Isadora Duncan
Isadora Duncan, oorspronkelijke naam (tot 1894) Angela Duncan, (geboren 26 mei 1877, of 27 mei 1878, San Francisco, California, V.S.-gestorven 14 september 1927, Nice, Frankrijk), Amerikaanse danseres wier onderwijs en optredens hielpen het ballet te bevrijden van zijn conservatieve beperkingen en de ontwikkeling van de moderne expressieve dans voor te bereiden. Zij was een van de eersten die interpretatieve dans tot de status van scheppende kunst verhief.
Waarom is Isadora Duncan zo beroemd?
Isadora Duncan was een Amerikaanse danseres die met haar lessen en optredens aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw het ballet hielp bevrijden van zijn conservatieve beperkingen en de weg bereidde voor de ontwikkeling van de moderne dans. Ze behoorde tot de eersten die interpretatieve dans tot de status van scheppende kunst verhieven.
Hoe danste Isadora Duncan?
Isadora Duncan was een groot vernieuwer: haar verwerping van kunstmatige technische beperkingen en haar vertrouwen op de gratie van natuurlijke beweging hielpen de dans te bevrijden van zijn afhankelijkheid van rigide formules en van vertoon van briljante maar lege technische virtuositeit. Ze danste vaak op blote voeten en zo schaars gekleed als een bosnimf.
Hoe zag Isadora Duncan’s familie eruit?
Eén van vier kinderen, Isadora Duncan, werd opgevoed door haar moeder, die muzieklerares was. Duncan kreeg een kind van theaterregisseur-ontwerper Gordon Craig en een kind van Paris Singer, erfgenaam van het naaimachinefortuin. Beide kinderen verdronken toen hun auto in de rivier de Seine rolde. Duncan trouwde met de dichter Sergej Aleksandrovitsj Yesenin, die later zelfmoord pleegde.
Hoe werd Isadora Duncan beroemd?
Isadora Duncan verwierp de rigiditeit van het ballet en baseerde haar dansen op natuurlijke bewegingen. Omdat ze in Amerika geen succes had, ging ze naar het buitenland, waar ze dankzij de steun van de actrice Mrs. Patrick Campbell uitnodigingen kreeg om op te treden op privé-ontvangsten van vooraanstaande Londense gastvrouwen. Haar dansen bracht haar publiek in vervoering, en al snel trad ze op in overvolle theaters in heel Europa.
Hoe is Isadora Duncan gestorven?
Tijdens de laatste jaren van haar leven woonde Isadora Duncan in een precaire situatie in Nice aan de Franse Rivièra, waar haar een fataal ongeluk overkwam: haar lange sjaal raakte verstrikt in het achterwiel van de auto waarin ze zat, en ze werd gewurgd.
Hoewel algemeen wordt aangenomen dat Duncan op 27 mei 1878 is geboren, staat in haar doopakte, die in 1976 in San Francisco werd ontdekt, 26 mei 1877 als geboortedatum vermeld. Duncan was een van vier kinderen die door hun moeder, een muzieklerares, in deftige armoede werden opgevoed. Als kind verwierp ze de rigiditeit van het klassieke ballet en baseerde haar dansen op meer natuurlijke ritmes en bewegingen, een benadering die ze later bewust gebruikte in haar interpretaties van het werk van grote componisten als Brahms, Wagner, en Beethoven. Haar eerste publieke optredens, in Chicago en New York City, kenden weinig succes, en op 21-jarige leeftijd verliet zij de Verenigde Staten om erkenning te zoeken in het buitenland. Met haar schamele spaargeld zeilde ze op een veeschip naar Engeland.
In het British Museum bevestigde haar studie van de beelden van het oude Griekenland het klassieke gebruik van die dansbewegingen en gebaren die zij tot dan toe alleen instinctief had beoefend en op een herleving waarvan haar methode grotendeels was gebaseerd. Door het mecenaat van de gevierde actrice, mevrouw Patrick Campbell, werd zij uitgenodigd om te verschijnen op de privé recepties van de meest vooraanstaande gastvrouwen van Londen, waar haar dans, gekenmerkt door een volledige vrijheid van beweging, diegenen in vervoering bracht die alleen bekend waren met de conventionele vormen van het ballet, dat zich toen in een periode van verval bevond. Het duurde niet lang voordat het fenomeen van een jonge vrouw die blootsvoets danste, zo schaars gekleed als een bosnimf, de theaters en concertzalen in heel Europa overspoelde. Tijdens haar controversiële eerste tournee door Rusland in 1905 maakte Duncan diepe indruk op de choreograaf Michel Fokine en op de kunstcriticus Serge Diaghilev, die als impresario spoedig een opleving van het ballet in heel West-Europa zou leiden. Duncan toerde veel en op een bepaald moment richtte ze dansscholen op in Duitsland, Rusland en de Verenigde Staten, hoewel geen van deze bleef bestaan.
Haar privé-leven, evenzeer als haar kunst, hield haar naam in het nieuws door haar constante tarting van sociale taboes. De vader van haar eerste kind, Deirdre, was de decorontwerper Gordon Craig, die haar afkeer van het huwelijk deelde; de vader van haar tweede kind, Patrick, was Paris Singer, de erfgenaam van een naaimachinefortuin en een vooraanstaand kunstmecenas. In 1913 gebeurde er een tragedie waarvan Duncan nooit echt herstelde: de auto waarin haar twee kinderen en hun kindermeisje in Parijs zaten, rolde in de rivier de Seine en alle drie waren ze verdronken. In een poging haar verdriet te verzachten stond ze op het punt een nieuwe school te openen toen de Eerste Wereldoorlog een einde maakte aan haar plannen. Haar daaropvolgende tournees in Zuid-Amerika, Duitsland en Frankrijk waren minder succesvol dan voorheen, maar in 1920 werd zij uitgenodigd om een eigen school op te richten in Moskou. Voor haar revolutionaire temperament leek de Sovjet-Unie het land van de belofte. Daar ontmoette zij Sergej Aleksandrovitsj Yesenin, een dichter die 17 jaar jonger was dan zij en met zijn werk een aanzienlijke reputatie had verworven. Zij trouwde met hem in 1922 en offerde haar bedenkingen tegen het huwelijk op om hem mee te nemen op een tournee door de Verenigde Staten. Ze had geen slechter moment voor hun aankomst kunnen kiezen. De angst voor het “Rode Gevaar” was op zijn hoogtepunt, en zij en haar man werden ten onrechte bestempeld als bolsjewistische agenten. Toen ze haar geboorteland weer verliet, vertelde een verbitterde Duncan aan verslaggevers: “Vaarwel Amerika, ik zal jullie nooit meer zien!” Dat heeft ze nooit meer gedaan. Er volgde een ongelukkige periode met Yesenin in Europa, waar zijn toenemende geestelijke instabiliteit hem tegen haar keerde. Hij keerde alleen terug naar de Sovjet-Unie en pleegde in 1925 zelfmoord.
Tijdens de laatste jaren van haar leven was Duncan een ietwat pathetische figuur, die onzeker leefde in Nice aan de Franse Rivièra, waar ze een fataal ongeluk kreeg: haar lange sjaal raakte verstrikt in het achterwiel van de auto waarin ze zat, en ze werd gewurgd. Haar autobiografie, My Life, werd gepubliceerd in 1927 (heruitgave 1972).
Isadora Duncan werd geprezen door de meest vooraanstaande musici, kunstenaars en schrijvers van haar tijd, maar ze was vaak een voorwerp van aanval door de minder ruimdenkende. Haar ideeën waren te ver vooruit op hun tijd, en ze negeerde de sociale conventies te flamboyant om door het grote publiek te worden beschouwd als iets anders dan een voorstander van “vrije liefde”. Zeker is haar plaats als een groot vernieuwer in de dans: haar verwerping van kunstmatige technische beperkingen en haar vertrouwen op de gratie van natuurlijke beweging hielpen de dans te bevrijden van zijn afhankelijkheid van strakke formules en van vertoon van briljante maar lege technische virtuositeit, en effenden de weg voor de latere aanvaarding van de moderne dans zoals die werd ontwikkeld door Mary Wigman, Martha Graham, en anderen.