Het ware verhaal van Pocahontas is triester en minder romantisch dan de hardnekkige mythes

Bijna elke Amerikaan van een bepaalde leeftijd is opgegroeid met het verhaal van Pocahontas: Hoe de jonge indiaanse, de dochter van stamhoofd Powhatan, haar eigen leven in de waagschaal stelde om de gevangen kapitein John Smith van een executie te redden en haar eigen volk de rug toekeerde om een Engelsman te redden.

Diegenen die het verhaal kennen uit Disney’s gefictionaliseerde tekenfilmmusical uit 1995 geloven misschien nog wel in het geromantiseerde idee dat Pocahontas smoorverliefd werd op kapitein Smith.

Treurig dat het niet helemaal waar is. Zoals veel legenden die van generatie op generatie worden doorverteld, begon het Pocahontas-verhaal met de kiem van feiten, maar werd het in de loop der jaren aangepast aan de behoeften van de vertellers en de tijd.

Portret van Pocahontas, met hoge hoed, en gezien op halve lengte.

Om te beginnen was Pocahontas niet eens haar echte naam, volgens een biografie die is gepubliceerd op de website Historic Jamestowne van de National Park Service. Haar naam was Amonute; ze had ook een meer persoonlijke naam, Matoaka, of “bloem tussen twee stromen.”

Pocahontas, wat “speels” of “ongemanierd” betekent, was een bijnaam. Ze werd rond 1596 geboren als lid van de Pamunkey-stam in Virginia en was de favoriete dochter van opperhoofd Powhatan, de heerser over 30 stammen rond het gebied dat de Engelsen Jamestown, Virginia, zouden noemen.

Een 19e-eeuwse afbeelding van Pocahontas.

Pocahontas was waarschijnlijk tussen de 9 en 11 jaar oud toen kapitein Smith, die in 1607 op de kust van wat nu Virginia heet was aangekomen, gevangen werd genomen en enkele maanden werd vastgehouden.

Volgens het verhaal dat John Smith schreef en promootte, werd hij voor opperhoofd Powhatan gebracht om geëxecuteerd te worden (zo dacht hij), zijn hoofd tussen twee stenen geplaatst, toen Pocahontas hem te hulp snelde door haar eigen hoofd bovenop dat van hem te plaatsen.

Historisch onderzoek heeft deze versie in twijfel getrokken, maar hoe dan ook, kapitein Smith werd vrijgelaten en hij keerde terug naar Jamestown. Inheemse Amerikanen stuurden voedsel naar de uitgehongerde kolonisten; sommigen geloven dat Pocahontas de groep vergezelde die de proviand afleverde.

Captain John Smith (1624)

Smith’s versie wordt weerlegd in The True Story of Pocahontas: The Other Side of History, in 2007 gepubliceerd door Dr. Linwood “Little Bear” Custalow en Angela L. Daniel “Silver Star” en gebaseerd op de mondelinge geschiedenis van de Mattaponi stam.

In deze modernere versie vond opperhoofd Powhatan kapitein Smith echt aardig en was het ritueel met stenen bedoeld als een ceremonie. Pocahontas zou niet aanwezig zijn geweest, ook al was zij een geliefde dochter, omdat zij te jong was.

Volgens Custalow en Daniel ontmoette Smith Pocahontas pas toen zij met haar volk voedsel kwam brengen naar Jamestown. Hoewel ze de reis naar Jamestown misschien samen met leden van de stam heeft gemaakt, was het een moeilijke reis en als jong kind zou ze het zeker nooit alleen hebben gered, zoals in hardnekkige mythen wordt gesuggereerd.

Illustratie van Kapitein Smith die wordt gered door Pochahontas.

Binnen twee jaar verslechterden de relaties tussen de Indianen en de Engelse ontdekkingsreizigers. De uitgehongerde kolonisten hadden meer voedsel nodig; de Indianen konden dat niet leveren.

Een andere legende verhaalt dat Pocahontas alleen door het bos rende om John Smith te waarschuwen dat zijn leven in gevaar was, en hem zo opnieuw redde. Smith beweerde dat Pocahontas tweemaal zijn leven had gered in zijn boek General Historie of Virginia uit 1624, lang nadat veel van de hoofdrolspelers waren overleden.

Omstreeks 1610 trouwde Pocahontas, toen ongeveer 14 jaar oud, met Kocoum, mogelijk van de Patawomeck stam, waar de twee een korte tijd tussen zouden leven. De twee kregen een kind, volgens sommige bronnen.

Afdruk van de landing van kapitein John Smith in Jamestown, Virginia, 1607. Uit ‘The Story of Pocahontas and Captain John. Met dank aan de New York Public Library.

Wat zeker is, is dat kapitein Samuel Argall in 1613 Pocahontas ontvoerde voor losgeld; Kocoum werd gedood. Tijdens haar gevangenschap leed ze aan depressies en werd ze waarschijnlijk mishandeld. Ze leerde de Engelse taal, gewoonten en religie.

In 1614 bekeerde Pocahontas zich tot het Christendom, haar naam werd veranderd in Rebecca, en ze trouwde met tabaksboer John Rolfe.

Op een gegeven moment kreeg Pocahontas een zoon, Thomas, maar of hij John Rolfe’s nakomeling was of een niet nader genoemde aanvaller is een kwestie van historisch debat. Door met Pocahontas te trouwen kon de tabaksboer van de stamhoofden de technieken van het pekelen leren, waardoor zijn onderneming winstgevend werd.

John Gadsby Chapman, De doop van Pocahontas (1840). Een kopie is te zien in de Rotunda van het Amerikaanse Capitool.

De familie reisde in 1616 naar Londen, samen met Argall, de kidnapper van Pocahontas, en haar zus, Mattachanna, die later over hun avonturen zou schrijven.

Het ware verhaal van Pocahontas

Pocahontas, nu Rebecca Rolfe, werd aan de Engelse samenleving voorgesteld om aan te tonen dat de “wilden” “beschaafd” konden worden; mogelijk heeft ze zelfs koning James I en koningin Anne ontmoet. Uiteindelijk vestigden de Rolfes zich op het platteland van Brentford.

Huwelijk van Pocahontas door William M. S. Rasmussen.

Pocahontas en kapitein John Smith hadden nog één ontmoeting. Smith schreef dat Pocahontas, die te horen had gekregen dat hij was overleden, overmand werd door emoties. Hun ontmoeting was niet heilzaam; ze waren het oneens over hoe ze elkaar moesten noemen, volgens Smith. Het was de laatste keer dat ze elkaar zagen.

Het Sedgeford Hall Portret, waarvan ooit werd gedacht dat het Pocahontas en Thomas Rolfe voorstelde, wordt nu verondersteld in werkelijkheid de vrouw (Pe-o-ka) en zoon van Osceola, Seminole Indian Chief, voor te stellen.

De familie Rolfe besloot in 1617 terug te keren naar Virginia, maar Pocahontas overleefde de reis naar huis niet. Ze was zo ziek dat ze van boord moest voor de Atlantische oversteek, dat ze aan land overleed – sommigen zeggen aan longontsteking of dysenterie; anderen suggereren dat ze vergiftigd was.

Hoe dan ook, ze werd begraven in St. George’s Church in Kent, Engeland. Ze was ongeveer 21 jaar oud. Onder de afstammelingen van Pocahontas en haar vader bevinden zich verschillende beroemde mensen, waaronder voormalig first lady Edith Wilson en de zanger Wayne Newton.

Standbeeld van Pocahontas in de Saint George’s Church, Gravesend, Kent.

Waarom heeft de mythe dat Pocahontas kapitein John Smith redde en er zelfs verliefd op werd, dan zo lang standgehouden?

Omdat het een verhaal was dat veel (blanke) Amerikanen wilden geloven, zoals Camilla Townsend, auteur van Pocahontas and the Powhatan Dilemma en geschiedenisprofessor aan de Rutgers University, aan Smithsonian uitlegde. Het Smithsonian Channel produceerde in 2017 een documentaire genaamd Pocahontas: Beyond the Myth, waarin Townsend’s commentaar te zien is.

First Lady Edith Wilson, een afstammeling van Pocahontas.

“Het idee is dat dit een ‘goede indiaan’ is,” zei Townsend. “Ze bewondert de blanke man, bewondert het christendom, bewondert de cultuur, wil vrede met deze mensen, is bereid met deze mensen te leven in plaats van met haar eigen volk, met hem te trouwen in plaats van met een van haar eigen mensen. Dat hele idee geeft mensen in de blanke Amerikaanse cultuur een goed gevoel over onze geschiedenis. Dat we de Indianen niets misdeden, maar hen echt hielpen en dat de ‘goeden’ dat op prijs stelden.”

Wat er meer dan 400 jaar geleden precies gebeurde is verloren gegaan, maar het verhaal van Pocahontas blijft fascinerend commentaar geven op relaties toen en nu.

E.L. Hamilton heeft over popcultuur geschreven voor verschillende tijdschriften en kranten, waaronder Rolling Stone, Seventeen, Cosmopolitan, de New York Post en de New York Daily News. Ze woont in centraal New Jersey, net ten westen van New York City