Ogrodnictwo w RPA
Wersja skrócona:
W połowie zimy i wiosną, kiedy nasze ogrody są często najbardziej ponure, róże świętojańskie przedzierają się przez zmarzniętą ziemię, aby wydać swoje delikatne kwiaty; wytrzymują ekstremalne zimno, śnieg i mróz. Te wieloletnie rośliny ogrodowe są tak łatwe w uprawie, że świetnie nadają się dla początkujących ogrodników i doskonale nadają się do wczesnego nadania koloru cienistym granicom i tradycyjnym ogrodom przydomowym. Ponieważ większość z nich toleruje suchy cień, doskonale nadają się do masowych nasadzeń jako roślina okrywowa; doskonale rozwijają się w warunkach lasów liściastych, które zimą zapewniają światło, a latem cień. Niektóre gatunki uprawia się ze względu na efektowne, zimozielone, architektoniczne liście, a wszystkie są długowiecznymi kwiatami ciętymi.
Żelebozy to w większości nisko rosnące, kompaktowe rośliny o dłoniastych, często ząbkowanych, krótkoogonkowych, głęboko zielonych liściach, które wyrastają z mięsistej podkładki. Proste, pięciopłatkowe, miseczkowate kwiaty pojawiają się od połowy zimy do wiosny i są dostępne w niezwykłych odcieniach zieleni, ciemnego różu, bordo i bieli. Płatki” są w rzeczywistości działkami, które osłaniają maleńkie „prawdziwe kwiaty” znajdujące się w środku kwiatów, otoczone wydatnymi, zielonymi woreczkami zawierającymi nektar oraz licznymi żółtymi pręcikami. Przypominające płatki działki pozostają na roślinie przez kilka miesięcy, długo po tym, jak kwiaty prawdziwe zwiędną i zawiążą się nasiona. Ciemierniki są nieustannie selekcjonowane i hodowane pod kątem koloru i kształtu kwiatów, a hybrydyzacja znacznie poprawiła gamę kolorów kwiatów, która obecnie rozciąga się od łupkowoszarego do niemal czarnego, głęboko purpurowego i śliwkowego, przez intensywne czerwienie i róż, po żółty, kremowy, czysto biały i zielony. W ramach ostatnich programów hodowlanych powstały również rośliny o podwójnych kwiatach i anemonach.
Te wieloletnie rośliny ogrodowe są tak łatwe w uprawie, że świetnie nadają się dla początkujących ogrodników i doskonale nadają się do wczesnego nadania koloru cienistym granicom i tradycyjnym ogrodom przydomowym. Ponieważ większość z nich toleruje suchy cień, doskonale nadają się do masowych nasadzeń jako roślina okrywowa; doskonale rozwijają się w warunkach lasów liściastych, które zimą zapewniają światło, a latem cień. Niektóre gatunki są uprawiane dla ich uderzające wiecznie zielone architektoniczne liście i są one wszystkie długotrwałe kwiaty cięte.
Te w pełni odporne rośliny rosną najlepiej w chłodnych, dość wilgotnych regionach, i nie nadają się do gorących, wilgotnych obszarach. W regionach bardzo suchych muszą być regularnie podlewane. W regionach bardzo suchych należy je regularnie podlewać. Spróbuj umieścić je w ogrodzie w miejscu osłoniętym od bardzo silnych, zimnych wiatrów. Róże świętojańskie dobrze rosną w cieniu lub półcieniu, a nawet w całkowitym cieniu, ponieważ roślina potrzebuje światła do zapoczątkowania rozwoju pąków kwiatowych, dlatego nie będą dobrze kwitły w gęstym lub ciemnym cieniu. Róże świętojańskie przystosowują się do większości gleb ogrodowych, ale najlepiej radzą sobie w głębokiej, lekko zasadowej, bogatej w próchnicę, dobrze zdrenowanej glebie. W przypadku gleb lekko kwaśnych należy dodać do dołka do sadzenia posypkę z wapna rolniczego. Jeśli wzrost jest niezadowalający, wiosną należy zastosować nawóz uniwersalny lub nawozy do ryb, krwi & kości. Okazy uprawiane w pojemnikach można zasilać zrównoważonym nawozem płynnym lub nawozem o wysokiej zawartości potasu, takim jak nawóz do pomidorów, w celu pobudzenia kwitnienia.
Całkowita wersja:
Opis, Historia & Ciekawostki:
W połowie zimy i wiosną, kiedy nasze ogrody są często najbardziej ponure, róże wielkopostne przedzierają się przez zamarzniętą ziemię, aby wydać swoje delikatne kwiaty; wytrzymują ekstremalne zimno, śnieg i mróz. Pomimo swojej potocznej nazwy, nie są one blisko spokrewnione z rodziną róż, lecz należą do rodziny Ranunculaceae. Ponieważ kwitną w okresie Wielkiego Postu, często określa się je mianem ciemierników wielkopostnych lub róż wielkopostnych. Do członków rodzaju Helleborus należy około 20 gatunków zielnych, liściastych lub wiecznie zielonych wieloletnich roślin kwitnących. Większość odmian pochodzi z górzystych wapiennych regionów Europy, od zachodniej Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Portugalii, na wschód przez region śródziemnomorski i Europę Środkową do Rumunii i Ukrainy oraz wzdłuż północnego wybrzeża Turcji do Kaukazu; największe skupisko gatunków występuje na Bałkanach. Pod względem ogrodniczym ciemierniki dzieli się na dwie główne grupy. Najprościej rzecz ujmując, ciemierniki kauulentne to te, które mają łodygi (nadziemne), a ciemierniki akaulentne to te, które nie mają widocznych łodyg nadziemnych.
Ciemierniki są przeważnie nisko rosnącymi, zwartymi roślinami o dłoniastych, często ząbkowanych, krótkoogonkowych, głęboko zielonych liściach, które wyrastają z mięsistej podkładki. Proste, pięciopłatkowe, miseczkowate kwiaty pojawiają się od połowy zimy do wiosny i są dostępne w niezwykłych odcieniach zieleni, ciemnego różu i bordo, a także w kolorze białym. Płatki” są w rzeczywistości działkami, które osłaniają maleńkie „prawdziwe kwiaty” znajdujące się w środku kwiatów, otoczone wydatnymi, zielonymi woreczkami zawierającymi nektar oraz licznymi żółtymi pręcikami. Te przypominające płatki działki pozostają na roślinie przez kilka miesięcy, długo po tym, jak prawdziwe kwiaty wyblakną i zawiążą się nasiona.
Hellebores są nieustannie selekcjonowane i hodowane pod kątem koloru i formy kwiatów. Większość odmian to krzyżówki Helleborus orientalis i jego kolorowych mieszańców H. × hybridus, które są bez wątpienia najpopularniejszymi ciemiernikami ogrodowymi. Hybrydyzacja znacznie poprawiła kolorystykę kwiatów, która obecnie rozciąga się od łupkowoszarej, przez prawie czarną, głęboką purpurę i śliwkę, intensywne czerwienie i róże, aż po żółć, krem, czystą biel i zieleń. W ramach ostatnich programów hodowlanych powstały również rośliny o podwójnych kwiatach i anemonach.
Róża wielkopostna (Helleborus orientalis) pochodzi z północno-wschodniej Grecji, północnej i północno-wschodniej Turcji oraz kaukaskiej Rosji. Jest to najczęściej uprawiana odmiana ogrodowa, z wieloma hybrydami do wyboru; o dużych, opadających kwiatach w kolorach od białego przez różowy do jasnoróżowo-fioletowego i zielonego, często z wewnętrznymi plamkami. Wysokość i rozpiętość wynosi około 50 cm, ale może potrzebować od 2 do 3 lat, aby osiągnąć swoją ostateczną wysokość. Rośliny pozostają zimozielone w umiarkowane zimy, ale w bardzo mroźne dni mogą być poparzone i połamane, zwłaszcza jeśli nie są izolowane przez pokrywę śnieżną. Toleruje większość warunków uprawy, ale najlepiej czuje się w bogatej, dobrze zdrenowanej glebie o odczynie od obojętnego do zasadowego.
Double Helleborus Picture courtesy Karl Garcens Visit his flickr photostreamRóża Bożego Narodzenia (Helleborus niger) pochodzi z Europy Środkowej i Południowej, Grecji i Azji Mniejszej. W Europie jest uważana za jedną z najbardziej tradycyjnych i szlachetnych roślin sezonowych okresu Bożego Narodzenia. Jest to także jedna z pierwszych ciemierników, które wytwarzają swoje czysto białe kwiaty w głębi zimy. Jest rośliną półzimozieloną, osiąga wysokość i szerokość 50 cm, ale osiągnięcie ostatecznej wysokości może zająć od 2 do 3 lat. Dostępne są kultywary wielkokwiatowe, a także odmiany o kwiatach różowych i dwukwiatowych.
Jemiołuszka wielkokwiatowa, ciemiernik korsykański (Helleborus argutifolius syn H. corsicus) pochodzi z Francji, Korsyki, Włoch i Sardynii, gdzie rośnie wśród krzewów wzdłuż strumieni i poboczy dróg. Jest to mocna, wiecznie zielona roślina o dużych, zielonych liściach z grubymi, kolczastymi ząbkami, która może osiągnąć wysokość i rozpiętość 1 m, ale osiągnięcie ostatecznej wysokości może zająć od 2 do 3 lat. Na silnych, wysokich, rozgałęzionych łodygach wytwarza mnóstwo pięknych, jasnozielonych kwiatów. Nie jest zbyt odporna na suszę i preferuje średnie ilości wody. Jest przystosowana do większości gleb o odczynie obojętnym do zasadowego, rośnie nawet w ciężkiej glinie. Roślina ta zdobyła nagrodę Royal Horticultural Society’s Award of Garden Merit.
Ciemiernik cuchnący, Niedźwiedzia stopa, Gnojnik (Helleborus foetidus) pochodzi z górzystych regionów Europy Środkowej i Południowej, Grecji i Azji Mniejszej, często występuje naturalnie na glebach kredowych lub wapiennych. Występuje również w stanie dzikim w wielu częściach Anglii i został wyróżniony nagrodą Royal Horticultural Society Award of Garden Merit. Jest to wiecznie zielony krzew o wysokości od 60 do 80 cm i jeszcze większej rozpiętości, ale osiągnięcie jego ostatecznej wysokości może zająć od 2 do 3 lat. Kwiaty są żółtozielone, często z purpurowym brzegiem. Pomimo swojej potocznej nazwy, roślina ta nie jest wyczuwalnie śmierdząca, ale kwiaty mają łagodny zapach, a liście są ostre po zgnieceniu. Gatunek ten jest tolerancyjny na suszę i wymaga bardzo dobrze zdrenowanych gleb, dlatego doskonale sprawdza się w suchym cieniu.
Ciemiernik zielony (Helleborus viridis) ma szeroki zasięg występowania, rośnie naturalnie na łąkach w większości zachodniej i środkowej Europy, ale przede wszystkim w północnych Włoszech i otaczających je regionach alpejskich. Jest to gatunek w pełni liściasty, który wytwarza jedne z najciemniejszych zielonych kwiatów spośród wszystkich ciemierników. Na niektórych obszarach występują rośliny o żółto-zielonych kwiatach. Pozostaje krótki i zwarty, osiąga 30-40 cm wysokości przy równej rozpiętości, ale może potrzebować 2 do 3 lat, aby osiągnąć ostateczną wysokość.
W ogrodzie:
Te wieloletnie rośliny ogrodowe są tak łatwe w uprawie, że świetnie nadają się dla początkujących ogrodników i doskonale nadają się do wczesnego nadawania koloru cienistym granicom i tradycyjnym ogrodom przydomowym. Ponieważ większość z nich toleruje suchy cień, a Helleborus foetidus najbardziej toleruje bardzo suche gleby, doskonale nadają się do masowych nasadzeń jako roślina okrywowa; doskonale rozwijają się w warunkach lasów liściastych, które zimą zapewniają światło, a latem cień. Niektóre gatunki uprawia się dla ich efektownych, zimozielonych, architektonicznych liści, a wszystkie są długotrwałymi kwiatami ciętymi.
Helleborus x hybridus – Zdjęcie dzięki uprzejmości Petera RichardsonaOprawa:
Te w pełni mrozoodporne rośliny najlepiej rosną w chłodnych, dość wilgotnych regionach i nie nadają się do gorących, wilgotnych obszarów. W regionach bardzo suchych muszą być regularnie podlewane. Należy starać się umieścić je w ogrodzie w miejscu osłoniętym od bardzo silnych, zimnych wiatrów. Róże wielkokwiatowe dobrze rosną w cieniu lub półcieniu, a nawet w całkowitym cieniu, ponieważ roślina potrzebuje światła do zapoczątkowania tworzenia pąków kwiatowych, nie będą dobrze kwitły w gęstym lub ciemnym cieniu.
Róże wielkokwiatowe są przystosowane do większości gleb ogrodowych, ale najlepiej sprawdzają się w głębokiej, lekko zasadowej, bogatej w próchnicę, dobrze zdrenowanej glebie. W przypadku gleb lekko kwaśnych należy dodać do dołka do sadzenia posypkę z wapna rolniczego. Jeśli wzrost jest niezadowalający, wiosną należy zastosować nawóz uniwersalny lub nawozy do ryb, krwi & kości. Okazy uprawiane w pojemnikach można zasilać zrównoważonym nawozem płynnym lub nawozem o wysokiej zawartości potasu, takim jak nawóz do pomidorów, w celu pobudzenia kwitnienia.
Subtelne kwiaty ciemierników są często ukryte przez duże liście, należy więc zadbać o ich dobrą widoczność, usuwając stare liście w przypadku ciemierników bezłodygowych późną zimą lub wczesną wiosną, gdy pojawiają się pąki kwiatowe. Wiele gatunków korzysta z usunięcia starych liści, gdy rośliny są w stanie spoczynku.
Rozsiew:
Hellebores są samosiewne i bardzo łatwo rozmnażają się z nasion, które tworzą się w dużych torebkach nasiennych po zakończeniu kwitnienia. Rośliny niechętnie reagują na zakłócenia, ale jeśli staną się przepełnione, należy je podnieść i podzielić wiosną lub jesienią, utrzymując duże podziały. Nowe oddziały mogą być powolne do ustanowienia, ze względu na brak drobnych korzeni, a kwitnienie może być słabe w następnym roku, ale są one prawdopodobnie do osiedlenia się, biorąc pod uwagę czas.
Szkodniki & Choroby:
Odkrzesanie starych liści na odmianach bezłodygowych późną zimą lub wczesną wiosną, gdy pojawiają się pąki kwiatowe, znacznie zmniejszy liczbę chorych liści, które mogą być siedliskiem ciemiernika, nieestetycznej choroby grzybowej. Odsłonięcie kwiatów w ten sposób pomoże także owadom w zapylaniu kwiatów i zapewni dobre zawiązywanie nasion. Należy również uważać na mszyce i miniarki.
Ostrzeżenie:
Wszystkie części rośliny są toksyczne dla ludzi, kotów, psów i koni, ze względu na szereg kluczowych składników: protoanemoninę, weratrynę, glikozydy i bufadienolidy. Objawy kliniczne obejmują ślinienie się, bóle brzucha i biegunkę, kolkę i depresję. Należy zachować szczególną ostrożność przy zbieraniu nasion ciemiernika, ponieważ mogą one powodować podrażnienia skóry. Najlepiej jest poczekać, aż strąki nasion wyschną, a następnie po prostu wytrząsnąć je do pojemnika.