Lactose-intolerantie:een veel voorkomende spijsverteringsklacht

Lactose-intolerantie is een veel voorkomende spijsverteringsklacht bij volwassenen. Hoewel het aanvankelijk als een “stoornis” werd beschouwd, beschouwen de meesten het nu als normaal. Dat wil zeggen, normale volwassenen verliezen het vermogen om lactose te verteren. Het is eigenlijk een genetische variant die volwassenen in staat stelt lactase te blijven produceren, het enzym dat lactose afbreekt. Als de lactose niet wordt afgebroken, ontstaan de typische symptomen van een opgeblazen gevoel, krampen, diarree en winderigheid.

Dus, is er een reden waarom een genetische variant die lactase persistentie mogelijk maakt, nuttig zou zijn? Bij de vroege mens werd het enzym na de kindertijd niet meer gebruikt. Vroege jager-verzamelaars hadden geen melk in hun dieet. Met de komst van de landbouw en het domesticeren van dieren, werden melk en melkproducten in het dieet geïntroduceerd. Het is duidelijk dat alleen degenen die de lactose in de melk kunnen afbreken, hiervan konden profiteren. Onderzoek naar de persistentie van lactase heeft een aantal werkelijk verbazingwekkende bevindingen opgeleverd. Ten eerste zijn er verschillende mutaties die dit vermogen verklaren en die zijn geëvolueerd in verschillende populaties over de hele wereld. Er zijn ten minste 4 genmutaties gevonden in geografisch verschillende populaties die de persistentie van lactase mogelijk maken. Ten tweede is dit een zeer recente aanpassing. Testen van DNA van neolithische individuen die ruwweg 4000 tot 5000 jaar geleden leefden, hebben een zeer lage prevalentie van de mutatie aangetoond. Dit wijst er sterk op dat er een sterke evolutionaire druk is geweest, waarbij diegenen met het gen overleefden om zich in veel hogere mate voort te planten. Uit het neolithische DNA van Zweden bleek bijvoorbeeld dat 95% van de onderzochte personen lactose-intolerant was, terwijl dit bij de moderne Zweedse bevolking slechts bij 25% van de mensen het geval is. Gebieden met een warmer klimaat, zoals rond de Middellandse Zee en in Afrika, hebben veel hogere percentages lactose-intolerantie, vermoedelijk omdat daar een grotere beschikbaarheid was van verschillende voedselbronnen en er dus minder evolutionaire druk was om het gen te verspreiden. Geïsoleerde bevolkingsgroepen zoals de Australische Aboriginals, de Japanners en de inheemse Amerikanen hebben ook extreem hoge percentages lactose-intolerantie.

Dit is slechts een van de vele fascinerende voorbeelden van hoe ons lichaam met voedsel omgaat en hoe snelle evolutie kan plaatsvinden.

– GB Vogelsang, M.D.