De oneindige spin

“Eek….Ze zijn groot genoeg om op te zadelen en te berijden!”

Heb je ooit in de buurt van de waterkant zeer grote spinnen gezien die in of op het water hangen? Als je in het oosten van de Verenigde Staten in de buurt van zoet water of brak water bent, dan heb je hoogstwaarschijnlijk kennis gemaakt met de gewone visspin, ook wel dokspin of werfspin genoemd. Bij ons in het roeiboothuis noemen we ze ook wel launch spiders. Deels komt dit omdat ze graag meerijden in onze tewaterlatingsboot en als je hoge snelheden haalt in die tewaterlatingsboot hebben ze de neiging om zichzelf op je te “lanceren” als ze hun houvast verliezen (wat onze onbevreesde coaches kunnen beamen!). Gelukkig zijn visspinnen erg ongevaarlijk en vrij schichtig ondanks hun grootte (variërend van 1-3″).

Visspinnen behoren tot het geslacht Dolomedes (dole-o-me-dees) in de familie Pisauridae (fizz-our-i-day), en vergeleken met andere kleine spinnen lijken ze groot genoeg om kleine kinderen mee te nemen (terwijl ze eigenlijk kleine insecten, kikkervisjes, en andere ongewervelden eten). Er zijn meer dan 100 soorten Dolomedes in de wereld, maar 8 daarvan zijn algemeen in de VS. Deze omvatten (met gebruikmaking van mijn gewone namen en Latijnse namen):

• Zesvlekkerige visspin (D. triton, heel N. Amerika, Canada, S. Alasaka)

Let op het mooie achterlijf met witte bies en zes duidelijke vlekken. Ze hebben ook een duidelijke witte rand aan hun cephalothroax (vergroeide kop-throax). Hun poten zijn lichtgekleurd en kunnen er vaak bleekgroen tot gestreept uitzien of zelfs gevlekt met gele vlekken. Vrouwtjes kunnen tot 2,5″ lang worden en mannetjes zijn meestal veel kleiner, tot 1/2″ lang.

• Gemeenschappelijke visspin (D. tenebrosus, E. VS en S. Canda)

Deze schoonheden variëren van maximaal 1″ voor vrouwtjes en 1/4″ voor mannetjes. Ze houden van bosgebieden en vooral van bomen. Ze komen ook vaker in huizen voor dan de andere soorten visspinnen. Net als de “W” of “Schrijf”-spin hebben ze omgekeerde ‘W’s op hun buik (vaak witachtig van kleur). De vrouwtjes zijn altijd groter en doen aan mannelijk kannibalisme, net als bidsprinkhanen. Het vreemde is dat het mannetje spontaan sterft na de paring met het vrouwtje (zij doodt hem niet), en zichzelf aanbiedt als een post-sex snack. Klik hier als u er echt een filmpje van wilt zien!

• Gestreepte visspin (D. striatus, komt voor in N. VS en Z. Canada)

Hier zie je de “strepen” op het achterlijf van de gestreepte visspin. Deze hebben de neiging wat lichter bruin tot geelbruin te zijn, met een donkere streep over het achterlijf (variërend van mahoniebruin tot donkerbruin), met lichtere strepen die horizontaal lopen. Ook zij hebben een stel witte strepen langs de randen van hun cephalothorax.

• Visspin (D. vittatus, E. VS en ZO Canada)

D. vittatus zijn de spinnen bij uitstek om op te zadelen en mee te rijden. Ze zijn groot, tot 3″ in omvang. Ze hebben een donkere vlek op hun bovenste cephalothorax. Ze hebben ook meestal zes witachtige vlekken op hun taps toelopende achterlijf. D. vittatus kan ook voorkomen in een donkere fasekleur, bijna rookkleurig kwarts tot donkergrijs. Deze zijn algemener in N. Carolina.

• “Schrijvende” visspin (D. scriptus, E. VS en S. Canda)

Dit zijn ook heel gewone en grote spinnen, en ze jagen de mensen de stuipen op het lijf omdat ze een beetje op wolfspinnen lijken. Ze zijn echter vrij ongevaarlijk en schuw. Ik noem ze de “W” of “schrijvende” visspin vanwege hun Latijnse naam, scriptus, wat “schrift” of “schrijven” betekent, en het “W” patroon op hun achterlijf.

De laatste drie zijn minder algemeen in onze regio, dus ik ga me er hier niet op richten. Wil je goede foto’s en informatie bezoek dan de Bugguide.net.

• White banded fishing spider (D. albineus, komt voor in het zuidoosten van de VS)
• Okefinoke fishing spider (D. okefinokensis, komt voor in Ga en Fla)
• New Mexico visspin (D. gertschi, alleen in AZ en NM Gila River gebied)

Ok, het zijn dus grote enge bange katten, maar hoe jagen ze? Ze jagen door trillingen te voelen. Hun hele lichaam, en vooral hun poten, zijn bedekt met kleine fijne haartjes. Deze haartjes zijn hydrofoob (ze stoten water af). Ik hou van de “wetenschap-achtige term” hiervoor, het heet cuticulaire hydrofobiciteit (je kan er vrienden mee imponeren op feestjes). De haren laten visspinnen toe om letterlijk “over water te lopen.” Ze kunnen ofwel blijven zitten en wachten of over het wateroppervlak rennen en hun prooi pakken. Als je er een ziet zitten, heeft hij meestal een paar poten ervoor uitgestrekt.

Wanneer de spin zich zo uitstrekt, “voelt” hij het water op trillingen en de beweging van prooien. Aan hun haren (ook wel trichobothria genoemd) kunnen ze zien hoe ver de prooi is en in welke richting. Hun lichaamsharen kunnen ook gebruikt worden om luchtbellen op te vangen en de spin onder water drijfvermogen te geven; dit betekent dat ze korte afstanden onder het wateroppervlak kunnen afleggen om hun prooi te vangen. Visspinnen zijn, net als eenden en andere duikers, zeer kieskeurig in het schoonhouden van hun lichaam, omdat hun haren hun hydrofobe eigenschappen moeten behouden. Maar, in tegenstelling tot eenden, gebruiken ze geen oliën. In plaats daarvan hebben hun haren een wasachtig laagje om ze waterdicht te houden.

Ondanks het feit dat visspinnen er eng uitzien, zijn het echt nuttige vrienden rond waterlichamen. In het ergste geval, als ze ooit zouden bijten, zou het ongeveer zijn als een bijensteek, maar niets ernstigs. Hoe dan ook, neem de tijd om ze te observeren en waardeer de ecologische diensten die ze ons bieden door ons insecten- en ongediertevrij te houden.