Katten kennen hun naam, maar of het ze iets kan schelen is een andere zaak
Katten zijn niet altijd even enthousiast over hun baasje.Credit:
Meer dan 3000 jaar geleden zwierf in Egypte een tabby genaamd Nedjem rond in het koninklijk huis van Thoetmosis III. De geschiedenis vertelt niet of Nedjem – wiens naam ‘lief’ of ‘aangenaam’ betekent – heeft geleerd om te reageren als hij werd geroepen. Maar een studie die op 4 april is gepubliceerd in Scientific Reports1 suggereert dat ten minste sommige moderne huiskatten hun naam kunnen onderscheiden van woorden die er op lijken, hoewel ze de herkenning alleen registreren door hun kop of oor te bewegen.
“Katten kunnen net zo goed leren als honden – ze laten hun baasjes alleen niet zo graag zien wat ze hebben geleerd,” zegt John Bradshaw, een bioloog aan de Universiteit van Bristol, Verenigd Koninkrijk, die gespecialiseerd is in de interacties tussen mens en dier.
Bij het onderzoek werd gebruik gemaakt van een techniek die bekend staat als ‘habituation-dishabituation’, een techniek die vaak wordt gebruikt bij onderzoek naar het gedrag van dieren. Atsuko Saito, een cognitief biologe aan de Universiteit van Tokio, en haar collega’s bezochten 11 huishoudens met huiskatten (Felis catus) en vroegen de eigenaar een lijst van vier zelfstandige naamwoorden aan hun huisdier voor te lezen. Deze woorden hadden dezelfde lengte en hetzelfde ritme als de naam van de kat.
De meeste katten vertoonden in het begin subtiele tekenen dat ze opletten, door hun kop of oren te bewegen. Maar bij het vierde woord waren veel katten gestopt met luisteren en was hun lichamelijke reactie minder uitgesproken. Toen hun baasje een vijfde woord uitsprak – de naam van de kat – keek het team van Saito nauwkeurig of het huisdier een sterkere lichamelijke reactie vertoonde dan bij het vorige woord.
Het team ontdekte dat 9 van de 11 katten een statistisch significante (zij het subtiele) verhoging van hun reactie vertoonden toen ze hun naam hoorden. Dat alleen bewijst niet dat de katachtigen hun naam herkenden: een kat zou een sterkere reactie op zijn naam kunnen hebben vertoond omdat dat woord bekender was dan andere woorden die in de test werden gebruikt.
Miauwmix
Om deze mogelijkheid te onderzoeken, herhaalde Saito’s team het experiment in vier huishoudens die elk vijf of meer katten hadden. Deze keer waren de eerste vier woorden die elke kat hoorde de namen van de katachtigen die bij hen in huis woonden; het vijfde woord was de naam van de kat zelf. Slechts 6 van de 24 katten vertoonden een geleidelijke vermindering in hun lichamelijke reactie naarmate de lijst met namen werd voorgelezen.
Dit zou erop kunnen wijzen dat de meeste katten in multi-kat huishoudens betekenis, en de mogelijkheid van een beloning, hechten aan elke bekende naam, en dus alert blijven. Maar alle zes de katten die ophielden met opletten tijdens het voorlezen vertoonden een significant sterkere reactie op hun eigen naam, wat suggereert dat tenminste sommige katten hun eigen naam onderscheiden van die van anderen.
In een vervolgexperiment in een ‘kattencafé’, waar klanten katten bekijken en ermee spelen, vertoonden 3 van de 9 dieren een verhoogde reactie op hun eigen naam.
“Ik denk dat de som van de resultaten van alle onderzoeken overtuigend bewijs levert dat de namen van de katten van speciale betekenis voor hen zijn,” zegt Jennifer Vonk, een cognitief psycholoog aan de Oakland Universiteit in Rochester, Michigan.
Maar Bradshaw benadrukt dat de studie niet suggereert dat katten daadwerkelijk menselijke taal begrijpen. Wat het laat zien is dat katten onderscheid kunnen maken tussen geluidssignalen. “
Finicky felines
Sommige katteneigenaren zijn misschien sceptisch dat hun huisdier in staat is zijn naam te herkennen. En niet alle katten in het onderzoek deden dat, terwijl zelfs degenen die dat wel deden hun herkenning registreerden op manieren die gemakkelijk te missen zijn.
Eigenaren “moeten niet teleurgesteld zijn in hun katten als ze niet reageren zoals gehoopt”, zegt Dennis Turner, directeur van het Instituut voor Toegepaste Ethologie en Dierpsychologie in Horgen, Zwitserland.
Vonk, die meerdere katten bezit, debatteert vaak met haar man of hun huisdieren hun eigen naam kennen. Turner zegt dat zijn beide katten net zo goed lijken te reageren op de naam van de ander als op hun eigen naam – vooral tijdens etenstijd.