Parasitaire mijten bij de mens

ENTFACT-637: Parasitaire mijten bij de mens | Download PDF

door Michael F. Potter, Extension Entomologist
University of Kentucky College of Agriculture

Mijten zijn zeer kleine geleedpotigen die nauw verwant zijn aan teken. De larven van mijten hebben zes poten, terwijl de nimfen en de volwassen dieren er acht hebben. De meeste soorten mijten zijn plagen van landbouwgewassen. Sommige soorten mijten parasiteren echter op mensen.

Mijten

Mijt

Mijten zijn de larven van een familie mijten die ook wel rode wantsen worden genoemd. De volwassen mijten zijn grote, rode mijten die vaak over bestrating en gazons lopen. De kevers zijn zeer klein (0,5 mm) en zonder vergroting moeilijk te zien. De zespotige larven zijn harig en geeloranje of lichtrood. Ze worden meestal buiten aangetroffen op lage, vochtige plaatsen waar de vegetatie ranzig is en gras en onkruid overwoekerd zijn. Sommige soorten tasten echter ook drogere gebieden aan, waardoor het moeilijk te voorspellen is waar een plaag zal optreden.

De vlooien overwinteren als volwassen dieren in de grond en worden actief in het voorjaar. De eieren worden op de grond gelegd. Nadat ze zijn uitgekomen, kruipen de larven rond tot ze een geschikte gastheer hebben gevonden en zich aan hem hechten. De larven graven zich niet in de huid in, maar injecteren een speekselvloeistof die een verharde, verheven plek rond hen vormt. Lichaamsvloeistoffen van de gastheer worden via een voedingsbuisje onttrokken. De larven voeden zich gedurende ongeveer 4 dagen en vervellen dan tot niet-parasitaire nimfen en adulten. Vijgen voeden zich met een verscheidenheid aan wilde en gedomesticeerde dieren, maar ook met mensen. De levenscyclus (van ei tot ei) wordt in ongeveer 50 dagen voltooid.

De meeste mensen reageren op muggenbeten door binnen 24 uur roodachtige bulten te ontwikkelen. Intensieve jeuk gaat gepaard met de bulten, die een week of langer kunnen aanhouden als ze niet behandeld worden. De beten komen meestal voor rond de enkels, de taille, de oksels, of op andere plaatsen waar de kleding strak tegen de huid zit. Naast het veroorzaken van hevige jeuk, kunnen muggenbeten die worden gekrabd leiden tot infectie en soms koorts. Het is niet bekend dat chiggers in Noord-Amerika ziekten overbrengen.

Personen die in gebieden lopen waar chiggers voorkomen, kunnen beschermd worden door kleding (manchetten, sokken, taille, mouwen) of blootgestelde huid te behandelen met tekenwerende middelen. Sommige afweermiddelen mogen alleen op kleding worden gebruikt; en het is belangrijk om de aanwijzingen op het etiket te volgen. Mensen die vermoeden dat ze door een teek zijn aangevallen, moeten onmiddellijk een zeepbad nemen en antiseptische middelen aanbrengen op de bulten. Een plaatselijk verdovingsmiddel zal de jeuk tijdelijk verlichten.

Regulier maaien en het verwijderen van onkruid en struiken maken gebieden minder geschikt voor chiggers en hun wilde gastheren. Maaien verbetert ook de penetratie en de werking van miticiden, mochten die nodig zijn. Chigger populaties kunnen verder worden teruggedrongen door het behandelen van besmette gebieden met residuele miticiden. De toepassingen moeten grondig zijn, maar beperkt blijven tot gebieden waar veel mensen komen en waarvan vermoed wordt dat ze besmet zijn.

Menselijke schurft

Scabiësmijt

De sarcoptische schurftmijt, Sarcoptes scabei, teistert de huid van een verscheidenheid aan dieren, waaronder de mens. De soorten Sarcoptes die de huid van zoogdieren aantasten, worden allemaal beschouwd als vormen van Sarcoptes scabei en kunnen tot op zekere hoogte van gastheer wisselen. (Hondenschurft kan bijvoorbeeld tijdelijk van de hond op de mens worden overgedragen, wat jeuk en laesies veroorzaakt op het middel, de borst en de onderarmen).

Menselijke schurftmijten zijn erg klein en worden zelden gezien. Ze tasten meestal de dunne huid tussen de vingers aan, de buiging van de elleboog en de knie, de penis, de borsten en de schouderbladen. De mijten graven zich in de huid en maken gangen tot 3 mm (0,1 inch) lang. Wanneer ze zich voor het eerst in de huid ingraven, veroorzaken de mijten weinig irritatie, maar na ongeveer een maand begint de overgevoeligheid. Er ontstaat uitslag in de buurt van de holen en er ontstaat hevige jeuk.

Scabiësmijten worden overgedragen door nauw persoonlijk contact, meestal door in hetzelfde bed te slapen. Bedlegerige personen in instellingen (bijv. verpleeghuizen) kunnen de mijten ook van verzorger op patiënt overdragen. De volwassen, bevruchte vrouwtjesmijt is meestal de besmettelijke levensfase. Ze hecht zich aan de huid met zuignappen aan haar poten en graaft zich in de huid waar ze haar ovale eitjes legt. In 3 tot 5 dagen komen deze eitjes uit tot larven en bewegen zich vrij over de huid. Al snel veranderen ze in nimfen en worden 10 tot 14 dagen na het uitkomen volwassen.

Een schurftinfectie moet worden behandeld als een medisch probleem en wordt door de meeste artsen snel gediagnosticeerd en behandeld. (Voor bevestiging moeten de mijten in een huidschraapsel worden geïsoleerd.) De eerste stap bij de bestrijding van een schurftinfectie is meestal de huid zacht maken met water en zeep om ervoor te zorgen dat de pesticidebehandelingen goed kunnen doordringen. Een avondbad gevolgd door een nachtbehandeling werkt het beste. Een volledige toepassing van topische bestrijdingsmiddelen op het lichaam (van de nek naar beneden) moet 8-12 uur blijven zitten voordat men ’s morgens gaat douchen. Veel gebruikte producten zijn lindaan (Kwell ™), permethrin (Elimite ™) en crotamiton (Eurax ™). Volg de aanwijzingen op de verpakking van het product zorgvuldig op.

Omdat de symptomen van schurftmijtinfecties met ongeveer een maand worden uitgesteld, kunnen andere leden van het huishouden dan diegenen die symptomen vertonen, de mijten herbergen. Het is belangrijk dat iedereen in het besmette gezin of de besmette woongroep de behandeling ondergaat. Een tweede behandeling kan nodig zijn om een besmetting met schurftmijten te elimineren, maar patiënten moeten een overijverige behandeling met pesticiden vermijden, omdat de jeuk na de behandeling nog een week of langer kan aanhouden en niet noodzakelijk op een mislukte behandeling wijst.

Scabiësmijten kunnen niet langer dan 24 uur van een menselijke gastheer leven. Daarom is een behandeling met insecticiden in gebouwen niet nodig. Wel wordt aanbevolen om tijdens de behandeling de kleding en het beddengoed van geïnfecteerde personen in heet water te wassen of te laten stomen.

Vogel- en knaagdiermijten

Vogelmijt

Parasitaire mijten die af en toe gebouwen aantasten worden meestal in verband gebracht met wilde of tamme vogels of knaagdieren. Vogel- en knaagdiermijten leven gewoonlijk op de gastheer of in hun nesten, maar migreren naar andere delen van de constructie wanneer het dier sterft of het nest verlaat. Knaagdiermijten veroorzaken vaak overlast nadat een muizen- of rattenplaag is opgeruimd. Mensen worden zich meestal van het probleem bewust wanneer ze worden aangevallen door mijten die op zoek zijn naar een alternatieve voedselbron. Hun beten veroorzaken matige tot hevige jeuk en irritatie. Knaagdier- en vogelmijten zijn heel klein, maar kunnen meestal met het blote oog worden gezien. Ze zijn ongeveer zo groot als de punt aan het eind van deze zin.

De eerste stap bij het bestrijden van vogel- of knaagdiermijten is het elimineren van de gastheerdieren en het verwijderen van hun nestplaatsen. Vaak zijn de nesten te vinden op zolder, rond de dakranden en dakspanten, of in de dakgoten of schoorsteen. Handschoenen moeten worden gebruikt bij het hanteren van dode dieren. Ook moet een ademhalingstoestel worden gedragen bij het verwijderen van nestmateriaal om te voorkomen dat u schimmelsporen en andere mogelijke ziekteverwekkende organismen inademt die met de uitwerpselen in verband worden gebracht.

Nadat de nesten zijn verwijderd, moeten de gebieden naast het nest worden besproeid of bestrooid met een residueel insecticide, zoals de producten die zijn gelabeld voor vlooienbestrijding. In combinatie met residuele sprays kunnen ruimtebehandelingen of ULV-behandelingen met niet-residuele middelen (bijv. gesynergiseerde pyrethrinen) worden gebruikt. Ruimtebehandelingen zijn vooral nuttig wanneer de mijtenplaag zich vanuit de broedplaats over een groot gebied heeft verspreid. In dat geval kan een uitgebreidere behandeling met residuele en niet-residuele insecticiden ook nodig zijn op andere plaatsen in de constructie waar mijten worden waargenomen. Een stofzuiger of een met alcohol bevochtigde doek kan worden gebruikt om mijten die op open oppervlakken kruipen te elimineren.

WAARSCHUWING! De aanbevelingen voor bestrijdingsmiddelen in deze publicatie zijn ALLEEN geregistreerd voor gebruik in Kentucky, USA! Het gebruik van sommige producten is mogelijk niet wettelijk toegestaan in uw staat of land. Neem contact op met uw plaatselijke vertegenwoordiger of regelgevende ambtenaar voordat u een in deze publicatie genoemd bestrijdingsmiddel gebruikt.

VOOR EEN VEILIG GEBRUIK VAN ELK BESTRIJDINGSMIDDEL ALTIJD LEZEN EN VOLGT DE ETIKETTERINGSRICHTLIJNEN!