Amish spreken Nederlands en Engels

Notitie van de redacteur: De Amish leven in de Verenigde Staten en Canada. Sommige Amish Mennonite kerken (een meer liberale sekte van de Amish) zijn te vinden in Midden-Amerika. De Oude Orde Amish stichtte in de jaren ’60 een gemeenschap in Honduras, maar deze hield het slechts acht jaar vol voordat zij werd opgeheven. Sindsdien zijn er geen Amish ten zuiden van de Rio Grande meer geweest, althans tot voor kort. De Nieuwe Orde Amish, waar Gloria’s kerk bij aangesloten is, heeft een paar kerken gesticht in Bolivia en Argentinië. Enkele families zijn daarheen verhuisd en er zullen er meer komen. Als iemand die de Amish cultuur een aantal jaren heeft bestudeerd vind ik dit een opwindende en interessante ontwikkeling! – Kevin Williams

Waarschijnlijk bent u bekend met het feit dat de Amish Nederlands als moedertaal spreken en Engels als tweede taal hebben. Als u mij zou horen spreken zou u kunnen opmerken dat ik een iets ander accent heb. Er zijn tijden geweest dat Engelssprekende mensen me vertelden dat ik een ander accent heb, terwijl anderen me vertelden dat ze dat nooit zouden hebben opgemerkt. Hoe dan ook, onze hoofdtaal is wat men noemt Pennsylvania Nederlands. We lezen ook in het Hoogduits, maar we spreken die taal niet vloeiend.

Een veelgestelde vraag: “Op welke leeftijd leren jullie kinderen Engels spreken?”

Ook al is Nederlands onze hoofdtaal, we worden voortdurend blootgesteld aan het Engels, bijvoorbeeld als we naar de stad gaan om boodschappen te doen of als we contact hebben met onze niet-Amish buren. Het verschilt een beetje van kind tot kind hoeveel hij of zij wordt blootgesteld aan hun tweede taal. De meeste Amish kinderen zijn tegen de tijd dat ze naar de eerste klas gaan, redelijk goed in staat om de taal te begrijpen en te spreken. Op school zullen zij dan te allen tijde Engels spreken. Dit geeft hen de kans om het al op jonge leeftijd vloeiend te leren spreken. Julia, 5 jaar oud, kan veel Engelse woorden begrijpen en spreekt het ook, maar niet vloeiend. Het klinkt hilarisch als onze 2-jarige, Austin, Engels probeert te spreken. Hij gebruikt een heleboel Nederlandse woorden en voegt hier en daar Engelse lettergrepen toe. Hij probeert vooral te klinken als de grote jongens.

Het is niet ongebruikelijk als we naar onze stad gaan dat iemand stopt en met de kinderen praat en ze vragen stelt. Ik vertaal dan voor de kinderen en leg de Engelssprekende persoon uit dat de kinderen niet goed Engels spreken.

Ik verbaas me erover hoe snel jonge kinderen nieuwe talen kunnen leren, zoals Julia’s 3-jarige vriendinnetje dat met haar ouders naar Argentinië ging om zendingswerk te doen. Na een paar weken spelen met haar nieuwe vriendjes, begon ze Plat Dietch (Nederduits) te spreken, net als andere kleine kinderen daar. Het was verbazingwekkend hoe snel zij nieuwe woorden begon te gebruiken, waarvan haar ouders er sommige nog niet eens hadden geleerd. Spaans is de moedertaal van Argentinië. Ik vond het interessant hoe een paar gezinnen uit Argentinië Spaans en Plat Dietch spraken en naar Canada verhuisden, waar zij naast Engels ook Nederlands en Duits leerden spreken, zoals de Amish. Dit leverde een verbazingwekkend totaal van vijf talen op! Wow! Ik waardeer de mogelijkheid om verschillende talen te kennen, maar hoe zou het zijn om daadwerkelijk vijf verschillende talen te kunnen spreken? Mijn jongere zus, Mary Grace, is de Spaanse taal aan het leren in de hoop beter te kunnen communiceren met de mensen in Spaanstalige landen, met de gedachte om in de toekomst misschien tijd in sommige van die landen door te brengen in de hoop Gods liefde met anderen te kunnen verspreiden. Julia is altijd erg geïnteresseerd in Spaanse woorden, omdat Mary Grace haar zo nu en dan nieuwe woorden vertelt. Julia komt altijd gretig thuis om me het nieuwe woord te vertellen dat ze geleerd heeft.

Een andere dimensie van kinderen en talen waar ik me over verwonder, is hoe ze gewoon helemaal geen taalbarrières hebben. Julia en Austin kunnen urenlang met hun niet-Amish vriendjes spelen zonder gehinderd te worden door het verschil in taal. Ze spreken gewoon de taal die ze kennen en kunnen het prima met elkaar vinden!

Opvallend genoeg verschilt zelfs het Pennsylvania Nederlands dramatisch van de ene Amish-gemeenschap tot de andere. Neem bijvoorbeeld mijn schoonzus, Regina. Toen ze verhuisde uit Allen County, Indiana, voelde ik me meteen tot haar aangetrokken. We waren vanaf het begin dikke vriendinnen, maar het Nederlands waarmee zij was opgegroeid contrasteerde zo sterk met het mijne dat we gewoon Engels met elkaar spraken.

Na enige tijd was ik dolblij toen mijn broer, Javin, me vertelde dat hij van plan was om haar mee uit te vragen. Nadat zij hun verkering begonnen, sprak zij steeds meer Nederlands, dat wij tegen die tijd vrij goed konden verstaan omdat zij in de loop der jaren zoveel van ons Nederlands had gehoord. Vandaag de dag klinkt haar Nederlands net als het onze, hoewel ik nog steeds van het “Allen County jargon” houd en het zelfs mis dat ik het niet meer hoor.

Nu een goed Nederlands recept. We weten allemaal dat recepten geen talen spreken, maar als u in deze Nederlandse appeltaart bijt, proeft u het goede van ons Nederlandse erfgoed dat generatie op generatie is doorgegeven.

GLORIA’S GLAZED DUTCH APPLE PIE

1 9-inch ongebakken taartbodem met bovendeeg

4 appels, geschild en in plakjes gesneden

2/3 kop suiker

1 theelepel kaneel

1/4 kop boter

1 eiwit, geklopt

ICING

1/2 kop poedersuiker

1 eetlepel water

1/4 theelepel vanille

Meng suiker en kaneel door de appels. Schep in de ongebakken korst. Snijd de boter in reepjes en leg die bovenop. Breng het bovenste deeg over naar de bovenkant van de taart. Snij overtollig deeg weg. Druk de buitenste randen lichtjes samen en vorm de rand. Snijd decoratieve gleufjes in de bovenkant om stoom te laten ontsnappen. Verdeel de gewenste hoeveelheid opgeklopt eiwit over de bovenkant van de taart, zodat er kleine pieken ontstaan. Bak op het onderste rooster op 425 graden gedurende 15 minuten. Zet de oven op 350 graden gedurende 30 minuten. Bestrijk de afgekoelde taart met glazuur en geniet ervan!