Gonorroe – CDC Factsheet (Gedetailleerde Versie)
Wat is gonorroe?
Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) veroorzaakt door infectie met de Neisseria gonorrhoeae bacterie. N. gonorrhoeae infecteert de slijmvliezen van het voortplantingskanaal, waaronder de baarmoederhals, de baarmoeder en de eileiders bij vrouwen, en de urinebuis bij vrouwen en mannen. N. gonorrhoeae kan ook de slijmvliezen van de mond, keel, ogen en rectum infecteren.
Hoe vaak komt gonorroe voor?
Gonorroe is een zeer veel voorkomende infectieziekte. CDC schat dat er in 2018 ongeveer 1,6 miljoen nieuwe gonokokkeninfecties hebben plaatsgevonden in de Verenigde Staten, en meer dan de helft komt voor bij jongeren van 15-24 jaar.1 Gonorroe is de tweede meest gemelde bacteriële seksueel overdraagbare infectie in de Verenigde Staten.2 Veel infecties zijn echter asymptomatisch, dus gerapporteerde gevallen geven slechts een fractie van de werkelijke last weer.
Hoe krijgen mensen gonorroe?
Gonorroe wordt overgedragen via seksueel contact met de penis, vagina, mond of anus van een besmette partner. Ejaculatie hoeft niet plaats te vinden om gonorroe over te dragen of te krijgen. Gonorroe kan ook perinataal worden verspreid van moeder op baby tijdens de bevalling.
Mensen die gonorroe hebben gehad en zijn behandeld, kunnen opnieuw worden geïnfecteerd als ze seksueel contact hebben met een persoon die besmet is met gonorroe.
Wie loopt risico op gonorroe?
Iedere seksueel actieve persoon kan worden geïnfecteerd met gonorroe. In de Verenigde Staten zijn de hoogste gemelde infectiecijfers onder seksueel actieve tieners, jongvolwassenen en Afro-Amerikanen 2.
Wat zijn de tekenen en symptomen van gonorroe?
Veel mannen met gonorroe zijn asymptomatisch 3, 4. Indien aanwezig, zijn de tekenen en symptomen van een urethrale infectie bij mannen dysurie of een witte, gele of groene urethrale afscheiding die meestal één tot veertien dagen na infectie optreedt 5. In gevallen waarin de urethrale infectie wordt gecompliceerd door epididymitis, kunnen mannen met gonorroe ook klagen over testiculaire of scrotale pijn.
De meeste vrouwen met gonorroe zijn asymptomatisch 6, 7. Zelfs als een vrouw symptomen heeft, zijn deze vaak zo mild en aspecifiek dat ze worden aangezien voor een blaas- of vaginale infectie 8, 9. De eerste symptomen en verschijnselen bij vrouwen zijn dysurie, toegenomen vaginale afscheiding of vaginaal bloedverlies tussen de menstruaties door. Vrouwen met gonorroe lopen het risico ernstige complicaties van de infectie te krijgen, ongeacht de aanwezigheid of ernst van de symptomen.
Symptomen van rectale infectie bij zowel mannen als vrouwen kunnen afscheiding, anale jeuk, pijn, bloeding of pijnlijke stoelgang zijn.10 Rectale infectie kan ook asymptomatisch zijn. Faryngeale infectie kan keelpijn veroorzaken, maar is meestal asymptomatisch 11, 12.
Wat zijn de complicaties van gonorroe?
Onbehandelde gonorroe kan ernstige en blijvende gezondheidsproblemen veroorzaken bij zowel vrouwen als mannen.
Bij vrouwen kan gonorroe zich verspreiden naar de baarmoeder of de eileiders en een bekkenontstekingsziekte (PID) veroorzaken. De symptomen kunnen vrij mild zijn of zeer ernstig en kunnen buikpijn en koorts 13 omvatten. PID kan leiden tot inwendige abcessen en chronische bekkenpijn. PID kan ook de eileiders zodanig beschadigen dat onvruchtbaarheid ontstaat of het risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap toeneemt.
Bij mannen kan gonorroe worden gecompliceerd door epididymitis. In zeldzame gevallen kan dit leiden tot onvruchtbaarheid 14.
Als gonorroe onbehandeld blijft, kan het zich ook verspreiden naar het bloed en gedissemineerde gonokokkeninfectie (DGI) veroorzaken. DGI wordt meestal gekenmerkt door artritis, tenosynovitis, en/of dermatitis 15. Deze aandoening kan levensbedreigend zijn.
Hoe zit het met gonorroe en hiv?
Onbehandelde gonorroe kan iemands risico op het krijgen of overdragen van hiv, het virus dat aids veroorzaakt, vergroten.16
Hoe zit het met gonorroe en hiv?
Hoe beïnvloedt gonorroe een zwangere vrouw en haar baby?
Als een zwangere vrouw gonorroe heeft, kan zij de infectie aan haar baby doorgeven als de baby tijdens de bevalling door het geboortekanaal gaat. Dit kan leiden tot blindheid, gewrichtsontsteking, of een levensbedreigende bloedinfectie bij de baby 17. Behandeling van gonorroe zodra deze bij zwangere vrouwen wordt ontdekt, verkleint het risico op deze complicaties. Zwangere vrouwen moeten een zorgverlener raadplegen voor passend onderzoek, testen en behandeling, indien nodig.
Wie moet worden getest op gonorroe?
Iedere seksueel actieve persoon kan worden besmet met gonorroe. Iedereen met genitale symptomen zoals afscheiding, branderig gevoel bij het plassen, ongewone zweertjes of uitslag moet stoppen met seks en onmiddellijk naar een zorgverlener gaan.
Ook iedereen met een orale, anale of vaginale sekspartner bij wie onlangs een SOA is vastgesteld, moet naar een zorgverlener voor evaluatie.
Sommige mensen moeten worden getest (gescreend) op gonorroe, zelfs als ze geen symptomen hebben of weten van een sekspartner die gonorroe heeft.
Sommige mensen moeten worden getest (gescreend) op gonorroe, zelfs als ze geen symptomen hebben of weten van een sekspartner die gonorroe heeft.
Iedereen die seksueel actief is, moet zijn of haar risicofactoren bespreken met een zorgverlener en vragen of hij of zij moet worden getest op gonorroe of andere SOA’s.
CDC beveelt jaarlijkse gonorroe-screening aan voor alle seksueel actieve vrouwen jonger dan 25 jaar, evenals oudere vrouwen met risicofactoren zoals nieuwe of meerdere sekspartners, of een sekspartner die een seksueel overdraagbare infectie heeft.
Personen die gonorroe hebben, moeten ook worden getest op andere SOA’s.
Hoe wordt gonorroe gediagnosticeerd?
Urogenitwendige gonorroe kan worden gediagnosticeerd door urine, urethraal (voor mannen) of endocervicale of vaginale (voor vrouwen) specimens te testen met behulp van nucleïnezuuramplificatietests (NAAT) 19. De diagnose kan ook worden gesteld met een gonorroe-kweek, waarvoor endocervicale of urethrale swabmonsters nodig zijn.
Als een persoon orale en/of anale seks heeft gehad, moeten faryngeale en/of rectale swabmonsters worden verzameld voor kweek of voor NAAT (als het lokale laboratorium het gebruik van NAAT voor extra-genitale monsters heeft gevalideerd) 20.
Wat is de behandeling voor gonorroe?
Gonorroe kan worden genezen met de juiste behandeling. CDC beveelt nu een eenmalige intramusculaire dosis van 500 mg ceftriaxon aan voor de behandeling van gonorroe. Er zijn alternatieve regimes beschikbaar wanneer ceftriaxon niet kan worden gebruikt om urogenitale of rectale gonorroe te behandelen. Hoewel medicatie de infectie zal stoppen, zal het geen blijvende schade herstellen die door de ziekte is aangericht. Antimicrobiële resistentie bij gonorroe baart steeds meer zorgen, en een succesvolle behandeling van gonorroe wordt steeds moeilijker 21. Als de symptomen van een persoon echter langer dan een paar dagen na de behandeling aanhouden, moet hij of zij teruggaan naar een zorgverlener om opnieuw te worden geëvalueerd. Een test-of-cure is nodig 7-14 dagen na de behandeling voor mensen die worden behandeld voor faryngeale (infectie van de keel) gonorroe.
Omdat herinfectie vaak voorkomt, moeten mannen en vrouwen met gonorroe drie maanden na de behandeling van de eerste infectie opnieuw worden getest, ongeacht of ze geloven dat hun sekspartners met succes werden behandeld.
Hoe zit het met partners?
Als een persoon is gediagnosticeerd en behandeld voor gonorroe, moet hij of zij dit vertellen aan alle recente anale, vaginale of orale sekspartners, zodat ze naar een zorgverlener kunnen gaan en 20 behandeld kunnen worden. Dit verkleint het risico dat de sekspartners ernstige complicaties van gonorroe ontwikkelen en verkleint ook het risico dat de persoon opnieuw besmet raakt. Een persoon met gonorroe en al zijn of haar sekspartners moeten seks vermijden totdat zij hun behandeling voor gonorroe hebben voltooid en totdat zij geen symptomen meer hebben. Voor tips over het praten met partners over seks en SOA-testen, bezoek http://www.gytnow.org/talking-to-your-partnerexternal icon.