i napiętnowanych odmian angielskiego używanych przez białą ludność na wyspach takich jak Ocracoke (Północna Karolina), gdzie starsi mieszkańcy i emigranci często się mieszają.

Gullah czas i aspekt są oznaczone przez null lub wolne morfemy, formę mowy, która występuje rzadko w innych odmianach angielskiego i zazwyczaj tylko w archaicznych lub marginalnych niestandardowych dialektach używanych przez białych mieszkańców wsi. Na przykład, czasownik go, wymawiany jako /gə/, jest typowo używany do oznaczania czasu przyszłego, jak w he go see um 'on zobaczy go/ją/ją'; czasownik lokatywny duh /də/ oznacza aspekt progresywny, jak w Uh ain duh fun 'ja nie żartuję'; duhz/does /dəz/ jest używany do wyrażania zwyczajów, jak w How you duhz cook this? 'Jak ty (zazwyczaj) to gotujesz?'; a czasownik done 'skończyć' łączy się z rdzeniem czasownika, aby zaznaczyć aspekt idealny raczej dobitnie, jak w Sara done tell me 'Sara (powiedziała) mi'.'

Podstawowym uniwersalnym negatorem języka mułłów jest ain (od angielskiego ain’t), jak w he ain go come 'on nie przyjdzie' i Uh ain tell you nothin 'I haven’t told you anything/I didn’t tell you anything'. Język charakteryzuje się również licznymi przeczeniami, jak w poprzednich przykładach i She ain go nowheh (nohow) 'Ona nigdzie nie idzie (anyhow).'

Różnice płci i przypadków w systemie zaimkowym są dokonywane tylko częściowo. Na przykład, she odnosi się do kobiet, ale he nie jest rozróżniane ze względu na płeć; um /Λm/ jest formą przedmiotową dla trzeciej osoby liczby pojedynczej bez względu na płeć, ale jest używane w podmiocie i funkcji posiadania, jak w he mouth 'jego/jej usta', a she jest używane dla wszystkich funkcji, jak w she come 'przyszła', we tell she 'powiedzieliśmy jej' i that she buba 'to jest jej brat'. Rzeczownik goły jest zwykle używany tam, gdzie angielski używa rodzajnika nieokreślonego w liczbie mnogiej lub pojedynczej, jak w You gwine kill u, wi' knife? 'Zamierzasz zabić to nożem?' – kiedy mówca nie odnosi się do konkretnego noża i gata live in wata 'aligatory żyją w wodzie'.

Lingwistyczne kontinuum pokrywa się z kontinuum geograficznym od wybrzeża do głębi lądu, co sprawia, że trudno jest określić wyraźną granicę pomiędzy Gullah a African American Vernacular English (AAVE; zwanym również Ebonics). To co jest wyraźnie Gullah, bardzo przypomina niestandardowy bahamski angielski zarówno w gramatyce jak i intonacji. Związek jest historyczny, ponieważ wielu plantatorów z tego regionu przeniosło swoje operacje biznesowe, w tym swoich niewolników, na Bahamy podczas amerykańskiej wojny secesyjnej (1861-65).