Bloedstolsels

Bloedstolling, of coagulatie, is een belangrijk proces dat overmatig bloeden voorkomt wanneer een bloedvat gewond raakt. Bloedplaatjes (een soort bloedcellen) en eiwitten in uw plasma (het vloeibare deel van bloed) werken samen om het bloeden te stoppen door een stolsel over het letsel te vormen. Gewoonlijk lost uw lichaam de bloedklonter op natuurlijke wijze op nadat het letsel is genezen. Soms vormen zich echter stolsels aan de binnenkant van bloedvaten zonder een duidelijk letsel of lossen ze niet vanzelf op. Deze situaties kunnen gevaarlijk zijn en vereisen een nauwkeurige diagnose en een passende behandeling.

Stolsels kunnen in aders of slagaders voorkomen, dat zijn vaten die deel uitmaken van de bloedsomloop van het lichaam. Hoewel beide soorten bloedvaten helpen het bloed door het lichaam te transporteren, functioneren ze elk op een andere manier. Aders zijn vaten met lage druk die zuurstofvrij bloed wegvoeren van de organen van het lichaam en terug naar het hart. Een abnormaal stolsel dat zich in een ader vormt, kan de terugstroom van bloed naar het hart belemmeren en kan pijn en zwelling veroorzaken doordat het bloed zich achter het stolsel verzamelt. Diepe veneuze trombose (DVT) is een soort klonter die zich vormt in een belangrijke ader in het been of, wat minder vaak voorkomt, in de armen, het bekken of andere grote aders in het lichaam. In sommige gevallen kan een stolsel in een ader losraken van het punt van oorsprong en via het hart naar de longen reizen, waar het beklemd raakt en een adequate bloedstroom verhindert. Dit wordt een pulmonale (long) embolie (PE) genoemd en kan uiterst gevaarlijk zijn.

Er wordt geschat dat DVT elk jaar 900.0001 mensen in de Verenigde Staten treft en tot 100.000 mensen doodt.2 Ondanks de prevalentie van deze aandoening, is het publiek grotendeels niet op de hoogte van de risicofactoren en symptomen van DVT/PE. Kent u uw risico? Bekijk de vijf veel voorkomende mythes over DVT van ASH.

Hoe DVT kan leiden tot longembolie

Aders zijn gespierde, hogedrukvaten die zuurstof- en voedingsrijk bloed van het hart naar andere delen van het lichaam vervoeren. Wanneer uw arts uw bloeddruk meet, zijn de testresultaten een indicator van de druk in uw slagaders. Stolsels in de slagaders houden meestal verband met atherosclerose (aderverkalking), een afzetting van plaque die de binnenkant van het bloedvat vernauwt. Terwijl de slagaderlijke doorgang vernauwt, blijven de sterke slagaderlijke spieren bloed door de opening persen, en de hoge druk kan de plaque doen scheuren. Moleculen die bij de breuk vrijkomen, zorgen ervoor dat het lichaam overreageert en een onnodige klonter in de slagader vormt, wat mogelijk tot een hartaanval of beroerte leidt. Wanneer de bloedtoevoer naar het hart of de hersenen volledig door de klonter wordt geblokkeerd, kan een deel van deze organen beschadigd raken doordat het van bloed en voedingsstoffen wordt verstoken.

Bloedklonters: A Patient’s Journey

Loop ik risico?

De risicofactoren voor het ontwikkelen van een veneuze bloedklonter verschillen van die voor een arteriële bloedklonter, en mensen die risico lopen op het krijgen van de ene bloedklonter lopen niet noodzakelijkerwijs risico op het krijgen van de andere bloedklonter. Verschillende risicofactoren of gebeurtenissen kunnen een onnatuurlijke stolling veroorzaken; elke factor kan echter op een andere manier de stolling in gang zetten. Er zijn moleculen in uw systeem die uw lichaam signalen geven om te laten weten wanneer, waar en hoe snel een bloedstolsel moet worden gevormd, en genetica speelt een rol bij hoe snel uw lichaam op deze signalen reageert. Bepaalde risicofactoren, zoals zwaarlijvigheid, vertragen de bloedstroom in de aderen, terwijl andere, zoals leeftijd, het natuurlijke stollingsvermogen van het lichaam kunnen vergroten. Zelfs bepaalde medicijnen kunnen van invloed zijn op hoe snel uw bloed gaat stollen.

De volgende factoren verhogen uw risico op het ontstaan van een bloedstolsel:

Obesitas
Zwangerschap
Immobiliteit (waaronder langdurige inactiviteit, lange reizen per vliegtuig of auto)
Roken
Oraale anticonceptiemiddelen
Zekere vormen van kanker
Trauma
Zekere operaties
Leeftijd (verhoogd risico voor mensen boven de 60)
Een familiegeschiedenis van bloedstolsels
Chronische ontstekingsziekten
Diabetes
Hoge bloeddruk
Hoge cholesterol
Voorafgaande plaatsing centrale lijn

Wat zijn de symptomen van een bloedstolsel?

Naast het kennen van uw risicofactoren is het ook belangrijk om op de hoogte te zijn van de symptomen van bloedstolsels, die variëren afhankelijk van waar de bloedstolsel zich bevindt:

Hart – zwaar gevoel of pijn op de borst, ongemak in andere delen van het bovenlichaam, kortademigheid, zweten, misselijkheid, licht gevoel in het hoofd
Hersenen – zwakte van het gezicht, armen of benen, moeite met spreken, visusproblemen, plotselinge en ernstige hoofdpijn, duizeligheid
Arm of been – plotselinge of geleidelijke pijn, zwelling, gevoeligheid en warmte
Longen – scherpe pijn op de borst, hartkloppingen, kortademigheid, zweten, koorts, bloed ophoesten
Darm – ernstige buikpijn, braken, diarree

Hoe worden bloedklonters behandeld?

Bloedstolsels worden verschillend behandeld, afhankelijk van de plaats van het stolsel en uw gezondheidstoestand. Als u symptomen ervaart en vermoedt dat u een bloedstolsel hebt, ga dan onmiddellijk naar een arts.

Er zijn veel onderzoeksresultaten geweest die de preventie en behandeling van bloedstolsels hebben verbeterd. Enkele van de huidige behandelingen zijn:

Anticoagulantia – medicijnen die de vorming van stolsels voorkomen
Thrombolytica – medicijnen die bloedstolsels oplossen
Catheter-gerichte trombolyse – een procedure waarbij een lange buis, een katheter genaamd, operatief wordt ingebracht en naar de bloedklonter wordt gericht, waar het klonteroplossende medicijn wordt toegediend
Thrombectomie – operatieve verwijdering van een klonter

Als bij u een veneuze klonter wordt vastgesteld, kan uw arts u doorverwijzen naar een hematoloog, een arts die is gespecialiseerd in de behandeling van bloedziekten. Bij mensen bij wie een slagaderlijke aandoening is vastgesteld en die het risico lopen een bloedstolsel in hun slagaders te ontwikkelen, kunnen meerdere artsen bij hun zorg betrokken zijn, waaronder een cardioloog (een arts die is gespecialiseerd in aandoeningen van het hart), een neuroloog en mogelijk een hematoloog.

Voor sommige patiënten biedt deelname aan een klinische trial toegang tot nieuwe therapieën. Als de diagnose is gesteld, kunt u met uw arts bespreken of deelname aan een klinisch onderzoek voor u geschikt is.

Zijn bloedstolsels te voorkomen?

Bloedstolsels behoren tot de meest voorkombare soorten bloedaandoeningen. Er zijn verschillende manieren om uw kans op het ontwikkelen van een bloedstolsel te verkleinen, zoals het onder controle houden van uw risicofactoren wanneer dat mogelijk is. Als u denkt dat u een risico loopt door genetische of gedragsfactoren, praat dan met uw arts. Zorg er ook voor dat uw arts op de hoogte is van alle medicijnen die u gebruikt en van eventuele bloedstollingsstoornissen in uw familie.

Trombotische trombocytopenische purpura: de reis van een patiënt

Waar kan ik meer informatie vinden?

Als u meer te weten wilt komen over bloedziekten en -aandoeningen, zijn hier nog enkele andere bronnen die u kunnen helpen:

Results of Clinical Studies Published in Blood

Search Blood, het officiële tijdschrift van ASH, voor de resultaten van het nieuwste bloedonderzoek. Hoewel voor recente artikelen over het algemeen een abonnee-login nodig is, kunnen patiënten die geïnteresseerd zijn in het bekijken van een artikel in Blood met toegangscontrole een kopie krijgen door een verzoek te e-mailen naar de uitgeverij van Blood.

Patient Groups

Een lijst met weblinks naar patiëntengroepen en andere organisaties die informatie verstrekken.

Beckman et al. Venous Thromboembolism: A Public Health Concern. AJPM April 2010.
Raskob et al. Surveillance for Deep Vein Thrombosis and Pulmonary Embolism: Aanbevelingen van een nationale workshop. AJPM April 2010.