De zaak van Mc en Mac
Spelling van achternamen en een “a” van een verschil
De situatie zou amusant zijn geweest als de heer niet zo bloedserieus was geweest over de zaak. Hij was opgewonden omdat de bediende die zijn naam invoerde de spelling van zijn achternaam afsloot met de letters “ie,” in plaats van “ey.” “Nee, je hebt het verkeerd gespeld. Zoals u het opschrijft, lijkt het Frans. We zijn Engels!”
Een stille correctie was genoeg, in plaats van een herhaling van de Slag bij Agincourt te willen.
Het zal u verbazen hoeveel mensen bereid lijken bloed te vergieten over de spelling van hun naam, waardoor zij misschien tot een andere etnische groep gaan behoren dan die waartoe zij behoren (of willen behoren). Honderden Ierse Roches hebben geen moeite met die spelling, maar sommigen die per ongeluk of met opzet Roach zijn geworden, zullen aanvoeren dat zij niet “Frans” zijn en dat hun familie nooit “Frans” is geweest. Ik zou een beetje onderzoek aanraden alvorens die bewering te herhalen.
De meeste achternamen kunnen op twee of meer manieren worden geschreven. Smith/Smythe, Currie/Curry, Doucet/Doucette, bijvoorbeeld. David Dorward, auteur van Scottish Surnames, merkt op dat “de spelling van achternamen pas ver in de 19e eeuw gestandaardiseerd werd.” Toch is deze materie onderhevig aan verwarring en zelfs aan hardnekkig volhouden dat er maar één manier is om een bepaalde naam te spellen.
Het meest voorkomende probleem met namen in de Maritimes is de manier waarop we, in het Engels als je wilt, de Gaelische vorm van “zoon van” als voorvoegsel voor een achternaam spellen. Is het Mac of Mc? Om Dorward weer te citeren: “De vorm ‘Mc’ is gewoon een samentrekking van de drukker en impliceert niets over de geschiedenis van de naam of de genealogie van de drager ervan.”
Ergens temidden van de heide of tussen de shamrocks hoor ik het gezang: “Mac is Schots en Mc is Iers.” Ik durf te stellen dat de Ieren de beroemde predikant en stichter van de Pictou Academy – Dr. Thomas McCulloch – graag als hun eigen zoon zouden accepteren. De Hibernians kunnen in ruil daarvoor William MacCoy, MLA, aan de Schotten geven.
Laten we eens kijken wat enkele deskundigen over deze zaak te zeggen hebben. In Tracing Your Scottish Ancestry, waarschuwt Kathleen Corey, “zeg niet dat u weet dat uw familie altijd ‘Mac’ was en niet ‘Mc’ of omgekeerd. Misschien weet u het nu, maar de ambtenaar van de burgerlijke stand of uw voorouder waren er misschien niet zo zeker van.” Patrick Woulfe (Dublin) citeerde een oud vers dat begint met: “By Mac and O/ You’ll always know/ True Irishmen, they say….” De goede vader volgde met een boekwerk over Ierse achternamen in 464 bladzijden. In elk geval waar het voorkomt gebruikte hij de spelling Mac, en hij was een Ierse katholieke priester die een geleerd boek schreef.
De beste samenvatting die ik kan geven komt misschien uit de pen van de voormalige Chief Herald van Ierland, Dr. Edward MacLysaght: “Ik kan hier verwijzen naar de wijdverbreide overtuiging buiten Ierland dat Mac in wezen een Schotse prefix…. is. Dat idee is absurd, want veel van onze belangrijkste Ierse families dragen Mac-namen.” We vinden MacNamara, MacDermott en MacGuinness onder de vele voorbeelden die hij opsomt.
De conclusie die ik trek uit al deze voorbeelden, en uit die van anderen die ik wegens plaatsgebrek niet kan citeren, is dat veel vroege kolonisten uit Ierland en Schotland niet persoonlijk onderlegd waren in het Engels. De archieven van hun tijd schreven de namen op alle mogelijke manieren, zonder zich veel zorgen te maken over de vraag of een spelling Hibernian of Caledonian was.
Tussen 1815 en 1850 stroomden duizenden Ierse immigranten aan land in Atlantisch Canada. Sommige families die een generatie of twee eerder waren aangekomen, probeerden zich te distantiëren door erop aan te dringen de spelling van hun “Mc”-namen te veranderen in “Mac”, in de hoop dat ze niet over één kam zouden worden geschoren met de nieuwkomers, van wie velen arm, hongerig en ziek waren.
De laatste lach, zoals Dorward schreef, is dat “Mc” gewoon een samentrekking is van “Mac.” De letterzetter rangschikte (in omgekeerde volgorde in die dagen) de letters M’ als een verkorte vorm. Die eenvoudige ruimtebesparende maatregel gaf aanleiding tot die “a” van een verschil.
Dr. Terrence M. Punch is Lid in de Orde van Canada. Zijn laatste boek, Montbéliard Immigration to Nova Scotia, 1749-1752, zal in 2015 in een herziene editie verschijnen en verkrijgbaar zijn bij genealogical.com.