E. E. Cummings
PoetryEdit
Ondanks Cummings’ vertrouwdheid met avant-garde stijlen (waarschijnlijk beïnvloed door de Calligrammes van de Franse dichter Apollinaire, volgens een hedendaagse observatie), is veel van zijn werk vrij traditioneel. Veel van zijn gedichten zijn sonnetten, zij het vaak met een moderne twist. Af en toe gebruikte hij de blues vorm en acrostics. Cummings’ poëzie gaat vaak over thema’s als liefde en natuur, maar ook over de verhouding van het individu tot de massa en tot de wereld. Zijn gedichten zijn ook vaak rijk aan satire.
Hoewel zijn poëtische vormen en thema’s een affiniteit delen met de Romantische traditie, vertoont Cummings’ werk universeel een bijzondere eigenaardigheid van syntaxis, of manier om individuele woorden te rangschikken in grotere zinnen en zinnen. Veel van zijn meest opvallende gedichten bevatten helemaal geen typografische of interpunctie vernieuwingen, maar puur syntactische.
ik draag je hart bij me(ik draag het in
mijn hart)ik ben nooit zonder (waar
ik ook ga, jij gaat, mijn liefste;en wat er ook gedaan wordt
door mij alleen is jouw werk, mijn lieveling)
Ik vrees
geen noodlot(want jij bent mijn noodlot, mijn lieveling)
Ik wil
geen wereld(want mooi jij bent mijn wereld,mijn ware)
en jij bent wat een maan altijd heeft bedoeld
en wat een zon altijd zal bezingen ben jij
hier is het diepste geheim dat niemand kent
(hier is de wortel van de wortel en de knop van de knop
en de hemel van de hemel van een boom die leven heet;die groeit
hoger dan de ziel kan hopen of de geest kan verbergen)
en dit is het wonder dat de sterren uit elkaar houdt
ik draag je hart(ik draag het in mijn hart)
Van “ik draag je hart met me(ik draag het in” (1952)
Zowel als beïnvloed door notabele modernisten, waaronder Gertrude Stein en Ezra Pound, Cummings in zijn vroege werk putte uit de imagist experimenten van Amy Lowell. Later, zijn bezoeken aan Parijs blootgesteld hem aan Dada en surrealisme, die hij weerspiegelde in zijn werk. Hij begon zich te baseren op symboliek en allegorie, waar hij eens simile en metafoor had gebruikt. In zijn latere werk gebruikte hij zelden nog vergelijkingen die voorwerpen vereisten die nog niet eerder in het gedicht waren genoemd, maar koos hij voor een symbool. Hierdoor is zijn latere poëzie “vaak lucider, ontroerender en diepzinniger dan zijn vroegere”. Cummings verwerkte ook graag beelden van de natuur en de dood in veel van zijn gedichten.
Hoewel sommige van zijn gedichten vrije verzen zijn (zonder zich te bekommeren om rijm of meter), hebben vele een herkenbare sonnetstructuur van 14 regels, met een ingewikkeld rijmschema. Een aantal van zijn gedichten hebben een typografisch uitbundige stijl, met woorden, delen van woorden, of interpunctie symbolen verspreid over de pagina, vaak weinig zinvol totdat ze hardop worden voorgelezen, op welk moment de betekenis en emotie duidelijk worden. Cummings, die ook schilder was, begreep het belang van presentatie, en gebruikte typografie om “een beeld te schilderen” met sommige van zijn gedichten.
De kiemen van Cummings’ onconventionele stijl lijken goed ingeburgerd, zelfs in zijn vroegste werk. Op de leeftijd van zes, schreef hij aan zijn vader:
VADER DEAR. ZIJN, JE VADER GOED EN GOED,
HIJ IS NU GOED, HET IS NIET GOED OM HET TE ZIEN RAINEN,
VADER DAR IS, HET, GEEN VADER DAR,
LIEFDE, JE DAR,ESTLIN.
Na zijn autobiografische roman, The Enormous Room, was Cummings’ eerste gepubliceerde werk een gedichtenbundel getiteld Tulips and Chimneys (1923). Dit werk was de eerste ontmoeting van het publiek met zijn karakteristieke excentrieke gebruik van grammatica en interpunctie.
Bij sommige van Cummings’ beroemdste gedichten is niet of nauwelijks sprake van idiosyncratische typografie of interpunctie, maar ze dragen nog steeds zijn onmiskenbare stijl, met name in de ongebruikelijke en impressionistische woordvolgorde.
ieder woonde in een mooi hoe stadje
(met omhoog zo zwevend veel klokken omlaag)
lente zomer herfst winter
hij zong de zijne niet hij danste de zijne wel
Vrouwen en mannen (zowel klein als klein)
hadden om wie dan ook helemaal niet
they sowed their isn’t they reaped their same
sun moon stars rain
Van “anyone lived in a pretty how town” (1940)
Cummings’ werken volgen vaak wel de conventionele regels die typisch Engelse zinnen genereren (bijvoorbeeld, “ze zaaiden hun isn’t”). Bovendien bevat een aantal gedichten van Cummings, geheel of gedeeltelijk, opzettelijke spelfouten, en verschillende bevatten fonetische spellingen die bedoeld zijn om bepaalde dialecten weer te geven. Cummings maakte ook gebruik van inventieve samenstellingen van woorden, zoals in zijn gedicht “in Just”, waarin woorden voorkomen als “mud-luscious”, “puddle-wonderful”, en “eddieandbill”. Dit gedicht maakt deel uit van een reeks gedichten getiteld Chansons Innocentes; het bevat veel verwijzingen waarin de “ballonman” wordt vergeleken met Pan, het mythische wezen dat half-geit en half-mens is. Literair criticus R.P. Blackmur heeft opgemerkt dat dit taalgebruik “vaak onbegrijpelijk is omdat het de historische accumulatie van betekenis in woorden negeert ten gunste van louter particuliere en persoonlijke associaties”.
Collega-dichteres Edna St. Vincent Millay uitte in haar dubbelzinnige brief waarin zij Cummings aanbeval voor het Guggenheim Fellowship dat hem in 1934 werd toegekend, haar frustratie over zijn ondoorzichtige symboliek. “Als hij poëzie afdrukt en te koop aanbiedt die hij, na uren van zwetende concentratie, vanuit elk oogpunt onverklaarbaar vindt voor iemand die zo intelligent is als ikzelf, dan doet hij dat met een motief dat frivool is vanuit het oogpunt van de kunst, en dat door geen enkele serieuze persoon of groep personen geholpen of aangemoedigd zou mogen worden… er is mooi geschreven en krachtig geschreven (en ook enkele van de meest pompeuze nonsens die ik ooit met een brede gaap op de grond heb laten vallen)… Wat ik dan voorstel is dit: dat je Mr. Cummings genoeg touw geeft. He may hang himself; or he may lasso a unicorn.”
Veel van Cummings’ gedichten zijn satirisch en behandelen sociale kwesties, maar hebben een gelijke of zelfs sterkere neiging tot romantiek: keer op keer vieren zijn gedichten liefde, seks, en het seizoen van de wedergeboorte.
Cummings schreef ook kinderboeken en romans. Een opmerkelijk voorbeeld van zijn veelzijdigheid is een inleiding die hij schreef voor een bundel van het stripverhaal Krazy Kat.
ControverseEdit
Cummings staat bekend om zijn controversiële onderwerpen, want hij schreef talrijke erotische gedichten. Hij heeft soms ook etnische scheldwoorden in zijn teksten opgenomen. Bijvoorbeeld, in zijn 1950 bundel Xaipe: Seventy-One Poems, publiceerde Cummings twee gedichten met woorden die in sommige kringen tot verontwaardiging leidden.
op een dag een neger
ving in zijn hand
een kleine ster niet groter
dan niet te begrijpen
ik zal je nooit laten gaan
totdat je me blank hebt gemaakt”
zo deed ze en nu
schijnen de sterren ’s nachts.
en
een kike is de gevaarlijkste
machine die ooit is uitgevonden
door zelfs yankee ingenu
ity (uit een jood een paar
dode dollars en wat verdraaide wetten)
zij komt zowel prigged als gekanteld
Cummings biografe Catherine Reef maakt notities van de controverse:
Vrienden smeekten Cummings om de publicatie van deze gedichten te heroverwegen, en de redacteur van het boek smeekte hem om ze terug te trekken, maar hij stond erop dat ze bleven. Al die ophef bracht hem in verwarring. De gedichten waren commentaar op vooroordelen, wees hij erop, en niet vergoelijken het. Hij wilde laten zien hoe denigrerende woorden mensen ertoe brengen anderen te zien in termen van stereotypen in plaats van als individuen. “Amerika (dat Hongaar verandert in ‘hunky’ & Ier in ‘mick’ en Noor in ‘vierkante kop’) is de schuldige voor ‘kike’,” zei hij.
William Carlos Williams sprak zich uit in zijn verdediging.
Speelteksten
Tijdens zijn leven publiceerde Cummings vier toneelstukken. HIM, een toneelstuk in drie bedrijven, werd voor het eerst opgevoerd in 1928 door de Provincetown Players in New York City. De productie werd geregisseerd door James Light. De hoofdpersonen van het stuk zijn “Him”, een toneelschrijver, gespeeld door William Johnstone, en “Me”, zijn vriendin, gespeeld door Erin O’Brien-Moore.
Cummings zei over het onorthodoxe stuk:
Relax en geef het stuk een kans om zijn ding te laten zien-relax, stop met je af te vragen waar het allemaal ‘over’ gaat – zoals veel vreemde en bekende dingen, het leven inbegrepen, gaat dit stuk niet ‘over’, het is er gewoon. . . . Probeer er niet van te genieten, laat het proberen van jou te genieten. DON’T TRY TO UNDERSTAND IT, LET IT TRY TO UNDERSTAND YOU.”
Anthropos, or the Future of Art is een kort eenakter dat Cummings bijdroeg aan de bloemlezing Whither, Whither or After Sex, What? A Symposium to End Symposium. Het stuk bestaat uit een dialoog tussen de mens, het hoofdpersonage, en drie “infrahumans”, of inferieure wezens. Het woord anthropos is het Griekse woord voor “man”, in de betekenis van “mensheid”.
Tom, A Ballet is een ballet gebaseerd op De Hut van Oom Tom. Het ballet is uitgewerkt in een “synopsis” en beschrijvingen van vier “episodes”, die door Cummings in 1935 werden gepubliceerd. Het is nooit opgevoerd.
Santa Claus: A Morality was waarschijnlijk Cummings’ meest succesvolle toneelstuk. Het is een allegorische kerst fantasie gepresenteerd in een akte van vijf scènes. Het stuk werd geïnspireerd door zijn dochter Nancy, met wie hij in 1946 werd herenigd. Het werd voor het eerst gepubliceerd in het Harvard College tijdschrift, Wake. De hoofdfiguren van het stuk zijn de Kerstman, zijn familie (vrouw en kind), de Dood en de maffia. Aan het begin van het stuk is de familie van de Kerstman uit elkaar gevallen door hun zucht naar kennis (Wetenschap). Na een reeks gebeurtenissen wordt echter het geloof van de Kerstman in de liefde en zijn afwijzing van het materialisme en de teleurstelling die hij met de Wetenschap associeert, opnieuw bevestigd, en wordt hij herenigd met Vrouw en Kind.
Naam en hoofdlettergebruikEdit
Cummings’ uitgevers en anderen hebben vaak de onconventionele orthografie in zijn poëzie geëvenaard door zijn naam in kleine letters en zonder punten (full stops) te schrijven. Cummings zelf gebruikte zowel de kleine letters als de hoofdletters, hoewel hij zijn naam meestal met hoofdletters ondertekende.
Het gebruik van kleine letters voor zijn initialen werd gedeeltelijk gepopulariseerd door de titel van sommige boeken, met name in de jaren zestig, waarbij zijn naam in kleine letters op de omslag en de rug werd afgedrukt. In het voorwoord van E. E. Cummings: The Growth of a Writer van Norman Friedman, merkt criticus Harry T. Moore op dat Cummings “zijn naam wettelijk in kleine letters liet zetten, en in zijn latere boeken waren de titels en zijn naam altijd in kleine letters”. Volgens de weduwe van Cummings is dit echter onjuist. Zij schreef aan Friedman: “U had niet mogen toestaan dat H. Moore zo’n domme & kinderachtige uitspraak deed over Cummings & zijn handtekening.” Op 27 februari 1951 schreef Cummings aan zijn Franse vertaler D. Jon Grossman dat hij de voorkeur gaf aan het gebruik van hoofdletters voor de specifieke uitgave waar zij aan werkten. Een Cummings geleerde meent dat bij de zeldzame gelegenheden dat Cummings zijn naam ondertekende in kleine letters, hij dit bedoeld kan hebben als een gebaar van nederigheid, niet als een aanwijzing dat dit de voorkeur voor anderen was om te gebruiken. Bovendien merkt de Chicago Manual of Style, die de voorkeur geeft aan het niet-standaard hoofdlettergebruik van namen in overeenstemming met de sterk uitgesproken voorkeur van de drager, op: “E. E. Cummings kan veilig met een hoofdletter worden geschreven; het was een van zijn uitgevers, niet hijzelf, die zijn naam in kleine letters schreef.