Bryce Canyon Hoodoo geologie-de korte versie

Als Park Ranger in Bryce Canyon National Park bereid ik een aantal keer per week een 20 minuten durende Hoodoo geologie lezing voor en presenteer deze. Die waanzinnig uitziende hoodoos zijn de reden waarom mensen Bryce bezoeken.

Phone shot

De publieksruimte bevindt zich op ongeveer 40 voet van Sunset Point en de Navajo Loop trailhead. De zitplaatsen bestaan uit drie dubbele rijen houten banken. Afhankelijk van het tijdstip van de dag hangen veel bezoekers daar in de schaduw, wonen geen Ranger programma bij, of zweven in de buurt langs een hek onder een schaduwboom. Het is ongemakkelijk.

Kijk goed of er mensen op het Wall Street pad staan (telefoonopname)

Gouden gemantelde grondeekhoorn die programma bijwoont (telefoonopname)

Plus, het omheinde gebied langs de rand van het amfitheater kijkt uit op de populaire Wall Street kant van de Navajo Loop trail. Bovendien is de Sunset-parkeerplaats de plek waar tourbussen hun hordes internationale bezoekers dumpen, zodat het uitkijkpunt snel en vaak volloopt. Heb ik al gezegd dat 65% van Bryce’s bezoekers internationaal is. Sommige mensen spreken beter Engels dan anderen, sommigen helemaal niet. Altijd interessant om dingen uit te leggen zoals het niet voeren, of je vingers in de buurt houden, van wilde dieren zoals eekhoorns en chipmunks die, nadat ze gevoerd zijn, veel te vriendelijk zijn voor mensen. Een deel van mijn werk is om de beestjes weg te jagen van mensen, eigenlijk stampvoeten en intimiderend doen. Dat werkt niet goed en niet lang. Maar ik dwaal af…

Uitzicht boven Wall Street (telefoonfoto)

Ik ben ongeveer 15 minuten voor aanvang van de presentatie in mijn presentatieruimte, die nu om 11.00 of 14.00 uur begint. Soms is het moeilijk te zeggen of er iemand is voor een Ranger-programma. Dus maak ik een praatje met de mensen om te vragen waar ze vandaan komen, en vanaf daar ga ik verder. Als ik weet waar de bezoekers wonen qua hoogte, weet ik meestal dat ik eerst over hoogteziekte en uitdroging moet praten voordat ik aan de geologie van de hoodoo begin.

Afhankelijk van het seizoen en het weer zeg ik vaak dat je bij onweer uit de buurt van de rand moet blijven en dat een auto of gebouw de veiligste plek is om te zijn. Als de donder buldert, ga dan naar binnen. Als je de flits van een bliksemschicht ziet, kun je seconden gaan tellen: “Een-Mississippi, twee-Mississippi, drie-Mississippi…” Geluid verplaatst zich 1 mijl in ongeveer 5 seconden en je moet minstens 10 mijl verwijderd zijn van de bliksem. Tenslotte met koetjes en kalfjes en de veiligheidsboodschap gedaan, meestal zijn er meer mensen bijgekomen omdat er een Ranger aan het praten is.

Image gedeeld met publiek

(geleend van het internet, hoewel ik eigenaar ben van de poster en hem gebruik in een ander geologiepraatje)

Ik ga het hebben over hoe deze gek uitziende rotsen, hoodoos genaamd, zowel zijn ontstaan als vernietigd door water. Maar laten we eerst Bryce Canyon National Park in perspectief plaatsen op het Colorado Plateau. Ongeveer 85-60 mya (miljoen jaar geleden) was het continent kleiner, zonder Californië, en dichter bij de evenaar. De bodem van de Stille Oceaan, op een andere tektonische plaat dan het continent, botste tegen het continent en subduceerde onder de continentale korst. Het is er heet, zodat het gesteente smolt, ging drijven en een landmassa van 240.000 vierkante mijl optilde, die zich uitstrekt over een deel van Utah, Arizona, New Mexico, en Colorado bij de Four Corners. De langzame opwaartse beweging ging van zeeniveau 7.000 tot 10.000 voet omhoog met bijna een mijl aan sedimentaire rotsafzettingen van oceanen, meren, duinen, estuaria en rivieren.

(NPS illustratie)

Op deze plek ontstond ongeveer 60 miljoen jaar geleden een dip in het land, waardoor een meer zich kon vullen. Toen de kleine wezens die in het meer leefden stierven, vielen hun botten en schelpen op de bodem van het meer, stapelden zich op, en werden samengeperst tot kalksteen. Rivieren en beken stroomden in het meer en brachten soms modder of zand mee, dat ook werd gelithificeerd, of veranderde in gesteente, moddersteen of schalie, zandsteen, en daarna nog meer kalksteen. In de loop van miljoenen jaren groeiden de afzettingen uit tot een dikte van minstens 2.000 meter.

(geleend van het internet, ik gebruik mijn vuisten om normale breuken te demonstreren)

Toen, ongeveer 16-6 mya, drie blokken land met breuken ertussen uit elkaar braken, waardoor het Aquarius Plateau in het oosten overbleef, een vallei waar de Paria Rivier stroomt, het Paunsaungunt Plateau waar Bryce ligt, de Sevier Rivier Vallei, en het Markagunt Plateau in het westen. Het Paunsaungunt Plateau ligt zo’n 1000 tot 2000 voet lager dan de andere twee plateaus. Toch zijn de meerafzettingen hetzelfde zodat hoodoos ook te zien zijn bij Cedar Breaks National Monument, alleen in kleinere concentratie dan bij Bryce. Stel je voor hoe de aarde heeft geschud tijdens deze breuken.

Ik gebruik meestal mijn handen om te demonstreren (belabberde hand selfie)

OK, nu over de vorming van hoodoos. Bryce ontvangt ongeveer 16 inches neerslag per jaar. Het water stroomt van het plateau af langs de lijn van de minste weerstand en vindt scheuren en breuken. Het water erodeert het land naar achteren, headward erosie genoemd, en laat muren van rots achter. De snelheid van erosie is ongeveer een voet per 50 jaar. Dat is snel. In sommige delen van het park zijn oude randpaden gesloten en staan nieuwe leuningen parallel aan de oude vanwege die snelle erosiesnelheid. Denk je eens in, 50 jaar vergeleken met de 85 miljoen jaar waar ik dit verhaal mee begon.

Not de magere hoodoos hebben nog nog wat grijs dolomiet kapgesteente hebben

Ik gebruik mijn handen ook voor deze demonstratie (geleend van internet)

Nu, er zijn muren van gebroken, zacht, sedimentair gesteente – meestal kalksteen met af en toe lagen zandsteen en moddersteen – en ze worden afgedekt door dolomiet, een hardere laag kalksteen die de zachtere lagen eronder beschermt, voor een tijdje in ieder geval. Een beetje zoals ik een hoed draag die mijn bril droog houdt in de regen. Het smalste gedeelte is de zachtste moddersteen. Op 8000 voet hoogte, ontvangt Bryce ongeveer 200 nachten onder het vriespunt. Als het water in de verticale scheuren in de muren bevriest, zet het uit en dwingt het de rotsen uit elkaar, wat vorstwiggen wordt genoemd. Na verloop van tijd kan de muur een raam worden. Uiteindelijk valt het rotsblok en blijven er pilaren van rots naast elkaar staan. Dan verzacht erosie door wind, regen en sneeuw de vormen tot hoodoos. Maar ze blijven niet eeuwig staan en krimpen langzaam in tot een afgeronde hoop aarde. De gemiddelde levensduur van een hoodoo is 2000 jaar.

Grand Staircase schilderen bij Le Fevre overlook Kaibab NF AZ

Maar hoe zit het met de kleur? In het begin van de jaren 1870 noemde de geoloog Clarence Dutton deze rotsen aan de top van de Grand Staircase de Pink Cliffs, ook bekend als de Claron Formation. Ik heb moeite met roze, ik zie vooral oranje tinten. Misschien zag Clarence ze in een ander licht, of misschien was hij kleurenblind. IJzer is aanwezig in de sedimenten en oxidatie zorgt voor de kleuren.

Wanden van hoodoos in de Silent City (telefoonopname)

Het woord Hoodoos is leuk om te zeggen, ga je gang ‘wie-doet’. Ik heb verschillende oorsprongen voor hoodoo ontdekt. Ik kom uit het zuidoosten van de VS, waar Afrikaanse slaven in 1800 een volksmagie beoefenden die hoodoo heette. Een groep inheemse Paiute vertellen het verhaal dat de rotsen slechte mensen zijn die in steen zijn veranderd door de bedrieger coyote. Maar toen ik onlangs met een groep Paiute-jongeren met ouderen sprak, werd mij verteld dat het woord ‘oodoo’ is – zonder ‘h’ – en noch slecht noch goed betekent.

De eens zo beroemde Sentinel hoodoo werd meer dan tien jaar geleden door de bliksem getroffen

Dus, hoodoos komen en hoodoos gaan, allemaal gemaakt door en vernietigd door water. Kopwaartse erosie zal muren blijven creëren tot er geen plateau meer over is. Natuurlijk, niet in onze tijd. Veranderend klimaat kan ook de snelheid van vorst wiggen veranderen. Zal er ooit in de geologische toekomst een Bryce Canyon National Park zijn?

Het bovenstaande is een van de 1100 foto’s van de binnenkant van mijn achterzak van mijn telefoon op de dag dat ik veel van de bovenstaande foto’s nam en mijn lezing over Hoodoo geologie presenteerde. Oeps. Wel een leuk patroon.