Wprowadzenie do Ewangelii Mateusza

Wprowadzenie z NIV Study Bible | Przejdź do Ewangelii Mateusza

Autor

Aczkolwiek pierwsza Ewangelia jest anonimowa, pierwsi ojcowie kościoła byli jednomyślni w twierdzeniu, że Mateusz, jeden z 12 apostołów, był jej autorem. Jednak wyniki współczesnych badań krytycznych – zwłaszcza tych, które podkreślają rzekomą zależność Mateusza od Marka w znacznej części jego Ewangelii – spowodowały, że niektórzy bibliści odrzucają autorstwo Mateusza. Dlaczego – pytają – Mateusz, naoczny świadek wydarzeń z życia naszego Pana, miałby tak bardzo polegać na relacji Marka? Najlepszą odpowiedzią wydaje się być to, że zgadzał się z nią i chciał pokazać, że apostolskie świadectwo o Chrystusie nie było podzielone.

Mateusz, którego imię oznacza „dar Pana”, był celnikiem, który porzucił swoją pracę, aby pójść za Jezusem (9,9-13). W Ewangelii Marka i Łukasza jest on nazywany innym imieniem, Lewi.

Data i miejsce powstania

Niektórzy twierdzą na podstawie cech żydowskich, że Ewangelia Mateusza została napisana we wczesnym okresie Kościoła, prawdopodobnie na początku roku 50, kiedy Kościół był w większości żydowski, a Ewangelia była głoszona tylko Żydom (Ac 11:19). Jednak ci, którzy doszli do wniosku, że zarówno Mateusz, jak i Łukasz czerpali obficie z Ewangelii Marka, datują ją później – po tym, jak Ewangelia Marka była już przez pewien czas w obiegu. Zobacz esej i wykres, str. 1943. W związku z tym, niektórzy uważają, że Mateusz został napisany pod koniec lat 50. lub w latach 60. Inni, którzy zakładają, że Marek został napisany między 65 a 70, umieścić Mateusza w 70s lub nawet później. Jednak nie ma wystarczających dowodów, aby być dogmatyczne o obu poglądach.

Żydowski charakter Ewangelii Mateusza może sugerować, że został napisany w Ziemi Świętej, choć wielu uważa, że może pochodzić z Antiochii Syryjskiej.

Odbiorcy

Ponieważ jego Ewangelia została napisana w języku greckim, czytelnicy Mateusza byli oczywiście greckojęzyczni. Wydaje się również, że byli to Żydzi. Wiele elementów wskazuje na żydowskie czytelnictwo: Troska Mateusza o wypełnianie się OT (ma więcej cytatów i aluzji do OT niż jakikolwiek inny autor NT); jego śledzenie pochodzenia Jezusa od Abrahama (1:1-17); jego brak wyjaśnienia zwyczajów żydowskich (zwłaszcza w przeciwieństwie do Marka); jego użycie żydowskiej terminologii (np, „królestwo niebieskie”, gdzie „niebo” ujawnia żydowską pełną czci niechęć do używania imienia Boga; zob. uwaga na temat 3,2); jego nacisk na rolę Jezusa jako „Syna Dawida” (1,1;9,27; 12,23; 15,22; 20,30-31; 21,9,15; 22,41-45). Nie oznacza to jednak, że Mateusz ogranicza swoją Ewangelię do Żydów. On rejestruje przybycie Magów (nie-Żydów), aby oddać pokłon Dzieciątku Jezus (2:1-12), jak również oświadczenie Jezusa, że „pole jest świat” (13:38). On również daje pełną deklarację Wielkiej Komisji (28:18-20). Fragmenty te pokazują, że choć Ewangelia Mateusza jest żydowska, to ma uniwersalne spojrzenie.

Cel

Głównym celem Mateusza jest udowodnienie żydowskim czytelnikom, że Jezus jest ich Mesjaszem. Czyni to przede wszystkim poprzez pokazanie, jak Jezus w swoim życiu i posłudze wypełnił Pisma OT. Chociaż wszyscy autorzy Ewangelii cytują OT, Mateusz zawiera dziewięć tekstów dowodowych unikalnych dla jego Ewangelii (1:22-23; 2:15; 2:17-18; 2:23; 4:14-16; 8:17; 12:17-21; 13:35; 27:9-10), aby prowadzić do domu swój podstawowy temat: Jezus jest wypełnieniem OT przepowiedni o Mesjaszu. Mateusza nawet znaleźć historię ludu Bożego w OT rekapituluje w niektórych aspektach życia Jezusa (patrz, np. jego cytat z Hos 11:1 w 2:15). Aby osiągnąć swój cel, Mateusz podkreśla także Dawidowy rodowód Jezusa (zob. Odbiorcy, s. 1945).

Struktura

Sposób ułożenia materiału zdradza artystyczne wyczucie. Cała Ewangelia jest osnuta wokół pięciu wielkich dyskursów: (1) rozdz. 5-7; (2) rozdz. 10; (3) rozdz. 13; (4) rozdz. 18; (5) rozdz. 24-25. O tym, że jest to celowe, świadczy refren kończący każdy z dyskursów: „Gdy Jezus skończył mówić te rzeczy” lub podobne słowa (7,28; 11,1; 13,53; 19,1; 26,1). Części narracyjne, w każdym przypadku, odpowiednio prowadzą do dyskursu. Ewangelia ma pasujący prolog (rozdz. 1-2) i ambitny epilog (28, 16-20).

Pięciokrotny podział może sugerować, że Mateusz wzorował swoją książkę na strukturze Pięcioksięgu (pierwszych pięciu ksiąg OT). Może on również przedstawiać ewangelię jako nową Torę, a Jezusa jako nowego i większego Mojżesza.

Zarys

• Narodziny i wczesne lata Jezusa (rozdz. 1-2)
  • Jego genealogia (1:1-17)
  • Jego narodziny (1:18-2:12)
  • Jego pobyt w Egipcie (2:13-23)
• Początki służby Jezusa (3:1-4:11)
  • Jego poprzednik (3:1-12)
  • Jego chrzest (3:13-17)
  • Jego kuszenie (4:1-11)
• Ministerstwo Jezusa w Galilei (4:12-14:12)