Supine
Er zijn twee supines, I (eerste) en II (tweede). Het zijn oorspronkelijk respectievelijk de accusatief en de datief- of ablatiefvorm van een werkwoordelijk zelfstandig naamwoord in de vierde declinatie.
Eerste supineEdit
De eerste supine eindigt op -tum. Het heeft twee toepassingen.
De eerste supine komt met werkwoorden van beweging. In één gebruik geeft het een doel aan:
- mater pompam me spectatum duxit is ‘Moeder nam me mee om naar de processie te kijken’
- legati ad Caesarem gratulatum convenerunt’ is ‘De ambassadeurs kwamen naar Caesar om hem te feliciteren’.
De vertaling van dit eerste gebruik van de eerste supine is vergelijkbaar met, zo niet identiek aan, de Latijnse bijzin van doel.
Een tweede gebruik is in combinatie met de toekomende passieve infinitief. In dit tweede gebruik duidt het op het noodlot; bijvoorbeeld “occisum iri” betekent “gedood gaan worden”. Het komt meestal voor in indirecte uitspraken:
- occisum iri a Milone video is ‘Ik voorzie dat hij vermoord zal worden door Milo’.
Tweede supineEdit
De tweede supine, die bij bijvoeglijke naamwoorden hoort, wordt zelden gebruikt; slechts bij enkele werkwoorden is deze vorm algemeen gangbaar. Het is afgeleid van de datief van doel, die het doel van een ding of actie uitdrukt, of de ablatief van respect, die kan worden vertaald als “met betrekking tot/respect voor” en wordt gebruikt om aan te geven in welke mate of op welke manier de hoofdzin waar is. Het is hetzelfde als de eerste supine maar vervangt de laatste -um door -ū, met een verlengde u. Mirabile dictū, bijvoorbeeld, vertaalt als “verbazingwekkend om te zeggen”, waarbij dictū de supine vorm is. De betekenis is over het algemeen passief, ook al wordt dit meestal niet expliciet als zodanig aangegeven in idiomatische Engelse vertalingen; difficile creditū bijvoorbeeld, “moeilijk te geloven”, is letterlijker “moeilijk te geloven”, of “nauwelijks te geloven”.