Edith Wilson, Americas First (Acting) Female President
Kamala Harris schreef geschiedenis in 2020, als de eerste vrouw die op een presidentieel ticket werd gekozen. Hoewel Harris de eerste vrouwelijke vicepresident van Amerika is, is ze niet de eerste vrouw die presidentiële macht heeft uitgeoefend. Die vrouw was First Lady Edith Wilson die in 1919 zeventien maanden lang effectief Amerika’s opperbevelhebber werd toen haar man president Woodrow Wilson door een zware beroerte arbeidsongeschikt werd.
Geboren in Virginia in 1872, stamde Edith Wilson (née Bolling) af van de eerste Engelse families die Virginia vestigden. Haar vader was direct verwant aan Pocahontas, de 17de-eeuwse Indiaanse vrouw die trouwde met de Engelse nederzetting Jamestown. Zoals de meeste vrouwen uit haar tijd, kreeg Edith weinig formele scholing, afgezien van een korte periode aan het Mary Washington College. Ze was opgevoed om te trouwen en een huis te runnen, niet het hele land.
Ediths eerste echtgenoot, Norman Galt, een prominente juwelier, was in 1908 overleden, waardoor ze zowel financieel zeker als onafhankelijk was en vrij om te hertrouwen. Haar eerste huwelijk had haar naar Washington D.C. gebracht waar zij president Woodrow Wilson zou ontmoeten, de man die later haar tweede echtgenoot zou worden.
Woodrow Wilson was in 1912 gekozen als de Democratische presidentskandidaat op zijn New Freedom-platform dat voorzag in tarief-, bedrijfs- en bankhervormingen. Zijn eerste vrouw, Ellen Axson Wilson, stierf aan een nierziekte in 1914, slechts twee jaar na zijn eerste ambtstermijn.
Wilson ontmoette Edith voor het eerst op een theekransje in maart 1915 en in mei had Wilson haar ten huwelijk gevraagd. De verkering verliep zo snel dat toen de verloving werd aangekondigd, de geruchtenmolen in Washington op volle toeren draaide. Niet alleen werden Wilson en Edith ervan beschuldigd een verhouding te hebben terwijl de voormalige Mrs Wilson nog in leven was, één luguber gerucht ging zelfs zo ver dat Wilson zijn eerste vrouw zou hebben vermoord om te hertrouwen. Om deze geruchten de kop in te drukken, drong Edith erop aan het huwelijk een jaar uit te stellen en het paar trouwde op 18 december 1915 in Ediths huis in Washington D.C.
Edith Wilson werd in 1915 First Lady en zoals de meeste First Ladies was haar rol een voorbeeld te zijn voor het Amerikaanse volk. Ze stelde vleesloze maandagen in, en tarwevrije woensdagen in het Witte Huis om de federale rantsoenering te steunen. Om de troepen te steunen richtte zij een naaigroep van het Rode Kruis op die pyjama’s en wollen mutsen maakte voor soldaten die overzee dienden (Wilson leidde Amerika in 1917 in WO1). Om de tuinman van het Witte Huis vrij te maken voor oorlogswerk liet ze schapen grazen op het gazon van het Witte Huis, wat volgens de White House Historical Association ‘mankracht uitspaarde door het gras te maaien en 52.823 dollar opleverde voor het Rode Kruis door een veiling van hun wol’.
In oktober 1919 werd Wilson getroffen door een beroerte, waardoor ze bedlegerig werd en gedeeltelijk verlamd raakte. Ervan overtuigd dat het herstel van haar man afhing van zijn behoud van het presidentschap, probeerde ze zijn ziekte geheim te houden voor het publiek en beperkte ze zijn toegang tot zijn arts en enkele naaste medewerkers. ‘Van daaruit zou Edith Wilson optreden als gevolmachtigde van de president en het Witte Huis, en bij uitbreiding het land, besturen door de toegang tot de president te verheerlijken,’ schrijft William Hazelgrove in Madam President: The Secret Presidency of Edith Wilson.
Ediths visie op haar zelfbeschreven ‘rentmeesterschap’ was een stuk bescheidener, waarbij ze benadrukte: ‘Ikzelf heb nooit één enkele beslissing genomen over de beschikking over publieke zaken. De enige beslissing die ik nam was wat belangrijk was en wat niet, en de zeer belangrijke beslissing over wanneer ik zaken aan mijn echtgenoot voorlegde. Zelfs als doorgeefluik naar de president zou Edith Wilson veel macht hebben gehad, of ze dat nu inzag of niet. Ondanks haar beweringen dat zij zelf geen beslissingen nam, zijn er aanwijzingen dat zij onafhankelijk handelde. Zo drong zij met succes aan op het ontslag van minister van Buitenlandse Zaken Robert Lansing, nadat deze een reeks kabinetsvergaderingen had gehouden zonder de president.
Hoewel zij “niet in staat was de natie in haar eentje te besturen,” schrijft medisch historicus Jacob M. Appel, “slaagde mevrouw Wilson erin het schip van de staat drijvende te houden door zich te onderwerpen aan haar kabinetsofficieren en een handvol kwesties met hoge prioriteit aan te pakken. Dit is een opmerkelijke prestatie gezien het feit dat zij minder dan twee jaar formele opleiding had genoten en voorafgaand aan haar leven in het Witte Huis geen waarneembare interesse of ervaring had in de politiek. De grootste ironie is dat vrouwen pas in 1920 stemrecht kregen in Amerika, maar in 1919 had een vrouw het in feite voor het zeggen.
Of Edith Wilson Amerika’s eerste vrouwelijke president kan worden genoemd, is discutabel. Ze oefende zeker enige macht uit, maar had nooit het gezag van een president in haar eigen recht. Wat we uit dit verhaal moeten opmaken is niet dat een vrouw ooit als president is opgetreden, maar waarom meer dan 100 jaar later geen enkele vrouw dat nog heeft gedaan.