Nervoir Stelsel

Vervolg van boven…

Anatomie van het zenuwstelsel

Nervusweefsel

Het grootste deel van het zenuwstelsel bestaat uit weefsel dat bestaat uit twee klassen cellen: neuronen en neuroglia.

Neuronen

Neuronen, ook wel zenuwcellen genoemd, communiceren binnen het lichaam door elektrochemische signalen over te brengen. Neuronen zien er heel anders uit dan andere cellen in het lichaam door de vele lange cellulaire processen die zich vanuit hun centrale cellichaam uitstrekken. Het cellichaam is het ongeveer ronde deel van een neuron dat de kern, de mitochondriën en de meeste cellulaire organellen bevat. Kleine boomvormige structuren, dendrieten genaamd, strekken zich uit van het cellichaam om prikkels op te vangen uit de omgeving, van andere neuronen of van sensorische receptorcellen. Lange transmissieprocessen, axonen genaamd, strekken zich uit van het cellichaam om signalen verder te zenden naar andere neuronen of effectorcellen in het lichaam.

Er zijn 3 basisklassen neuronen: afferente neuronen, efferente neuronen, en interneuronen.

1. Afferente neuronen. Ook wel sensorische neuronen genoemd, zenden afferente neuronen sensorische signalen van receptoren in het lichaam door naar het centrale zenuwstelsel.
2. Efferente neuronen. Efferente neuronen, ook wel motorneuronen genoemd, zenden signalen van het centrale zenuwstelsel door naar de lichaamseffectoren, zoals spieren en klieren.
3. Interneuronen. Interneuronen vormen complexe netwerken binnen het centrale zenuwstelsel om de van afferente neuronen ontvangen informatie te integreren en de functie van het lichaam via efferente neuronen te sturen.

Neuroglia

Neuroglia, ook bekend als gliacellen, fungeren als de “helpercellen” van het zenuwstelsel. Elk neuron in het lichaam wordt omgeven door 6 tot 60 neuroglia die het neuron beschermen, voeden en isoleren. Omdat neuronen uiterst gespecialiseerde cellen zijn die essentieel zijn voor de lichaamsfunctie en zich bijna nooit voortplanten, zijn neuroglia van vitaal belang voor het behoud van een functioneel zenuwstelsel.

Hersenen

De hersenen, een zacht, gerimpeld orgaan dat ongeveer 3 pond weegt, bevinden zich in de schedelholte, waar de schedelbeenderen het omgeven en beschermen. De ongeveer 100 miljard neuronen van de hersenen vormen het belangrijkste controlecentrum van het lichaam. De hersenen en het ruggenmerg vormen samen het centrale zenuwstelsel (CZS), waar informatie wordt verwerkt en reacties ontstaan. De hersenen, de zetel van hogere mentale functies zoals bewustzijn, geheugen, planning en vrijwillige handelingen, controleren ook lagere lichaamsfuncties zoals het handhaven van de ademhaling, de hartslag, de bloeddruk en de spijsvertering.

Het ruggenmerg

Het ruggenmerg is een lange, dunne massa gebundelde neuronen die informatie vervoert door de wervelholte van de wervelkolom, beginnend bij het medulla oblongata van de hersenen aan het bovenste uiteinde en verder inferieur tot het lumbale gebied van de wervelkolom. In het lumbale gebied splitst het ruggenmerg zich in een bundel afzonderlijke zenuwen die de cauda equina wordt genoemd (naar zijn gelijkenis met de staart van een paard) en die zich inferieur voortzet tot het heiligbeen en het stuitbeen. De witte stof van het ruggenmerg fungeert als hoofdleiding voor de zenuwsignalen naar het lichaam vanuit de hersenen. De grijze stof van het ruggenmerg integreert reflexen op prikkels.

Zenuwen

Zenuwen zijn bundels axonen in het perifere zenuwstelsel (PNS) die fungeren als informatiesnelwegen om signalen tussen de hersenen en het ruggenmerg en de rest van het lichaam te vervoeren. Elk axon is omhuld door een bindweefselschede, het endoneurium. Afzonderlijke axonen van de zenuw worden gebundeld tot groepen axonen, fascikels genaamd, die verpakt zijn in een omhulsel van bindweefsel dat het perineurium wordt genoemd. Tenslotte worden vele fascikels samen verpakt in een andere laag bindweefsel, het epineurium, om een hele zenuw te vormen. Het omhullen van zenuwen met bindweefsel helpt om de axonen te beschermen en de snelheid van hun communicatie in het lichaam te verhogen.

• Afferente, Efferente en Gemengde zenuwen. Sommige zenuwen in het lichaam zijn gespecialiseerd in het doorgeven van informatie in slechts één richting, vergelijkbaar met eenrichtingsverkeer. Zenuwen die alleen informatie van zintuiglijke receptoren naar het centrale zenuwstelsel brengen, worden afferente zenuwen genoemd. Andere neuronen, efferente zenuwen genoemd, geven alleen signalen door van het centrale zenuwstelsel naar de uitvoerende organen, zoals spieren en klieren. Ten slotte zijn er ook gemengde zenuwen die zowel afferente als efferente axonen bevatten. Gemengde zenuwen werken als tweerichtingsstraten, waarbij afferente axonen fungeren als banen die naar het centrale zenuwstelsel leiden en efferente axonen fungeren als banen die van het centrale zenuwstelsel weggaan.
• Schedelzenuwen. Vanuit de inferieure zijde van de hersenen strekken zich 12 paren hersenzenuwen uit. Elk paar hersenzenuwen wordt aangeduid met een Romeins cijfer 1 tot 12, op basis van de ligging langs de voorste-achterste as van de hersenen. Elke zenuw heeft ook een beschrijvende naam (b.v. reukzenuw, oogzenuw, enz.) die zijn functie of ligging aangeeft. De hersenzenuwen vormen een directe verbinding met de hersenen voor de speciale zintuigen, de spieren van het hoofd, de nek en de schouders, het hart en het maag-darmkanaal.
• Ruggenmergzenuwen. Vanuit de linker- en rechterzijde van het ruggenmerg strekken zich 31 paren ruggenmergzenuwen uit. De ruggenmergzenuwen zijn gemengde zenuwen die zowel sensorische als motorische signalen overbrengen tussen het ruggenmerg en specifieke delen van het lichaam. De 31 ruggenmergzenuwen zijn verdeeld in 5 groepen, genoemd naar de 5 gebieden van de wervelkolom. Zo zijn er 8 paren cervicale zenuwen, 12 paren thoracale zenuwen, 5 paren lumbale zenuwen, 5 paren sacrale zenuwen, en 1 paar coccygeale zenuwen. Elke spinale zenuw verlaat het ruggenmerg via het intervertebrale foramen tussen een paar wervels of tussen de C1 wervel en het achterhoofdsbeen van de schedel.

Meninges

De meninges zijn de beschermende bedekkingen van het centrale zenuwstelsel (CZS). Ze bestaan uit drie lagen: de dura mater, de arachnoid mater, en de pia mater.

• Dura mater. De dura mater, wat “taaie moeder” betekent, is de dikste, taaiste en meest oppervlakkige laag van de hersenvliezen. Het bestaat uit dicht, onregelmatig bindweefsel en bevat veel taaie collageenvezels en bloedvaten. Dura mater beschermt het CZS tegen schade van buitenaf, bevat de cerebrospinale vloeistof die het CZS omgeeft, en voorziet het zenuwweefsel van het CZS van bloed.
• Arachnoid mater. De arachnoïd mater, wat “spinachtige moeder” betekent, is veel dunner en delicater dan de dura mater. Het bekleedt de binnenkant van de dura mater en bevat vele dunne vezels die het verbinden met de onderliggende pia mater. Deze vezels doorkruisen een met vloeistof gevulde ruimte die de subarachnoïdale ruimte wordt genoemd tussen de arachnoïd mater en de pia mater.
• Pia mater. De pia mater, wat “tere moeder” betekent, is een dunne en tere weefsellaag die aan de buitenkant van de hersenen en het ruggenmerg ligt. De pia mater bevat veel bloedvaten die het zenuwweefsel van het CZS voeden en dringt door tot in de valleien van de sulci en spleten van de hersenen terwijl het de hele oppervlakte van het CZS bedekt.

Cerebrospinaal vocht

De ruimte rond de organen van het CZS is gevuld met een heldere vloeistof die cerebrospinaal vocht (liquor cerebrospinalis, CSF) wordt genoemd. CSF wordt gevormd uit bloedplasma door speciale structuren die plexussen van het vaatvlies worden genoemd. De plexussen van het vaatvlies bevatten vele haarvaten die bekleed zijn met epitheelweefsel dat het bloedplasma filtert en de gefilterde vloeistof in de ruimte rond de hersenen laat stromen.

Nieuw aangemaakt liquorwater stroomt door de binnenkant van de hersenen in holle ruimten die ventrikels worden genoemd en door een kleine holte in het midden van het ruggenmerg die het centrale kanaal wordt genoemd. CSF stroomt ook door de subarachnoïdale ruimte rond de buitenkant van de hersenen en het ruggenmerg. CSF wordt voortdurend geproduceerd in de plexus choroideus en wordt weer opgenomen in de bloedbaan in structuren die villi arachnoideus worden genoemd.

Cerebrospinale vloeistof biedt verschillende vitale functies voor het centrale zenuwstelsel:

1. CSF absorbeert schokken tussen de hersenen en de schedel en tussen het ruggenmerg en de ruggenwervels. Deze schokabsorptie beschermt het CZS tegen klappen of plotselinge veranderingen in snelheid, zoals bij een auto-ongeluk.
2. De hersenen en het ruggenmerg drijven in het CZS, waardoor hun schijnbare gewicht door drijfvermogen afneemt. De hersenen zijn een zeer groot maar zacht orgaan dat een grote hoeveelheid bloed nodig heeft om effectief te kunnen functioneren. Het verminderde gewicht in cerebrospinaal vocht stelt de bloedvaten van de hersenen in staat open te blijven en helpt het zenuwweefsel te beschermen tegen verplettering door zijn eigen gewicht.
3. CSF helpt de chemische homeostase binnen het centrale zenuwstelsel te handhaven. Het bevat ionen, voedingsstoffen, zuurstof en albumines die het chemische en osmotische evenwicht van het zenuwweefsel ondersteunen. CSF verwijdert ook afvalproducten die ontstaan als bijproducten van het celmetabolisme in het zenuwweefsel.

Zintuigen

Alle zintuigen van het lichaam zijn onderdelen van het zenuwstelsel. De zogenaamde speciale zintuigen – gezichtsvermogen, smaak, reuk, gehoor en evenwicht – worden allemaal waargenomen door gespecialiseerde organen zoals de ogen, de smaakpapillen en het reukepitheel. Zintuigreceptoren voor de algemene zintuigen zoals tast, temperatuur en pijn zijn in het grootste deel van het lichaam te vinden. Alle zintuiglijke receptoren van het lichaam zijn verbonden met afferente neuronen die hun zintuiglijke informatie naar het CZS brengen om te worden verwerkt en geïntegreerd.

Fysiologie van het zenuwstelsel

Functies van het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel heeft 3 hoofdfuncties: zintuiglijk, integratie en motorisch.

1. Zintuiglijke. De zintuiglijke functie van het zenuwstelsel bestaat uit het verzamelen van informatie van zintuiglijke receptoren die de interne en externe omstandigheden van het lichaam in de gaten houden. Deze signalen worden vervolgens doorgegeven aan het centrale zenuwstelsel (CZS) voor verdere verwerking door afferente neuronen (en zenuwen).
2. Integratie. Het proces van integratie is de verwerking van de vele zintuiglijke signalen die op elk gegeven moment in het CZS worden doorgegeven. Deze signalen worden geëvalueerd, vergeleken, gebruikt voor het nemen van beslissingen, verworpen of in het geheugen opgeslagen, al naar gelang het geval. Integratie vindt plaats in de grijze stof van de hersenen en het ruggenmerg en wordt uitgevoerd door interneuronen. Vele interneuronen werken samen om complexe netwerken te vormen die deze verwerkingskracht leveren.
3. Motor. Zodra de netwerken van interneuronen in het CZS zintuiglijke informatie evalueren en beslissen over een actie, stimuleren zij efferente neuronen. Efferente neuronen (ook wel motorneuronen genoemd) dragen signalen van de grijze stof van het CZS via de zenuwen van het perifere zenuwstelsel naar effectorcellen. De effector kan glad spierweefsel, hartspierweefsel, skeletspierweefsel of klierweefsel zijn. De effector laat vervolgens een hormoon vrijkomen of beweegt een lichaamsdeel om op de prikkel te reageren.

Gelukkig genoeg functioneert ons zenuwstelsel natuurlijk niet altijd zoals het zou moeten. Soms is dit het gevolg van ziekten als Alzheimer en Parkinson. Wist u dat DNA-onderzoek u kan helpen uw genetisch risico te ontdekken op het krijgen van bepaalde gezondheidsaandoeningen die de organen van ons zenuwstelsel aantasten? Alzheimer op latere leeftijd, de ziekte van Parkinson, maculadegeneratie – bezoek onze gids voor DNA-gezondheidstests voor meer informatie.

Verdelingen van het zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

De hersenen en het ruggenmerg vormen samen het centrale zenuwstelsel, oftewel het CZS. Het CZS fungeert als het controlecentrum van het lichaam en zorgt voor de verwerking, het geheugen en de regelsystemen. Het CZS neemt alle bewuste en onbewuste zintuiglijke informatie van de zintuiglijke receptoren van het lichaam op om op de hoogte te blijven van de interne en externe omstandigheden van het lichaam. Met behulp van deze zintuiglijke informatie neemt het beslissingen over zowel bewuste als onbewuste acties om de homeostase van het lichaam te handhaven en zijn overleving te garanderen. Het CZS is ook verantwoordelijk voor de hogere functies van het zenuwstelsel, zoals taal, creativiteit, expressie, emoties en persoonlijkheid. De hersenen zijn de zetel van het bewustzijn en bepalen wie wij als individu zijn.

Perifeer zenuwstelsel

Het perifeer zenuwstelsel (PNS) omvat alle delen van het zenuwstelsel buiten de hersenen en het ruggenmerg. Deze delen omvatten alle craniale en spinale zenuwen, ganglia en sensorische receptoren.

Somatisch Zenuwstelsel

Het somatisch zenuwstelsel (SNS) is een divisie van het PNS dat alle vrijwillige efferente neuronen omvat. Het SNS is het enige bewust gecontroleerde deel van het PNS en is verantwoordelijk voor het stimuleren van de skeletspieren in het lichaam.

Autonoom zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel (ANS) is een divisie van het PNS die alle onwillekeurige efferente neuronen omvat. Het ANS controleert onbewuste effectoren zoals visceraal spierweefsel, hartspierweefsel en klierweefsel.

Er zijn 2 divisies van het autonome zenuwstelsel in het lichaam: de sympatische en parasympatische divisies.

• Sympatisch. De sympathische divisie vormt de “vecht of vlucht” reactie van het lichaam op stress, gevaar, opwinding, inspanning, emoties en verlegenheid. De sympathische divisie verhoogt de ademhaling en de hartslag, laat adrenaline en andere stresshormonen vrijkomen, en vermindert de spijsvertering om met deze situaties om te gaan.
• Parasympatisch. De parasympathische divisie vormt de “rust en spijsvertering”-reactie van het lichaam wanneer het lichaam ontspannen is, rust, of zich voedt. De parasympathicus werkt om het werk van de sympathische divisie na een stressvolle situatie ongedaan te maken. De parasympathische divisie verlaagt onder meer de ademhaling en de hartslag, bevordert de spijsvertering en maakt de afvoer van afvalstoffen mogelijk.

Enteriek zenuwstelsel

Het enterisch zenuwstelsel (ENS) is de divisie van het ANS die verantwoordelijk is voor de regulering van de spijsvertering en de functie van de spijsverteringsorganen. Het ENS ontvangt signalen van het centrale zenuwstelsel via zowel de sympathische als de parasympathische divisie van het autonome zenuwstelsel om zijn functies te helpen reguleren. Het ENS werkt echter meestal onafhankelijk van het CZS en blijft functioneren zonder enige input van buitenaf. Om deze reden wordt het ENS vaak het “brein van de darm” of het “tweede brein” van het lichaam genoemd. Het ENS is een immens systeem – er zijn bijna evenveel neuronen in het ENS als in het ruggenmerg.

Actiepotentialen

Neuronen functioneren door de opwekking en voortplanting van elektrochemische signalen die bekend staan als actiepotentialen (AP’s). Een AP ontstaat door de beweging van natrium- en kaliumionen door het membraan van neuronen. (Zie Water en elektrolyten.)

• Rustpotentiaal. In rust houden neuronen een concentratie van natrium-ionen buiten de cel en kalium-ionen binnen de cel in stand. Deze concentratie wordt gehandhaafd door de natrium-kaliumpomp van het celmembraan, die 3 natriumionen uit de cel pompt voor elke 2 kaliumionen die in de cel worden gepompt. De ionenconcentratie resulteert in een elektrische rustpotentiaal van -70 millivolt (mV), wat betekent dat het inwendige van de cel een negatieve lading heeft ten opzichte van de omgeving.
• Drempelpotentiaal. Als een stimulus voldoende positieve ionen in een deel van de cel toelaat om -55 mV te bereiken, zal dat deel van de cel zijn spanningsafhankelijke natriumkanalen openen en natriumionen in de cel laten diffunderen. -55 mV is de drempelpotentiaal voor neuronen aangezien dit de “trigger” spanning is die zij moeten bereiken om de drempel te overschrijden en een actiepotentiaal te vormen.
• Depolarisatie. Natrium draagt een positieve lading die ervoor zorgt dat de cel gedepolariseerd (positief geladen) wordt in vergelijking met zijn normale negatieve lading. De spanning voor depolarisatie van alle neuronen is +30 mV. De depolarisatie van de cel is het AP dat door het neuron wordt doorgegeven als een zenuwsignaal. De positieve ionen verspreiden zich naar aangrenzende gebieden van de cel, waardoor een nieuwe AP in die gebieden wordt geïnitieerd wanneer zij -55 mV bereiken. Het AP verspreidt zich verder langs het celmembraan van het neuron totdat het het einde van een axon bereikt.
• Repolarisatie. Nadat de depolarisatiespanning van +30 mV is bereikt, openen spanningsgeactiveerde kaliumionkanalen zich, waardoor positieve kaliumionen uit de cel kunnen diffunderen. Het verlies van kalium samen met het terugpompen van natriumionen uit de cel door de natrium-kaliumpomp herstelt de cel naar de -55 mV rustpotentiaal. Op dit punt is het neuron klaar om een nieuwe actiepotentiaal te starten.

Synapsen

Een synaps is het knooppunt tussen een neuron en een andere cel. Synapsen kunnen zich vormen tussen 2 neuronen of tussen een neuron en een effectorcel. Er zijn twee soorten synapsen die in het lichaam voorkomen: chemische synapsen en elektrische synapsen.

• Chemische synapsen. Aan het einde van het axon van een neuron bevindt zich een vergroot deel van het axon, het axonuiteinde. Het axon eindpunt is van de volgende cel gescheiden door een kleine spleet die bekend staat als de synaptische spleet. Wanneer een AP het axonuiteinde bereikt, opent het spanningsafhankelijke calcium-ionenkanalen. Calcium-ionen zorgen ervoor dat blaasjes met chemicaliën, bekend als neurotransmitters (NT), hun inhoud door exocytose vrijgeven in de synaptische spleet. De NT-moleculen steken de synaptische spleet over en binden zich aan receptormoleculen op de cel, waardoor een synaps met het neuron wordt gevormd. Deze receptormoleculen openen ionenkanalen die de receptorcel kunnen stimuleren tot de vorming van een nieuwe actiepotentiaal of de cel kunnen afremmen van de vorming van een actiepotentiaal wanneer deze door een ander neuron wordt gestimuleerd.
• Elektrische synapsen. Elektrische synapsen worden gevormd wanneer 2 neuronen verbonden zijn door kleine gaatjes die gap junctions worden genoemd. De spleetjuncties laten elektrische stroom van het ene neuron naar het andere lopen, zodat een AP in de ene cel direct wordt doorgegeven aan de andere cel via de synaps.

Myelinisatie

De axonen van veel neuronen zijn bedekt met een laagje isolatie dat myeline wordt genoemd om de snelheid van zenuwgeleiding door het lichaam te verhogen. Myeline wordt gevormd door 2 soorten gliacellen: Schwann cellen in het PNS en oligodendrocyten in het CNS. In beide gevallen wikkelen de gliacellen hun plasmamembraan vele malen rond het axon om een dikke bedekking van lipiden te vormen. De ontwikkeling van deze myelinescheden staat bekend als myelinisatie.

Myelinisatie versnelt de beweging van AP’s in het axon door het aantal AP’s te verminderen dat gevormd moet worden om een signaal het einde van een axon te laten bereiken. Het myelinisatieproces begint de zenuwgeleiding te versnellen tijdens de foetale ontwikkeling en gaat door tot in de vroege volwassenheid. Gemyeliniseerde axonen zien er wit uit door de aanwezigheid van lipiden en vormen de witte stof van de binnenste hersenen en het buitenste ruggenmerg. De witte stof is gespecialiseerd in het snel overbrengen van informatie door de hersenen en het ruggenmerg. De grijze stof van de hersenen en het ruggenmerg zijn de ongemyeliniseerde integratiecentra waar informatie wordt verwerkt.

Reflexen

Reflexen zijn snelle, onwillekeurige reacties op prikkels. De bekendste reflex is de patellareflex, die wordt gecontroleerd wanneer een arts tijdens een lichamelijk onderzoek op de knie van een patiënt tikt. Reflexen zijn geïntegreerd in de grijze stof van het ruggenmerg of in de hersenstam. Reflexen stellen het lichaam in staat zeer snel op prikkels te reageren door reacties naar effectoren te sturen voordat de zenuwsignalen de bewuste delen van de hersenen bereiken. Dit verklaart waarom mensen vaak hun handen wegtrekken van een heet voorwerp voordat ze beseffen dat ze pijn hebben.

Functies van de hersenzenuwen

Elke van de 12 hersenzenuwen heeft een specifieke functie binnen het zenuwstelsel.

• De reukzenuw (I) transporteert geurinformatie naar de hersenen vanuit het reukepitheel in het dak van de neusholte.
• De oogzenuw (II) transporteert visuele informatie van de ogen naar de hersenen.
• De oculomotorische, trochleaire en abducenszenuwen (III, IV en VI) werken samen om de hersenen in staat te stellen de beweging en focus van de ogen te controleren. De nervus trigeminus (V) geleidt de gewaarwordingen van het gezicht en zenuwt de kauwspieren.
• De nervus facialis (VII) geleidt de gezichtsspieren om gezichtsuitdrukkingen te maken en geeft smaakinformatie door van het voorste 2/3 deel van de tong.
• De nervus vestibulocochlearis (VIII) geleidt auditieve en evenwichtsinformatie van de oren naar de hersenen.
• De nervus glossopharyngeus (IX) geleidt smaakinformatie van het achterste 1/3 deel van de tong en helpt bij het slikken.
• De nervus vagus (X), die soms de zwervende zenuw wordt genoemd omdat hij veel verschillende gebieden van zenuw voorzien, “zwerft” door het hoofd, de nek en het bovenlichaam. Hij geeft informatie over de toestand van de vitale organen door aan de hersenen, levert motorsignalen om de spraak te regelen en parasympathische signalen aan vele organen.
• De accessoire zenuw (XI) controleert de bewegingen van de schouders en de nek.
• De hypoglossale zenuw (XII) beweegt de tong voor spraak en slikken.

Sensorische fysiologie

Alle sensorische receptoren kunnen worden ingedeeld naar hun structuur en naar het type prikkel dat ze waarnemen. Structureel zijn er 3 klassen van sensorische receptoren: vrije zenuwuiteinden, ingekapselde zenuwuiteinden, en gespecialiseerde cellen. Vrije zenuwuiteinden zijn eenvoudigweg vrije dendrieten aan het uiteinde van een neuron die zich uitstrekken in een weefsel. Pijn, warmte en koude worden allemaal waargenomen door vrije zenuwuiteinden. Een ingekapseld zenuwuiteinde is een vrij zenuwuiteinde dat in een rond kapsel van bindweefsel is gewikkeld. Wanneer het kapsel vervormd wordt door aanraking of druk, wordt het neuron gestimuleerd om signalen naar het CZS te zenden. Gespecialiseerde cellen detecteren prikkels van de 5 speciale zintuigen: het gezichtsvermogen, het gehoor, het evenwicht, de reuk en de smaak. Elk van de speciale zintuigen heeft zijn eigen unieke zintuigcellen – zoals staafjes en kegeltjes in het netvlies om licht te detecteren voor het gezichtsvermogen.

Functioneel gezien zijn er 6 grote klassen receptoren: mechanoreceptoren, nociceptoren, fotoreceptoren, chemoreceptoren, osmoreceptoren en thermoreceptoren.

• Mechanoreceptoren. Mechanoreceptoren zijn gevoelig voor mechanische prikkels zoals aanraking, druk, trilling, en bloeddruk.
• Nociceptoren. Nociceptoren reageren op prikkels zoals extreme hitte, koude of weefselbeschadiging door pijnsignalen naar het CZS te zenden.
• Fotoreceptoren. Fotoreceptoren in het netvlies detecteren licht om het gezichtsvermogen te verschaffen.
• Chemoreceptoren. Chemoreceptoren detecteren chemische stoffen in de bloedbaan en zorgen voor de zintuigen smaak en reuk.
• Osmoreceptoren. Osmoreceptoren meten de osmolariteit van het bloed om het hydratatieniveau van het lichaam te bepalen.
• Thermoreceptoren. Thermoreceptoren meten de temperatuur in het lichaam en in de omgeving.