Minaret

Een minaret is een kenmerk van de islamitische architectuur en is de plaats van waaruit de oproep tot het gebed wordt verzonden. Ze worden in het Arabisch ook wel manār of manāra genoemd, wat plaats van vuur of licht (nar of nur) betekent. Volgens geleerden is de uitdrukking manāra afkomstig uit het Aramees, dat vertaald “kandelaar” betekent. Een andere letterlijke Arabische connotatie voor minaret is Sawma’a – “klooster” of “cel”- een spirituele verwijzing naar het schijnende licht van de lamp in het klooster. De minder vaak gebruikte Arabische uitdrukking mi’dhana geeft het doel van de minaret beter weer.

De minaret is een hoge, slanke toren die een belangrijk kenmerk is van elke moskee, en is een van de vroegste kenmerken van de Islamitische architectuur. Hij wordt omgeven door een of meer vooruitspringende galerijen van waaruit de muezzin, de persoon die de oproep tot het gebed scandeert, het gebed aan de gelovigen aankondigt. De praktijk van de oproep tot het gebed of adhan werd een gebruikelijk onderdeel van de religieuze rituelen in het tweede jaar van de Hijra (623-24 CE).

Een minaret is omgeven door een of meer uitspringende galerijen van waaruit de muezzin het gebed aankondigt aan de gelovigen.

Wetenschappelijke bevindingen herleiden de oorsprong van minaretten tot het Umayyad tijdperk en bieden de verklaring dat deze minaretten een kopie waren van kerktorens die in die tijd in Syrië werden gevonden. Andere verwijzingen suggereren echter dat deze torens in Syrië hun oorsprong vonden in de ziggoeratten van Babylonische en Assyrische heiligdommen in Mesopotamië. Weer een andere beschrijving associeert de manāra met de functie van een ‘lichthuis’, dat reizigers de weg wees.

In zijn artikel over de oorsprong van de minaret legt K.A.C. Creswell uit dat de vier Ṣawāmi die op het dak van de Umayyad-moskee in Fustat werden gebouwd de eerste minaret was die werd gebouwd. Creswel noemt de Umayyad moskee in Damascus, gebouwd met vier hurktorens in elke hoek, als de vroegste van de pre-islamitische tempels die dergelijke torens gebruikten om op te roepen tot het gebed. Hij suggereert daarom dat de minaret werd geïnspireerd door een Damascaans prototype en Sawma’a werd genoemd vanwege zijn gedrongen uiterlijk en gelijkenis met de kluizenaarskubus.

Ondanks het feit dat minaretten geen bekend facet waren van de vroegste moskeeën, sierden deze torens al snel de skylines van moslimsteden en werden ze synoniem met moslimheiligdommen, en elke regio ontwikkelde zijn eigen kenmerkende stijl. Deze bouwwerken werden sterk beïnvloed door de samenleving, cultuur en context van de regio, die hun vorm, grootte en vorm bepaalden.