Uitgebreid spelen

GeschiedenisEdit

EP’s werden in verschillende groottes uitgebracht in verschillende tijdperken. De vroegste meersporenplaten, rond 1919 uitgebracht door Grey Gull Records, waren verticaal gesneden 78-toerenplaten die bekend staan als “2-in-1”-platen. Deze hadden fijnere groeven dan gewoonlijk, zoals Edison Disc Records. In 1949, toen de 45-toeren single en de 331-toeren LP concurrerende formaten waren, hadden zeven-inch 45-toeren singles een maximale speelduur van slechts ongeveer vier minuten per kant.

Deeltelijk als een poging om te concurreren met de LP die in 1948 door concurrent Columbia werd geïntroduceerd, introduceerde RCA Victor in 1952 “Extended Play” 45-toerenplaten. Hun smallere groeven, bereikt door het verlagen van de snijniveaus en geluidscompressie, maakten het mogelijk dat ze tot 7,5 minuten per kant konden bevatten, maar nog steeds afgespeeld konden worden door een standaard 45-toeren fonograaf. In de beginperiode brachten platenmaatschappijen de volledige inhoud van LP’s uit als 45-toeren EP’s. Dit waren gewoonlijk 10-inch LP’s (uitgebracht tot het midden van de jaren vijftig) verdeeld over twee zeven-inch EP’s of 12-inch LP’s verdeeld over drie zeven-inch EP’s, hetzij afzonderlijk verkocht of samen in gatefold hoezen. Deze praktijk werd veel minder gangbaar met de komst van fonografen met drie snelheden.

Ingevoerd door RCA in de VS in 1952, bracht EMI de eerste EP’s uit in Groot-Brittannië in april 1954. EP’s waren meestal compilaties van singles of album samplers en werden meestal afgespeeld op 45 toeren op zeven inch (18 cm) discs, met twee nummers op elke kant.RCA had succes in het formaat met hun top verdiener, Elvis Presley, het uitgeven van 28 Elvis EP’s tussen 1956 en 1967, veel van die aan de top van de afzonderlijke Billboard EP chart tijdens zijn korte bestaan. Afgezien van de EP’s die door RCA werden uitgegeven, waren EP’s in de Verenigde Staten en Canada vrij zeldzaam, maar in het Verenigd Koninkrijk en in sommige andere Europese landen werden ze in de jaren 1950 en 1960 op grote schaal verkocht. In Zweden was de EP lange tijd het populairste platenformaat, met aan het eind van de jaren 1950 een marktaandeel van 85%.

Billboard introduceerde een wekelijkse EP chart in oktober 1957 en merkte op dat “de tienermarkt blijkbaar de EP business domineert, met zeven van de top 10 best verkochte EP’s met artiesten die een sterke tiener aantrekkingskracht hebben – vier sets van Elvis Presley, twee van Pat Boone en één van Little Richard”. Record Retailer drukte een EP-tabel af in 1960. De New Musical Express (NME), Melody Maker, Disc and Music Echo en de Record Mirror bleven EP’s vermelden in hun respectieve hitlijsten voor singles. Toen de BBC en Record Retailer het British Market Research Bureau (BMRB) opdracht gaven een hitlijst samen te stellen, bleef deze beperkt tot singles en verdwenen EP’s uit de lijsten.

De populariteit van EP’s in de VS was in het begin van de jaren zestig afgenomen ten gunste van LP’s. In het Verenigd Koninkrijk waren Cliff Richard en The Shadows, zowel individueel als collectief, en The Beatles de meest productieve artiesten die in de jaren zestig EP’s uitgaven, waarvan vele zeer succesvolle releases. Twist and Shout van The Beatles verkocht in 1963 enkele weken lang meer dan de meeste singles. Het succes van de EP in Groot-Brittannië duurde tot ongeveer 1967, maar het had later een sterke opleving met punk rock in de late jaren 1970 en de aanpassing van het formaat voor 12 “en CD singles.

Opmerkelijke EP-uitgavenEdit

Enkele klassieke muziek albums uitgebracht aan het begin van het LP tijdperk werden ook gedistribueerd als EP-albums – met name de zeven opera’s die Arturo Toscanini dirigeerde op de radio tussen 1944 en 1954. Deze opera EP’s, oorspronkelijk uitgezonden op het NBC Radio netwerk en geproduceerd door RCA, dat toen eigenaar was van het NBC netwerk, werden zowel in 45 toeren als 331 toeren beschikbaar gesteld. In de jaren 1990 verschenen ze op compact discs.

Tijdens de jaren 1950 publiceerde RCA verschillende EP albums van Walt Disney films, met zowel het verhaal als de liedjes. Deze bevatten meestal de originele casts van acteurs en actrices. Elk album bevatte twee zeven inch platen, plus een volledig geïllustreerd boekje met de tekst van de opname, zodat kinderen het verhaal konden volgen door te lezen. Enkele van de titels waren Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen (1937), Pinokkio (1940), en wat toen een recente uitgave was, de filmversie van 20.000 mijlen onder zee die in 1954 werd gepresenteerd. De opname en uitgave van 20.000 was ongebruikelijk: er werd geen gebruik gemaakt van de cast van de film, en jaren later werd een 12 in 33 1⁄3 toeren album, met een bijna identiek script, maar een andere cast, verkocht door Disneyland Records in samenhang met de heruitgave van de film in 1963.

Door de populariteit van 7″ en andere formaten werden SP (78 rpm, 10″) platen minder populair en de productie van SP’s in Japan werd in 1963 gestaakt.

In de Filippijnen werden in 1970 zeven-inch EP’s geïntroduceerd die op de markt werden gebracht als “mini-LP’s” (maar duidelijk verschilden van de mini-LP’s van de jaren 1980), met tracks geselecteerd uit een album en een verpakking die leek op het album waar ze van waren opgenomen. Dit mini-LP formaat werd ook populair in Amerika in de vroege jaren 1970 voor promotionele releases, en ook voor gebruik in jukeboxen.

Stevie Wonder bevatte een bonus vier-song EP met zijn dubbel LP Songs in the Key of Life in 1976. In de jaren 1970 en 1980 was er minder standaardisatie en EP’s werden gemaakt op 7-inch (18 cm), 10-inch (25 cm) of 12-inch (30 cm) schijfjes met 331⁄3 of 45 toeren per minuut. Sommige nieuwigheid EP’s gebruikten vreemde vormen en kleuren, en een paar van hen waren picture discs.

Alice in Chains was de eerste band die ooit een EP op nummer een in de Billboard album chart kreeg. De EP, Jar of Flies, werd uitgebracht op 25 januari 1994. In 2004 was de samenwerkings-EP van Linkin Park en Jay-Z, Collision Course, de volgende die na Alice in Chains de nummer één-positie bereikte. In 2010 werd de cast van de televisieserie Glee de eerste artiest die twee EP’s op nummer één had staan, met Glee: The Music, The Power of Madonna in de week van 8 mei 2010, en Glee: The Music, Journey to Regionals in de week van 26 juni 2010.

In 2010 blies Warner Bros. Records blies het formaat nieuw leven in met hun “Six-Pak” aanbod van zes nummers op een compact disc.

EP’s in het digitale en streaming tijdperkEdit

Door de toegenomen populariteit van muziek downloads en streaming begin de late jaren 2000, zijn EP’s uitgegroeid tot een gemeenschappelijke marketing strategie voor popmuzikanten die relevant willen blijven en muziek willen leveren in meer consistente tijdsbestekken die leiden tot of volgen op volledige studioalbums. In de late jaren 2000 tot het begin van de jaren 2010 waren heruitgaven van studioalbums met uitgebreide tracklistings gebruikelijk, waarbij de nieuwe muziek vaak werd uitgebracht als op zichzelf staande EP’s. In oktober 2010 merkte Vanity Fair in een artikel over deze trend post-album EP’s op als “de volgende stap in het verlengen van de houdbaarheid van albums, na de “deluxe” edities die de winkels bevolkten tijdens de voorbije vakantieseizoenen – voeg een paar tracks toe aan de achterkant van een album en breng één van hen uit op de radio, gooi er een nieuw laagje verf over, en-voila – een kousenvuller is geboren”. Voorbeelden van dergelijke releases zijn Lady Gaga’s The Fame Monster (2009) volgend op haar debuutalbum The Fame (2008), en Kesha’s Cannibal (2010) volgend op haar debuutalbum Animal (2010).

Een artikel uit 2019 in Forbes waarin de beslissing van Miley Cyrus werd besproken om haar toen aankomende zevende studioalbum Plastic Hearts uit te brengen als een trilogie van drie EP’s, stelde: “Door een trio van EP’s af te leveren gedurende een periode van enkele maanden, geeft Miley haar fans meer van wat ze willen, alleen in kleinere doses. Wanneer een artiest een album uitbrengt, lopen ze het risico dat het binnen een paar weken vergeten is, op welk moment ze moeten beginnen te werken aan de opvolger, terwijl ze nog steeds hun recente werk promoten en toeren. Miley doet haar best om het systeem te bespelen door een album op te nemen en het in stukken aan de fans te leveren.” Major-label popmuzikanten die eerder dergelijke releasestrategieën hanteerden, zijn onder meer Colbie Caillat met haar vijfde album Gypsy Heart (2014) dat werd uitgebracht na een EP van de eerste vijf tracks van het album, bekend als Gypsy Heart: Side A drie maanden voor het volledige album; en Jessie J’s vierde studioalbum R.O.S.E. (2018) dat werd uitgebracht als vier EP’s in evenveel dagen getiteld R (Realisations), O (Obsessions), S (Sex) en E (Empowerment).