Medicijnen

Medicijnen worden gebruikt om te proberen de symptomen van gastroparese te verminderen. De meest gebruikte medicijncategorieën zijn prokinetica en anti-emetica.

Er is een gebrek aan evidence-based informatie over welke medicijnen het beste werken voor patiënten met gastroparese. Geneesmiddelen worden vaak off-label voorgeschreven door artsen, gebaseerd op hun klinische ervaring en hoe de middelen vergelijkbare symptomen bij andere aandoeningen behandelen. Slechts één geneesmiddel, metoclopramide, is goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) voor de behandeling van gastroparese.

Off-label gebruik is de toegestane praktijk van artsen om medicijnen voor te schrijven voor andere dan de door de FDA goedgekeurde bedoelde indicaties.

Prokinetische/Promotiliteitsmiddelen
Prokinetische, of promotiliteitsmiddelen, helpen direct de maag sneller te legen en kunnen symptomen als misselijkheid, braken en een opgeblazen gevoel verbeteren.

Metoclopramide, een dopamine-antagonist, is sinds 1983 verkrijgbaar. Het is het enige door de FDA goedgekeurde medicijn dat de maaglediging verbetert. Uit meerdere klinische studies blijkt dat het bij ongeveer 40% van de patiënten de symptomen verbetert. Onverdraaglijke bijwerkingen komen vaak voor en 20-40% van de patiënten kan dit middel niet gebruiken.

De meest hinderlijke bijwerking, tardieve dyskinesie, is een zeldzame maar ernstige bewegingsstoornis die vaak onomkeerbaar is. Het risico op het ontwikkelen van tardieve dyskinesie neemt toe met de duur van de behandeling en de totale cumulatieve dosis. Behandeling met metoclopramide gedurende langer dan 12 weken dient te worden vermeden in alle gevallen, behalve in zeldzame gevallen waarin het therapeutisch voordeel zwaarder weegt dan het risico op het ontwikkelen van tardieve dyskinesie. (Meer informatie op deze pagina van de FDA)

Domperidon, een perifere dopamine-antagonist, is een prokinetisch middel dat nooit is goedgekeurd door de FDA. Het is qua werkzaamheid vergelijkbaar met metoclopramide, maar heeft minder bijwerkingen. Het is verkrijgbaar in Canada, Mexico, Nieuw-Zeeland, Japan en Europa. In de VS kan het onder speciale voorwaarden via een arts worden verkregen (meer hierover op deze pagina van de FDA). Een intraveneuze vorm van domperidon werd in 1980 van de markt gehaald vanwege enkele onverwachte ernstige hartproblemen (hartritmestoornissen). Een elektrocardiogram (EKG), dat de elektrische activiteit in het hart test, moet worden gemaakt voordat met dit geneesmiddel wordt begonnen. Follow-up EKG wordt aanbevolen bij degenen die het geneesmiddel gebruiken. Voorzichtigheid is geboden bij oudere patiënten of bij patiënten met een bekende hartziekte.

Erytromycine is een antibioticum dat structureel vergelijkbaar is met motiline, een hormoon dat de maaglediging versnelt. Motiline is verlaagd bij mensen met diabetes. Ongeveer 40% van de mensen met diabetische gastroparese zal verbeteren met korte kuren erytromycine. De effectiviteit van erytromycine neemt echter vaak sterk af na enkele weken gebruik van het medicijn. Mogelijke bijwerkingen van erytromycine zijn misselijkheid, braken, en buikkrampen.

Antiemetica
Antiemetica worden gebruikt om misselijkheid en braken te behandelen, wat invaliderende symptomen zijn. Deze middelen verbeteren de maaglediging niet.

Deze geneesmiddelen werken op een reeks receptoren in het zenuwstelsel in het lichaam. Er zijn een aantal van deze medicijnen, die voor andere aandoeningen zijn ontwikkeld. Voor gastroparese zullen artsen aanbevelingen doen op basis van klinische ervaringen en waarnemingen, en de individuele behoeften van de patiënt. Onder deze medicijnen zijn bepaalde serotonine 5-HT3 receptor antagonisten, antihistaminica, fenothiazines, lage dosis tricyclische antidepressiva, en anderen.

Veel van deze medicijnen zijn er in meerdere formuleringen, zodat ze kunnen worden ingenomen als een orale tablet, oplosbare tablet, vloeistof, of intraveneus (IV) als dat nodig is. Mogelijke bijwerkingen voor elk van deze geneesmiddelen moeten worden besproken door de arts en de patiënt.

Botulinum Toxine Injectie
Botulinum toxine (Botox) is een zenuwblokkerend middel. Sommige eerste onderzoeken bij kleine aantallen patiënten toonden een bescheiden verbetering van de gastroparese-symptomen en de snelheid van maaglediging na injecties met Botox in de pylorus, de opening van de maag naar de dunne darm. Andere meer goed opgezette studies hebben echter geen verbetering van de symptomen aangetoond in vergelijking met placebo. Het is geen algemeen aanbevolen behandeling voor gastroparese, gebaseerd op gerandomiseerde gecontroleerde trials.

Opgenomen uit IFFGD-publicatie: Gastroparese (vertraagde maaglediging) door J. Patrick Waring, MD, Digestive Healthcare of Georgia, Atlanta, GA; en William F. Norton, Communications Director, International Foundation for Functional Gastrointestinal Disorders, Milwaukee, WI.