Cultuur en creativiteit
Het cultureel erfgoed van Europa is een rijk en gevarieerd mozaïek van culturele en creatieve uitingen, een erfenis van vorige generaties Europeanen en een nalatenschap voor toekomstige generaties.
Het omvat natuurlijke, gebouwde en archeologische sites, musea, monumenten, kunstwerken, historische steden, literaire, muzikale en audiovisuele werken, en de kennis, praktijken en tradities van Europese burgers.
Cultureel erfgoed verrijkt het individuele leven van burgers, is een drijvende kracht achter de culturele en creatieve sectoren, en speelt een rol bij het creëren en vergroten van het sociaal kapitaal van Europa. Het is ook een belangrijke hulpbron voor economische groei, werkgelegenheid en sociale cohesie, en biedt de mogelijkheid om stedelijke en plattelandsgebieden nieuw leven in te blazen en duurzaam toerisme te bevorderen.
De rol en het optreden van de EU
Hoewel het beleid op dit gebied in de eerste plaats de verantwoordelijkheid is van de lidstaten en de regionale en lokale overheden, zet de EU zich in voor de instandhouding en verbetering van het Europees cultureel erfgoed door middel van een aantal beleidsmaatregelen en programma’s.
Het cultureel erfgoed van Europa wordt ondersteund door een reeks beleidsmaatregelen, programma’s en financieringen van de EU, met name het programma Creatief Europa. Het EU-beleid op andere gebieden, waarbij in toenemende mate rekening wordt gehouden met het erfgoed, strekt zich uit van onderzoek, innovatie, onderwijs, milieu, klimaatverandering en regionaal beleid tot digitaal beleid. Bijgevolg is financiering voor cultureel erfgoed beschikbaar in het kader van Horizon 2020, Erasmus+, Europa voor de burger en de Europese structuur- en investeringsfondsen.
De EU-lidstaten zetten de beleidssamenwerking op het gebied van cultureel erfgoed voort via de Raad van ministers van Onderwijs, Jeugdzaken, Cultuur & Sport, en via de Open Coördinatiemethode. De deskundigengroep cultureel erfgoed van de Commissie, die sinds 2019 actief is, geeft advies over de uitvoering van het EU-beleid voor cultureel erfgoed. Hierbij zijn de lidstaten, geassocieerde landen, Europese netwerken voor cultureel erfgoed, maatschappelijke organisaties en internationale organisaties, alsmede EU-instellingen betrokken.
Europees actiekader voor cultureel erfgoed
Een van de belangrijkste kenmerken op EU-niveau is het Europees actiekader voor cultureel erfgoed (2018), dat de gemeenschappelijke opzet voor erfgoedgerelateerde activiteiten op Europees niveau weerspiegelt. Het bouwt voort op de inspanningen van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018, om het succes daarvan vast te leggen en op te voeren om een blijvend effect te verzekeren. Het kader stelt een reeks van vier beginselen en vijf hoofdgebieden voor verdere actie voor het Europees cultureel erfgoed vast:
4 hoofdbeginselen
- Holistisch
- Mainstreaming/integraal
- Evidence-based policy making
- Multi-stakeholders
5 gebieden voor verdere actie
- een inclusief Europa: participatie en toegang voor iedereen
- een duurzaam Europa: slimme oplossingen voor een samenhangende en duurzame toekomst
- een veerkrachtig Europa: bescherming van bedreigd erfgoed
- een innovatief Europa: mobilisatie van kennis en onderzoek
- een sterker wereldwijd partnerschap: versterking van de internationale samenwerking