Jakie języki są używane w Japonii?
Skąd się bierze język? Niemowlęta chrząkają, gulgoczą i gaworzą niezrozumiale, aż pewnego dnia nagle wypowiadają kilka prawdziwych słów. Oczywiście, naśladują one tych, którzy je otaczają i uczą się dominującego języka, który słyszą. Ale skąd w ogóle wziął się język?
Dominującym językiem w Japonii jest, co nie jest zaskoczeniem, japoński i nikt tak naprawdę nie wie na pewno, jak powstał w tym kraju. Wiadomo natomiast, że ludzie, którzy zamieszkiwali te tereny dawno temu, mówili w innym języku, który z czasem zanikł. Naukowcy uważają, że to, co teraz nazywamy japońskim, zostało przywiezione przez ludzi migrujących z kontynentalnej Azji i/lub wysp Pacyfiku, i że w jakiś sposób stało się dominującą formą komunikacji w miarę rozwoju japońskiej kultury.
Jak w wielu krajach, w Japonii mówi się więcej niż jednym językiem. Prawie wszyscy w kraju, około 98%, są etnicznego pochodzenia japońskiego i prawie wszyscy z tych osób, 121 milionów ludzi, mówią po japońsku. Niewielka mniejszość ludzi posługuje się innymi językami, z których wszystkie należą do dwóch rodzin językowych: japońskiej rodziny językowej i rodziny Ainu. W ramach tych dwóch rodzin istnieją różne podrodziny języków i dialektów, które są używane w różnych obszarach kraju.
Języki japońskie
Języki japońskie obejmują różne formy języka japońskiego, jak również języki Ryukyuan.
Standardowy japoński (hyōjungo) uznawany dziś za język narodowy kraju jest tym, którym posługiwała się klasa wyższa i średnia w obszarze Yamanote około 1901 roku. To tutaj znajduje się dzisiejsze Tokio – Tokio było znane jako Edo, kiedy stało się stolicą kraju na początku XVII wieku. Później, w 1901 r., japońskie Ministerstwo Edukacji dążyło do stworzenia wspólnego standardu językowego wśród swoich obywateli i ogłosiło, że język używany w stolicy będzie tym, który będzie nauczany w szkołach na całym świecie.
Pomogło to zapewnić istnienie narodowego standardu komunikacji, ale niestety istniała wada tej metody. Istnieje wiele innych form języka japońskiego, które nadal są używane w kraju, a kiedy japoński Yamanote, czyli tokijski, stał się standardem, oznaczało to, że inne rodzaje japońskiego zaczęły być uważane za dialekty. Wzmocniła się hierarchia. Uczniowie, którzy mówili w szkole innymi „dialektami” japońskiego, zaczęli być wyśmiewani i karani za to. To zaszczepiło poczucie wstydu u osób, których pierwszym językiem był inny niż standardowy japoński.
Jakie są te inne dialekty? Japonia podzielona jest na 47 prefektur i można powiedzieć, że istnieje tyle samo odmian języka japońskiego. Niektóre znaczące dialekty obejmują dialekty Kansai, Osaka, Kioto i Tohoku.
Języki Ryukyuan
Drugą podrodziną w japońskiej grupie językowej są języki Ryukyuan. Obejmują one wszystkie inne języki z poniższej tabeli danych, oprócz japońskiego i Ainu. Są to rodzime języki, którymi mówi się na wyspach Ryukyu w kraju. Aby uzmysłowić sobie, jak wyjątkowe są te języki, możemy powiedzieć, co następuje: UNESCO uznało osiem języków mniejszościowych za zagrożone w Japonii, a sześć z nich to Ryukyuan.
Standaryzacja języka japońskiego pociągnęła za sobą koszty. Od lat 50. XX wieku japoński jest pierwszym językiem dla mieszkańców wysp Ryukyuan, skutecznie wymazując ich języki ojczyste. Istnieje około 750 lokalnych dialektów Ryukyuan i co zadziwiające, w niczym nie przypominają one standardowego japońskiego. W rzeczywistości są one wzajemnie niezrozumiałe: ci, którzy mówią tylko nimi, nie mogą zrozumieć standardowego japońskiego i vice versa.
Języki Ainu
Inna grupa językowa istnieje w Japonii. Podobnie jak niektóre z języków Ryukyuan, Ainu są również klasyfikowane jako zagrożone przez UNESCO. Nieliczni ludzie, którzy posługują się językami Ainu, mieszkają w południowo-zachodniej części Hokkaido i szybko wymierają. W 2012 roku w Japonii wszystkie osoby posługujące się biegle językiem Ainu miały 80 lat i więcej. Było też kilku półpłynnych mówców, którzy w tym czasie mieli po 60 lat. Jest oczywiste, że język ten zaniknie, jeśli nie podejmie się wspólnych wysiłków, aby go przekazać i utrzymać przy życiu.
Początkowo istniało około 19 dialektów Ainu, ale dziś pozostał tylko dialekt Hokkaido.
Ludzie Ainu byli jednymi z pierwotnych mieszkańców Japonii i byli łowcami-zbieraczami, którzy czcili świat przyrody.
Język jest ważną częścią kultury danego kraju i utrzymanie go przy życiu we wszystkich jego różnorodnych formach może przyczynić się do ożywienia narodu. W Japonii różne formy języka japońskiego, a także języki Ryukyuan i Ainu mają nieco inną historię, która tworzy bogaty gobelin. Studiując je, możemy uzyskać unikalny wgląd w to, jak kraj ten ewoluował jako całość.