Volformaat sensor vs. Crop-sensor: Wat is de juiste voor u?

DX, full-frame, APS-C, FX, cropfactor, 24×36, beeldcirkel. Al in de war?

Nu de nieuwe Nikon D700 in de schappen ligt en de Canon 5D MkII eraan komt, is het een goed moment om duidelijkheid te scheppen over de sensorgrootte.

In de tijd van de film had de rechthoek die het beeld op een standaard spiegelreflexcamera vastlegde (de film) maar één formaat: 24 x 36 mm. Dat was alles, en niemand stond er echt bij stil.

Iedere camerafabrikant is net iets anders; modellen van dezelfde fabrikant zijn zelfs verschillend. De grootte van een sensor wordt meestal aangeduid met de “crop factor”. Dat is het getal dat je gebruikt om het 35mm equivalent van een bepaalde lens te vinden. Het is net alsof je het midden van een foto neemt en de buitenranden weggooit. Als een sensor 24mm x 36mm is, dan is er geen cropfactor, omdat hij hetzelfde gebied bestrijkt als 35mm-film.

Nikon heeft twee verschillende sensorformaten: full frame (FX) en 1,5x (DX).

Canon heeft drie sensorformaten: full frame, 1,3x en 1,6x. Andere fabrikanten zitten in dezelfde range, met Olympus als opvallende uitzondering, met 2x.

Wat is een Full Frame Sensor?

Sommige mensen houden niet van de term “full frame” omdat deze niet specifiek is. Vol in vergelijking met wat? Om het eenvoudig te houden: als ik “full frame” zeg, bedoel ik een sensor van ongeveer 24 x 36 mm.

Dat is allemaal mooi en aardig, maar waarom zou je je druk maken? Sensorformaat is belangrijk als je een camera probeert te kiezen, omdat volformaat sensoren duidelijke voor- en nadelen hebben in verschillende situaties.

In het algemeen hebben volformaat sensoren een betere beeldkwaliteit over de hele linie, maar ze blinken pas echt uit als het gaat om hoge ISO-prestaties.

Kijk eens naar de Nikon D300 en zijn volformaat broertje, de D700. De D300 wordt algemeen beschouwd als behoorlijk goed bij weinig licht, maar de D700 is veel beter. In de praktijk geeft mijn D700 me 2 volledige stops meer bruikbare ISO dan de D300; ik kan met de D700 opnamen maken met ISO6400, terwijl ik met de D300 niet boven ISO1600 zou komen. Dit heeft veel te maken met de grootte van de sensor. Beide camera’s hebben 12 megapixels, maar de afzonderlijke beeldpunten op de D700 liggen verder uit elkaar, waardoor je een schoner beeld krijgt.

Full frame-sensoren geven fotografen ook meer opties als het gaat om groothoekwerk. Ik kan mijn $300 24mm f/2.8 gebruiken in plaats van de $900 Nikkor 12-24 f/4, en de 24 is sneller.

Het nadeel is dat volformaat sensoren en lenzen groter zijn dan hun bijgesneden tegenhangers. Full frame body’s zijn ook duurder.

Er zijn ook situaties waarin de cropfactor je helpt. Veel mensen zijn gewend geraakt aan een beetje extra bereik met hun lange lenzen en willen dat misschien niet opgeven.

Full Frame Sensor vs Crop Sensor: Choosing Which is Right For You

Nadat u het verschil tussen een crop sensor en een volformaat sensor hebt ontdekt, moet u beslissen welke sensor het beste bij u past.

Voor de gemiddelde consument is een kleinere 1,5x of 1,6x sensor prima. Als je het soort persoon bent dat de 18-55 kitlens heeft en misschien nog een andere lens, heeft het gewoon geen zin om het extra geld uit te geven aan full-frame.

Als je veel glas uit de filmtijd hebt, kan het de moeite waard zijn om te kijken naar een full-frame body. Moderne Nikon bodies zijn compatibel met bijna elk objectief dat Nikon ooit heeft gemaakt, en Canon bodies werken allemaal met EF-glas.

Fotografen die graag landschappen en architectuur fotograferen, zullen zeker een full frame body willen bekijken (als ze er nog geen hebben). De beeldkwaliteit en groothoekopties van een volformaat body zijn veel beter dan die van hun bijgesneden broers en zussen.

Als je fotografeert in natuurlijk en beschikbaar licht, wil je ook zeker naar een volformaat body kijken. De hoge ISO-prestaties van mijn D700 zijn simpelweg ongeëvenaard door welke body met een kleinere sensor dan ook. Ik kan opnamen maken met ISO 6400 zonder me zorgen te maken over overmatige beeldruis, en ik heb meer opties als het gaat om het gebruik (of juist niet) van flitsers en kunstlicht.

Voor natuur-, wild- en sportliefhebbers is het misschien verstandiger om het bij een kleinere sensor te houden.

Jamie De Pould is DPS critique moderator en freelance fotograaf. Hij volgt momenteel een M.S. in fotografie aan de Syracuse University in Syracuse, NY. Bekijk wat van zijn werk op pbase.com/jdepould.

Lees meer over dit onderwerp in ons vorige artikel – Crop Factor Uitgelegd waar we specifiek kijken naar het onderwerp Crop Factor en hoe het de verschillende lenzen beïnvloedt die je op je DSLR zou kunnen gebruiken.