Leczenie dysleksji

Dysleksja to specyficzne zaburzenie uczenia się charakteryzujące się trudnościami w rozpoznawaniu słów, pisowni i dekodowaniu. Osoby bez zaburzeń w czytaniu przetwarzają słowa natychmiast i mogą automatycznie uzyskać dostęp do definicji słów podczas czytania. W przeciwieństwie do nich, osoby z dysleksją odczuwają czytanie jako czynność powolną, żmudną i podatną na błędy.

Celem nauki czytania dla dzieci z dysleksją jest pomoc w zdobyciu wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozumienia materiałów drukowanych na poziomie odpowiadającym ich zdolnościom werbalnym lub umiejętnościom rozumienia.

Dzieci z dysleksją nie nauczą się tego, co pozostało niedopowiedziane i muszą być uczone w sposób „programowo usystematyzowany”, opierając się stopniowo na tym, czego już się nauczyły.

Tak jak w przypadku wielu trudności w uczeniu się, istnieje kontinuum dysleksji, a każde dziecko ma swój własny, unikalny profil uczenia się. Aby właściwie uczyć dzieci, nauczyciele muszą rozumieć szczególne wyzwania każdego ucznia, posiadać praktyczną wiedzę na temat zasad języka angielskiego i wiedzieć, jak uczyć czytania w sposób bezpośredni, zindywidualizowany, wyraźny i systematyczny.

Główne składniki programu nauki czytania

Czytanie jest produktem dwóch podstawowych działań: dekodowania (zdolność do zrozumienia, jak litery alfabetu reprezentują dźwięki, które wypowiadamy) i rozumienia. Narodowy Panel Czytelnictwa zidentyfikował następujące podstawowe elementy kompleksowego programu nauczania czytania.

Świadomość fonemiczna: Mówimy w języku, który można podzielić na akapity, zdania, słowa, sylaby, dźwięki lub fonemy. Świadomość fonemowa, niezbędny warunek wstępny do czytania, jest świadomością i wrażliwością na dźwięki mowy w języku, które pozwalają na dokonywanie ocen lub manipulowanie dźwiękami mowy. Na przykład, „tip” ma trzy fonemy: /t/, /i/, /p/. Jeśli potrafisz powiedzieć tip bez t, to znaczy, że manipulujesz dźwiękami.

Gdy dzieci potrafią wyodrębnić słowa trzy- lub czterofonemowe (tip, slip), są gotowe do nauki „zasady alfabetycznej” (korespondencji dźwięk-symbol lub znajomości litera-dźwięk).

To zrozumienie, że litery alfabetu – arbitralne symbole na stronie – reprezentują dźwięki słów, które wypowiadamy, jest niezbędne do nauki czytania. Język angielski nie jest językiem przewidywalnym i nie ma w nim relacji jeden do jednego między literą a dźwiękiem. Istnieje 26 liter w alfabecie, 44 fonemy i 1100 sposobów na przeliterowanie tych 44 dźwięków.

Dla dzieci z trudnościami w dekodowaniu, im bardziej wyraźna jest interwencja mająca na celu rozwój świadomości fonemowej, tym bardziej będzie ona skuteczna.

Wyraźna fonetyka: Instrukcje foniczne powinny wzmacniać związki między literami a dźwiękami, uczyć zasad pisowni oraz wyjaśniać system pisma angielskiego, w tym wzorce samogłosek, pochodzenie słów oraz znaczenie rdzeni, przedrostków i przyrostków.

Fluencja: Płynność to szybkie, dokładne, bezwysiłkowe czytanie z odpowiednią fleksją, intonacją i frazowaniem. Aby dobrze rozumieć, rozumieć złożony język i wyciągać wnioski, dzieci muszą najpierw dokładnie i szybko przeczytać pojedyncze słowa na stronie.

Do gimnazjum dzieci, które dobrze czytają, czytają co najmniej 10 milionów słów w ciągu roku szkolnego, podczas gdy dzieci z trudnościami w uczeniu się czytają mniej niż 100 000 słów w tym czasie.

Zrozumienie tekstu i słownictwo: Rozumienie tekstu odnosi się do rozumienia fragmentów, które są czytane. Słownictwo obejmuje wiedzę na temat znaczenia słów oraz umiejętność używania różnorodnych słów w języku mówionym i pisanym.

Słownictwo rozwija się poprzez czytanie. Ponieważ dzieci z dysleksją czytają mniej i mają kontakt z mniejszą liczbą słów, może im brakować znajomości języka pomimo dobrych umiejętności werbalnych. Nawet jeśli dobrze rozumieją ze słuchu, mogą mieć słabe umiejętności czytania, ponieważ czytają słowa powoli i niedokładnie.

W przypadku dzieci mających problemy ze zrozumieniem, należy najpierw ustalić, co jest tego przyczyną: słabe dekodowanie, niezdolność do nawiązania kontaktu z tym, co czytają, czy trudności ze złożoną strukturą języka. Następnie należy skoncentrować się na nauczaniu, aby rozwiązać konkretne trudności. Zrozumienie zależy od zwiększenia zasobu słownictwa, znajomości słów oraz aktywnego stosowania strategii rozumienia, które wymagają od czytelnika interakcji z treścią tekstu.

Nie ma szybkiej recepty na problemy z czytaniem. Dzieci z dysleksją mogą się uczyć, ale muszą być nauczane właściwie i systematycznie.

Wskazówki dla rodziców

1. Otaczaj swoje dziecko czytaniem. Czytaj jej na głos, modelując frazowanie i intonację. Pozwól jej czytać wszystko i wszędzie, wiele razy, jeśli ma na to ochotę. Każ jej czytać na głos, udzielając korekty. Słuchaj książek na kasetach w samochodzie. Spraw, by czytanie było pozytywnym doświadczeniem.2. Zachęcaj do płynnego czytania. Niech przeczyta kilka razy krótki fragment, a Ty zapisuj czas, jaki mu to zajmuje. Dzieci często lubią sprawdzać, czy mogą poprawić swój czas, a powtarzanie pomaga w utrwaleniu płynności czytania.3. Buduj słownictwo. Poproś dziecko, aby każdego dnia opowiadało Ci o nowym słowie, którego się nauczyło. Rozmawiajcie o tym, co ono oznacza, sprawdźcie je w słowniku i układajcie zdania z tym słowem. Zagrajcie w grę, w której każde z was użyje tego słowa w zdaniu co najmniej dwa razy tego dnia, a potem jeszcze raz w tym samym tygodniu. Zamieść listę słów „Nowe słownictwo” i dodawaj do niej codziennie lub co tydzień.4. Graj w gry. Szczególnie dla małego dziecka granie w gry jest zabawne i pouczające: klaszcz, aby mogło usłyszeć, ile sylab zawiera słowo; dziel dźwięki słów na części i łącz je z powrotem; zwracaj uwagę na aliteracje w piosenkach, wierszach i rymowankach.5. Wykorzystaj zasoby komputerowe, w tym aplikacje, cyfrowe gry edukacyjne i strony internetowe z grami edukacyjnymi.

Wskazówki dla klasy

Współpracuj z zespołem IEP dziecka, aby zapewnić, że następujące zasady i strategie są włączone do programu nauczania czytania:

1. Instrukcja musi być wyraźna, intensywna, systematyczna, wspierająca, powiązana z regularnym nauczaniem w klasie, kierowana indywidualnymi ocenami i motywująca. Celem jest zwiększenie liczby pozytywnych interakcji instruktażowych (PIIs) w ciągu dnia szkolnego.
2. Uczniowie uczą się bardziej efektywnie w małych grupach (1:3) niż w całej klasie lub w większych grupach.
3. Sprawdź, czy nauczyciel Twojego dziecka przeszedł odpowiednie szkolenie w zakresie czytania. Ci, którzy nie są przygotowani, mogą potrzebować ciągłego szkolenia, w tym mentora w klasie.
4. Zachęcaj do nauki przed czytaniem tekstu. Odnieś wszystko do prawdziwych doświadczeń. Uogólniaj za pomocą wizualizacji, zabawek, wspólnych przedmiotów gospodarstwa domowego, wycieczek terenowych.
5. Zwiększaj zasób słownictwa poprzez ożywianie słów. Wybierz słowa o wysokiej użyteczności. Używaj nowych słów w rozmowie i w piśmie i upewnij się, że uczniowie mają częsty kontakt z nowymi słowami, aby je „posiąść”. Ważne jest, aby uczyć wymowy i strategii czytania, a także poznawania nowych słów (korzenie, afiksy). Nauczaj wielu znaczeń słów, skoncentruj się na figurach mowy, synonimach i homofonach, zawsze konkretyzując je.
6. Nauczaj zasad języka, np. zasad ortograficznych i łamania zasad.
7. Pozwól dziecku czytać kontrolowane teksty na jego poziomie. Niech buduje szybkość i wiedzę czytając te same słowa w różnych kontekstach. Uwzględnij ćwiczenia płynności w czasie dla powtarzających się ćwiczeń w czytaniu tych samych słów.

Dr Gillis jest prezesem Literacy How i partnerem badawczym w Haskins Laboratories i Fairfield University. Kessler, prawnik z The Legal Aid Society, NYC, jest prezesem SPED*NET Wilton, CT i redaktorem naczelnym Smart Kids.

Powiązane tematy Smart Kids

• Przegląd dysleksji
• Podejmowanie problemów z czytaniem: Podstawy MSL
• Pomoc dla starszego dziecka z problemami w czytaniu
• Ocena Twojego dziecka pod kątem dysleksji