René Descartes

Geboorte

Rene Descartes, Frans wiskundige en filosoof werd geboren in 1596. Mede door zijn bijdrage zijn de westerse filosofie en wiskunde tot bloei gekomen. Als erkenning voor zijn bijdrage wordt hij vaak aangeduid als “vader of grondlegger van de moderne filosofie”. Hij wordt ook beschouwd als de voorloper van de rationalistische denkschool.

Zijn bijdrage aan de wiskunde

In de wiskunde ligt zijn bijdrage vooral in de meetkunde, vandaar dat hij tegenwoordig bekend staat als de vader van de analytische meetkunde. Zijn belangrijkste prestatie was het overbruggen van de kloof tussen algebra en meetkunde. Aldus wordt hij alom geprezen als de eerste wiskundige die de grondslag legde van de moderne meetkunde die resulteerde in de ontwikkeling van analyse en calculus. Met betrekking tot de algebra legde hij in detail uit hoe algebraïsche vergelijkingen kunnen worden uitgedrukt en verklaard door het gebruik van geometrische vormen.

Hij streefde er ook naar de systematische betekenis van kennis te achterhalen door toepassing van wiskundige technieken. Op deze manier brak hij met de conventionele scholastiek-aristotelische filosofie die lukraak het onderlinge verband tussen ideeën verklaarde. In plaats van de traditie te volgen, verving hij deze toevallige verklaring van de aard der dingen door een meer wetenschappelijke methode. Hij wilde komen tot een mechanistische rationalisering van overtuigingen door een meer concrete basis te verschaffen. Dit mechanistische principe wordt niet alleen toegepast op menselijke of dierlijke lichamen, maar ook op planten. Zo begon hij aan een zoektocht om wetenschappelijk onderzoek te doen, in tegenstelling tot zijn voorgangers. Hij veranderde ook de scholastieke uitleg van substantiële vormen in de natuurkunde door zijn mechanistische filosofie.

Descartes had ook de neiging om de geometrische methode toe te passen op de natuurkunde en verklaarde deze ook door middel van deductieve methode dat resultaten kunnen worden afgeleid uit waarnemingen van geometrische eigenschappen van het lichaam. Zoals Descartes dit uitlegde

“uit wat reeds gezegd is, hebben wij vastgesteld dat alle lichamen in het heelal uit één en dezelfde materie bestaan, die in oneindig veel delen verdeelbaar is, en in feite verdeeld is in een groot aantal delen die in verschillende richtingen bewegen en een soort cirkelvormige beweging hebben; Bovendien wordt in het heelal altijd dezelfde hoeveelheid beweging behouden”

Zijn belangrijkste bijdrage ligt in het voortbrengen van het coördinatenstelsel dat ook zijn naam draagt. Dit Cartesiaanse coördinatenstelsel had de neiging om de algebraïsche vergelijkingen uit te leggen door middel van geometrische vormen. Hij “vond de conventie uit om onbekenden in vergelijkingen voor te stellen door x, y en z”. Het was zijn werk van de calculus dat later door Newton werd gebruikt, waardoor een nieuwe tak van de wiskunde ontstond. Daarnaast vond hij ook de tekenregel uit om de positieve en negatieve wortels van polynomen vast te stellen.

Andere bijdrage

In zijn verhandeling “Discourses on Methods” trok hij de scholastieke opvattingen in twijfel en stelde hij een deductieve methode voor die inhoudt dat men afleidt door generalisatie in plaats van door gewaarwording. Zijn beroemde uitspraak luidt

Cogito, ergo sum of “Ik denk, dus ik ben.”

Hij probeerde een kennissysteem te construeren dat gebaseerd was op rationalisatie en logische deductie door het principe van perceptie te ontkennen. Hij geloofde dat de rede de enige manier is om tot hogere kennis te komen. In de optica ontdekte hij ook de wetten van reflectie en breking. Rene Descartes ontwikkelde ook zijn opvattingen over de beweging van voorwerpen in zijn verhandeling “Beginselen van de Filosofie”. Zijn ideeën beïnvloedden latere filosofen als Hobbes, Pascal, Locke en Kant.

Overlijden

Hij overleed in 1650 in Stockholm, Zweden.