Maria Montessori

Maria Montessori, (ur. 31 sierpnia 1870, Chiaravalle, niedaleko Ankony, Włochy – zm. 6 maja 1952, Noordwijk aan Zee, Holandia), włoska pedagog i pomysłodawczyni systemu edukacyjnego noszącego jej imię. System Montessori opiera się na wierze w twórczy potencjał dzieci, ich chęć do nauki oraz prawo każdego dziecka do bycia traktowanym indywidualnie.

Po ukończeniu medycyny na Uniwersytecie Rzymskim w 1896 roku – pierwsza kobieta we Włoszech, która to zrobiła – Montessori została mianowana asystentką lekarza w klinice psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, gdzie zainteresowała się problemami edukacyjnymi dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. W latach 1899-1901 pełniła funkcję dyrektora Państwowej Szkoły Ortofrenicznej w Rzymie, gdzie jej metody okazały się niezwykle skuteczne. W latach 1896-1906 prowadziła katedrę higieny w kolegium żeńskim w Rzymie, a w latach 1900-1907 wykładała pedagogikę na Uniwersytecie Rzymskim, a w latach 1904-1908 prowadziła katedrę antropologii. W tym czasie kontynuowała studia filozoficzne, psychologiczne i pedagogiczne.

W 1907 roku Montessori otworzyła pierwszy Casa dei Bambini („Dom Dziecka”), przedszkole dla dzieci w wieku od trzech do sześciu lat z dzielnicy slumsów San Lorenzo w Rzymie, stosując swoje metody wobec dzieci o normalnej inteligencji. Jej sukcesy doprowadziły do otwarcia innych szkół Montessori, a przez następne 40 lat podróżowała po Europie, Indiach i Stanach Zjednoczonych, wykładając, pisząc i tworząc programy szkoleniowe dla nauczycieli. W 1922 roku została mianowana rządowym inspektorem szkół we Włoszech, ale opuściła ten kraj w 1934 roku z powodu rządów faszystowskich. Po okresach pobytu w Hiszpanii i na Cejlonie (obecnie Sri Lanka), osiadła w Holandii.

Montessori pogardzała konwencjonalnymi salami lekcyjnymi, gdzie „dzieci, jak motyle osadzone na szpilkach, są przywiązane każde do swojego miejsca”. Zamiast tego starała się uczyć dzieci poprzez dostarczanie im konkretnych materiałów i organizowanie sytuacji sprzyjających uczeniu się z wykorzystaniem tych materiałów.

Odkryła, że pewne proste materiały wzbudzają w małych dzieciach zainteresowanie i uwagę, o których wcześniej nie myślano, że są możliwe. Materiały te obejmowały koraliki ułożone w stopniowane jednostki liczbowe do nauczania matematyki; małe płyty drewniane przeznaczone do treningu oka w ruchach czytania od lewej do prawej; i stopniowane serie cylindrów do treningu małych mięśni. Dzieci w wieku od trzech do sześciu lat pracowały spontanicznie z tymi materiałami, obojętne na rozproszenie uwagi, od kwadransa do godziny. Pod koniec takiego okresu nie wyglądały na zmęczone, jak po wymuszonym wysiłku, lecz na odświeżone i spokojne. Dzieci niezdyscyplinowane stawały się spokojne dzięki takiej dobrowolnej pracy. Używane materiały były specjalnie zaprojektowane tak, by zachęcać raczej do wysiłku indywidualnego niż do współpracy. Aktywność grupowa występowała w związku ze wspólnymi obowiązkami domowymi.

Duża doza indywidualnej inicjatywy i samorozwoju charakteryzowała filozofię Montessori, a samokształcenie było hasłem przewodnim planu. Nauczyciel dostarczał i demonstrował specjalną „aparaturę dydaktyczną”, ale pozostawał w tle, pozostawiając dziecko, by radziło sobie z nią samo. W systemie Montessori rozwój biologiczny i umysłowy są ze sobą powiązane. „Okresy wrażliwości”, odpowiadające określonemu wiekowi, istnieją wtedy, gdy zainteresowania i zdolności umysłowe dziecka są najlepiej dostosowane do przyswajania pewnej specjalistycznej wiedzy.

Montessori przedstawiła swoje metody w takich książkach jak Il metodo della pedagogia scientifica (1909; The Montessori Method, 1912), The Advanced Montessori Method (1917-18), The Secret of Childhood (1936), Education for a New World (1946), To Educate the Human Potential (1948), and La mente assorbente (1949; The Absorbent Mind, 1949).

Wszystko to jest możliwe dzięki systemowi Montessori.