Blade Runner: Rachel & Haar 3 Vragen

Dit essay gaat ervan uit dat de lezer, net als de auteur, de film Blade Runner te vaak heeft gezien; het essay beschikt dan ook over spoilerwaarschuwingen en gedetailleerde achtergronden van plot en personage.

In de film Blade Runner is de manier om aantoonbaar en met zekerheid vast te stellen dat een individu een Replicant is (anders dan ze open te snijden) de toediening van de Voight-Kampff Test (VKT).

Van de vijf Replicants echter, die Deckard toegewezen krijgt om “met pensioen te gaan” (Roy, Leon, Pris, Zhora, en Rachel), heeft hij slechts bij één de gelegenheid om de VKT toe te dienen: Rachel.

En toch, als Rachel en Deckard elkaar voor het eerst ontmoeten, is zij het die de eerste vraag stelt.

Vraag 1

“Vind je onze uil mooi?”

Merk op dat Rachel Deckard niet vraagt of hij onder de indruk is van de uil: dat wil zeggen, van Tyrells vermogen om een robotdier te bouwen dat niet te onderscheiden is van het biologische origineel. Rachel vraagt ook niet: “Wat vind je van onze uil?”

Nee: Rachel vraagt Deckard of hij de uil mooi vindt, ook al vertoont Deckard geen enkel teken dat hij de uil mooi vindt, zoals glimlachen of zelfs grinniken om hoe realistisch hij lijkt.

Impliciet in Rachels vraag is interesse om te zien of Deckard een emotionele reactie op een dier heeft.

Dit had heel goed een vraag in de VKT kunnen zijn, omdat een emotionele reactie op dieren de sleutel lijkt te zijn tot het peilen van de empathie van de proefpersoon. Bedenk dat Leon bijna in paniek raakt bij de vraag over een schildpad, en dat de laatste vraag aan Rachel in haar VKT – een vraag die ze niet beantwoordt – te maken heeft met een feestmaal van gekookte hond.

Deckard van zijn kant beantwoordt Rachels vraag over de uil niet. “Is het kunstmatig?” vraagt hij. (Deckard stelt later dezelfde vraag aan Zhora, in verwijzing naar haar slang.)

“Natuurlijk is dat zo,” antwoordt Rachel. Gebruikt Rachel de uil dus om een praatje te maken, of is ze iets anders van plan?

Vraag 2

Rachel weet duidelijk wat Deckard voor de kost doet. Nadat ze kennis heeft gemaakt, stelt ze Deckard een “persoonlijke” vraag: Heb je ooit een mens per ongeluk met pensioen gestuurd?

Het is logisch om aan te nemen dat Rachel bedoelt: “Heb je ooit een mens gedood, denkend dat het een Replicant was?”

Maar dat is niet wat ze vraagt. Deckard kan haar vraag gemakkelijk interpreteren als: “Heb je als politieagent ooit per ongeluk de verkeerde persoon gedood?” of “Heb je ooit iemand gedood, omdat je die persoon voor je verdachte hield?”

En Deckard had precies zo kunnen antwoorden: “Nee.”

Impliciet in Rachels vraag is echter: “Ben je ooit zo voor de gek gehouden dat je dacht dat een Replicant een mens was, dat je een mens hebt gedood, denkend dat het een Replicant was?”

Later vertelt Tyrell Deckard dat Rachel “begint te vermoeden” dat ze zelf een Replicant is. Natuurlijk vraagt ze dan aan een professional die Replicants moet identificeren en met pensioen moet sturen of het mogelijk is om een Replicant met een mens te verwarren.

Als Deckard “ja” had geantwoord, zou Rachel dit hebben kunnen opvatten als “ja, het is denkbaar om een Replicant met een mens te verwarren, en daaruit kan dus volgen dat het denkbaar is om een Replicant te zijn en jezelf met een mens te verwarren.

Hoe Rachel de vraag ook bedoelt, het zou zeker een emotionele reactie bij de proefpersoon oproepen. Rachel kan dus haar eigen versie van de VKT aan Deckard geven, zonder dat hij het beseft.

Vraag 3

In Rachels VKT stelt Deckard haar meer dan 100 vragen, maar de enige vragen die de film ons laat horen hebben te maken met dieren: Iemand geeft je een portemonnee van kalfsleer; je zoon laat je zijn vlinder “moordpot” zien; er zit een wesp op je arm; en je ziet een banket in een toneelstuk met rauwe oesters en gekookte hond.

De enige vraag die niet over dieren gaat, gaat over Rachel die een tijdschriftfoto van een naakte vrouw tegenkomt en die haar man aan de muur van hun slaapkamer wil hangen.

Rachel reageert afwijzend: “Wordt hier getest of ik een Replicant of een lesbienne ben, Mr Deckard?”

Deckard antwoordt niet. “Beantwoord gewoon de vragen, alsjeblieft,” zegt hij, Jack Webb channelende.

Strict genomen weten we niet of de tijdschriftfoto-vraag inderdaad een van de vragen in de VKT is, of dat Deckard hem zelf heeft ingevoegd, hetzij om de proefpersoon op het verkeerde been te zetten, hetzij om echt haar seksuele opvattingen te peilen.

Rachel antwoordt: “Ik zou het hem niet toestaan. Ik zou genoeg voor hem moeten zijn.”

We horen Rachel geen van de VKT-vragen beantwoorden door over haar gevoelens te praten. Ze zegt nuchter (je zou zelfs kunnen zeggen: robotachtig) dat ze de kalfsleren portefeuille niet zou aannemen en de politie zou bellen, dat ze met haar zoon naar de dokter zou gaan, en dat ze de wesp zou doden.

Die vlakheid van affect alleen al kan Deckard een tip geven dat hij te maken heeft met een Replicant (of een sociopaat). Of misschien zou alleen al het feit dat iemand naar mensen verwijst als “mensen” – Heb je ooit per ongeluk een mens met pensioen gestuurd? – zou zijn aangescherpte Blade Runner instincten wakker maken.

Hoe dan ook, het is een ingenieus gemaakte scène in de film, met dialoog van subtiliteit, dubbelzinnigheid, en humor.

Natuurlijk, de $ 64.000 vraag is er een die Rachel later stelt, wanneer zij en Deckard alleen zijn: “Ken je die Voigt-Kampff Test van je? Heb je die test ooit zelf gedaan?”

Deckard antwoordt niet.

Hmm.