Elton John en Bernie Taupin blikken terug op ‘Goodbye Yellow Brick Road’

Courtesy Mercury Records

Elton John was op een historische rol toen hij begin 1973 naar Frankrijk afreisde om een van de grootste dubbelalbums van de rockmuziek te maken. Hij had zeven Top 40 singles gescoord in de voorgaande twee jaar, en Don’t Shoot Me I’m Only the Piano Player had net de album charts aangevoerd. Goodbye Yellow Brick Road slaagde er op de een of andere manier in nog groter te worden dan alles wat ervoor kwam, verkocht meer dan dertig miljoen platen en stond maar liefst acht weken bovenaan de albumcharts. Elton John is al bijna vijfenveertig jaar een superster, maar dit was het hoogtepunt.

Elton John: My Life In 20 Songs

Op 24 maart komt Goodbye Yellow Brick Road terug in de winkels in een superdeluxe editie met niet eerder uitgebrachte demo’s, een live concert uit 1973 en een bonus disc met covers van negen van de nummers door Fall Out Boy, Zac Brown Band en Ed Sheeran, die een uitgeklede versie van “Candle in the Wind” draaide. “Het was eigenlijk Elton die voorstelde dat ik het zou doen,” zegt Sheeran. “Ik was beducht omdat het zo’n belangrijk nummer is – voor fans en voor Groot-Brittannië na de dood van prinses Diana.” John zelf was dolblij met de covers. “Imelda May maakte ‘Your Sister Can’t Twist’ veel meer rockabilly dan wij ooit hebben gedaan, en Emeli Sandé maakte van ‘All the Girls Love Alice’ een slow nummer,” zegt Elton John. “Dat heeft me echt verrast.”

In afzonderlijke telefoongesprekken spraken we met Elton John en tekstschrijver Bernie Taupin over de totstandkoming van Goodbye Yellow Brick Road.

The Era

Elton John: “Ik wist niet eens wat een joint was toen ik Goodbye Yellow Brick Road maakte. Dat veranderde allemaal toen ik de volgende plaat maakte, maar in 1973 was ik erg naïef. En die naïviteit is waarschijnlijk het leukste aan deze plaat.”

Bernie Taupin: “Dat is heel erg waar. Drugs kwamen pas echt om de hoek kijken vlak daarna, toen we Caribou en Rock of the Westies maakten. Het enige wat ik me van hem kan herinneren is dat hij eind jaren zestig een beetje dope rookte in de studio met Dick James. Maar dat is het wel zo’n beetje.”

Elton: “Op mijn eerste paar albums kon ik mijn touring band niet gebruiken. Toen ik in 1970 naar Amerika kwam, hadden we ongeveer een jaar live gespeeld in Engeland en eigenlijk het tegenovergestelde gedaan van waar het Elton John album over ging. We speelden dezelfde nummers, maar we speelden ze in een volledig rock n’ roll stijl, piano, bas, en drums. Toen ik naar die gedenkwaardige dag ging in de Troubador in Los Angeles en ik de recensie van Robert Hilburn kreeg, was dat een schok voor de mensen in het publiek. Ze hadden het niet verwacht, maar zo waren we. Ik denk wel dat de band een beetje gekwetst was omdat ze niet op The Tumbleweed Connection of Madman Across The Water stonden. Het was belangrijk voor me dat ze op Goodbye Yellow Brick Road speelden.”

The Jamaica Sessions

Elton: “We gingen naar Jamaica om te schrijven en op te nemen in de Dynamic Studios in Kingston. Dat is waar de Rolling Stones Goats Head Soup hadden gedaan en Cat Stevens Foreigner. En we dachten dat we een ander klimaat zouden hebben dan het kasteel waar we de laatste paar albums hadden gemaakt.”

Bernie: “Mijn herinneringen hieraan zijn enigszins gefragmenteerd. Het is duidelijk dat we grootse bedoelingen hadden, maar die vielen in duigen toen we daar aankwamen en de studio zagen, die, om het maar eens ronduit te zeggen, erbarmelijk was.”

Elton: “Ik weet niet wat er gebeurd is. Beide albums die ik noemde zijn echt goed. De studiowerkers staakten, dus we moesten over een piketpaaltje om de studio in te komen. Dat was niet erg prettig. Toen ging een deel van de apparatuur kapot. Ze zeiden steeds dat ze het morgen zouden maken, maar in het Caribisch gebied kan morgen drie dagen betekenen.”

Bernie: “Het klimaat was gastvrij, maar de inboorlingen waren dat niet. Om de terminologie van die tijd te gebruiken, het was geen ‘good vibe.’ Ik herinner me veel prikkeldraad rond de studio en gewapende bewakers. We brachten veel tijd door samen rond het zwembad van het hotel, omdat we ons veilig voelden in aantal. De Stones slaagden er wel in om daar op te nemen, maar achteraf gezien denk ik dat ze een mobiele eenheid bij zich hadden. Het enige wat ik me herinner dat ik probeerde op te nemen was ‘Saturday Night’s Alright For Fighting’. Het was een afgebroken poging, gewoon afschuwelijk.”

Elton: “We hadden gewoon geen tijd om daar te wachten. Dus we dachten: ‘Ons geld raakt op, we moeten ons verlies nemen.’

Bernie: “Het was echt een ontsnapping, min of meer.”

Elton: “Ik kan me niet herinneren dat ik ooit het gevoel heb gehad dat we daar beneden in gevaar waren. Op een nacht vond ik een duizendpoot in mijn bed, maar meer dan dat ben ik niet bang geweest. Er was geen angstfactor. Het was gewoon puur monetair en budgettair. Er waren geen harde gevoelens over Jamaica.”

Bernie: “Ik herinner me dat iedereen in elk voertuig sprong waar hij maar in kon stappen. Het leek een beetje op de Cubaanse revolutie, toen ze naar het vliegveld probeerden te komen. Ik stel me voor dat het was als de scène uit The Godfather Part II, waar iedereen naar het vliegveld racet. Het was onze mini-versie van dat!”

Life At The Honky Chateau

Na de rampzalige Jamaica sessies, gingen Elton, Bernie, producer Gus Dudgeon, bassist Dee Murray, drummer Nigel Olsson en gutiarist Davey Johnstone terug naar Château d’Hérouville, een 18e eeuws kasteel in Noord-Frankrijk, waar ze hun vorige twee albums, Don’t Shoot me I’m Only The Piano Player en Honky Chateau, hadden opgenomen.

Elton: “Toen we daar aankwamen, moesten we echt de verloren tijd inhalen. Ik denk dat dat het schrijfproces en het opnameproces waarschijnlijk nog meer heeft versneld.”

Bernie: “Er was zeker het comfort van terugkeren naar een plek waar je echt vertrouwd mee was. Dus we hebben in principe ons kamp opgezet en alles ging eigenlijk best wel goed.”

Elton: “Tijdens een typische dag kwam de band naar beneden, stonden er instrumenten rond de ontbijttafel, Bernie schreef aan de typemachine, ik zat aan de elektrische piano, en als de band naar beneden kwam voor het ontbijt, schreef ik het liedje, zij pakten hun instrumenten en speelden het.”

Bernie: “Er stond een piano in de hoek van de eetkamer en er was een lange gemeenschappelijke tafel waar alle jongens zaten te ontbijten. Elton bedacht dan een deuntje tijdens het ontbijt. Ik schreef mijn liedjes met de hand. Ik ben er vrij zeker van dat ik geen typemachine had. Een van de weinige dingen die ik me heel duidelijk herinner, en dit is makkelijk te visualiseren nu, is zittend op de zijkant van mijn bed met een blocnote, gewoon schrijven. Ik schreef gewoon stream-of-conscious teksten.”

Elton: “We namen zo’n drie of vier nummers per dag op. Ze werden meestal verzonnen op de dag dat ze werden opgenomen. We waren een erg hechte band met veel tourervaring. Meer nummers namen we in twee of drie takes op. De hele plaat duurde ongeveer achttien dagen.”

The Songs

De Goodbye Yellow Brick Road tracklisting lijkt bijna op een greatest hits collectie. Op het album staan “Bennie and the Jets,” “Candle In The Wind,” “Goodbye Yellow Brick Road,” “Saturday Night’s Alright For Fighting,” “Funeral For A Friend/Love Lies Bleeding” en fanfavorieten als “Harmony,” “Sweet Painted Lady” en “Roy Rogers.” In tegenstelling tot vorige albums, verschuift de toon wild van pop naar reggae naar hardrock en zelfs prog. Ook komen veel van de lyrische beelden rechtstreeks uit films en televisieshows waar Taupin als kind van hield.

Bernie: “Ik schreef ‘Candle In The Wind’ over Marilyn Monroe, maar zij is absoluut niet iemand die ik als kind veel bewonderde of zo. Ze was gewoon een metafoor voor roem en jong sterven, en mensen die zich te veel laten gaan, en degenen die wel jong sterven. Het liedje had makkelijk over Montgomery Clift of James Dean of zelfs Jim Morrison kunnen gaan. Maar het leek erop dat ze gewoon een meer sympathieke neiging had, dus gebruikte ik haar. En ze was vrouwelijk, en dat was kwetsbaarder. Maar het ging echt over de excessen van beroemdheid, de vroege ondergang van beroemdheden, en ‘leef snel, sterf jong, en laat een mooi lijk achter’. En dat was echt de crux van het liedje.”

Elton: “Ik was een enorme Marilyn Monroe-fan, net als Elvis Presley. Als je ze zag, leek het alsof ze van een andere planeet kwamen. Toen ik in de jaren vijftig mijn haar liet knippen en voor het eerst een foto van Elvis Presley in Life Magazine zag, dacht ik: ‘Mijn God, wie is die vent?’ En bij Marilyn Monroe, was het, ‘Dat is de meest glamoureuze vrouw die er ooit is geweest. Ik bedoel, zij en Elizabeth Taylor… Er zullen nooit twee meer glamoureuze mensen zijn. En zij hebben als het ware de wereld veranderd.”

Bernie: “Ik weet zeker dat er mensen zijn die blij zouden zijn als ze ‘Candle In The Wind’ nooit meer zouden horen. Maar het ding is, als een liedje op die manier in het lexicon terechtkomt, betekent dat dat het waarschijnlijk een goed liedje is. Ik denk dat het een van de beste huwelijken van tekst en melodie is die Elton en ik ooit samen hebben gemaakt. Maar het verandert niets aan het feit dat ik niet bijzonder gecharmeerd was van Marilyn Monroe.”

Elton: “Toen ik de tekst voor ‘Bennie and the Jets’ zag, wist ik dat het een off-the-wall type song moest zijn, een R&B-achtig soort geluid of een funky geluid. De publieksgeluiden komen van een show die we jaren eerder deden in de Royal Festival Hall. Het geheel is erg vreemd.”

Bernie: “Ik zag Bennie and the Jets als een soort proto-sci-fi punkband, voorgegaan door een androgyne vrouw, die eruitziet als iets uit een foto van Helmut Newton.”

Elton: “Ik vond niet dat ‘Bennie and the Jets’ een single moest worden. Ik had ruzie met MCA en de enige reden dat ik toegaf was omdat het liedje de nummer één zwarte plaat was in Detroit. En ik ging van, ‘Oh mijn God'” Ik bedoel, ik ben een blanke jongen uit Engeland. En ik zei, ‘Oké, je hebt het. Het laat je gewoon zien dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Tot op de dag van vandaag zie ik dat nummer niet als single.”

Elton: “Ik herinner me nog levendig dat ik ‘Saturday Night’s Alright For Fighting’ opnam. Ik kon de pianopartij maar niet goed krijgen, dus toen de band bas, drums en gitaar speelde, deed ik liggend op de grond de zang live. En daarna zette ik mijn pianopartij in. Het is een rare manier om het te doen. Maar ik herinner me dat ik dat deed omdat het voelde, om de een of andere reden, wij vieren, ik live spelend, het werkte gewoon niet. Dus heb ik mijn piano achteraf overdubd en de zang live gezongen.”

Bernie: “In de loop der jaren heb je de neiging om je eigen mythes over liedjes te verzinnen, omdat je het nodig vindt om met een reden te komen waarom je een bepaald nummer hebt geschreven. Er is al zo vaak gezegd dat ‘Saturday Night’s Alright For Fighting’ betrekking heeft op mijn Engelse verleden. Mensen zeggen, ‘Oh, Bernie schreef het over een pub waar hij rondhing en waar hij ruzie had’. Het is best mogelijk dat daar een kern van waarheid in zit. Heb ik tegen mezelf gezegd: ‘Ik ga zitten en schrijf een liedje over mijn jeugd terwijl ik de mods zie vechten met de rockers? Nee, ik denk niet dat ik dat heb gedaan. Bij zoveel van mijn liedjes is de tekstuele inhoud verkeerd begrepen, verkeerd geïnterpreteerd en dan kom je op het punt dat je het gevoel hebt dat je iets moet verzinnen om iemand gelukkig te maken.”

Elton: “Ik heb de liedjes op dat album niet opzettelijk in verschillende stijlen geschreven. Ik ben opgegroeid met liefde voor allerlei soorten muziek, en dan ben ik ook nog klassiek geschoold. Dat is waar ‘Funeral for a Friend’ een beetje bij komt kijken. En dan ‘Love Lies Bleeding,’ die twee waren niet samen geschreven, we hebben ze gewoon aan elkaar geplakt, en het werkte. Dat soort dingen zijn soms een grote verrassing in de studio, kleine dingen gebeuren gewoon. Dingen als ‘Sweet Painted Lady’ is een heel traditioneel soort liedje. En dan heb je dingen als ‘Bennie and the Jets’, dat helemaal uit de lucht gegrepen is.”

Bernie: “Ik kan me niet herinneren dat ik ‘Love Lies Bleeding’ heb geschreven. Ik heb geen idee waar dat vandaan kwam. Hetzelfde geldt voor ‘Jamaica Jerk Off’, maar ik zou me kunnen voorstellen dat het geïnspireerd is door ons avontuur in Jamaica. Veel nummers zijn begonnen toen ik een geweldige eerste zin tegenkwam. Het perfecte voorbeeld is ‘The Ballad of Danny Bailey. Ik weet niet of ik een film had gezien of een boek had gelezen, maar ik kwam op de eerste regel: ‘Een of andere punker met een jachtgeweer vermoordde Danny Bailey In koelen bloede in de lobby van een motel in het centrum.’ En dat was het. Het had een aantal verschillende manieren kunnen zijn, maar het eindigde als een liedje over een dranksmokkelaar. Nogmaals, het was een van die filmische verhalen.”

Elton: “Ik weet echt niet waar zijn teksten vandaan komen. Ik was gewoon de man die de melodieën schreef, dat was mijn taak. Ik vind het gewoon leuk om op zijn teksten te schrijven. Ik analyseer ze niet echt. Hij heeft me nooit verteld wat voor soort liedje ik moest schrijven. Hij gaf me gewoon de teksten. Het is leuk als je iets creëert dat als een legpuzzel heel snel bij elkaar komt.”

Bernie: “Veel van mijn teksten komen van de tv en films die ik zag toen ik jonger was. Net als alle andere kinderen van mijn generatie in Engeland groeide ik op met Amerikaanse muziek, Amerikaanse films en Amerikaanse televisie. Al mijn filmische ideeën waren dingen als ‘Roy Rogers’, ‘Candle In The Wind’ en ‘Danny Bailey’. Het is al vaak gezegd, maar Goodbye Yellow Brick Road is een filmisch album. De tekst van het titelnummer zegt inderdaad dat ik Oz wil verlaten en terug wil naar de boerderij. Ik denk dat dat nog steeds mijn M.O. is deze dagen. Ik vind het niet erg om te doen wat iedereen doet, maar ik moest altijd een ontsnappingsluik hebben.”

Elton: “Ik denk niet dat Bernie ooit echt van de roem hield. Hij was altijd de stille en de meer bedachtzame. Ik was altijd degene die zei: ‘Laten we uitgaan!’ Ik ging altijd uit met Divine en danste in clubs. We brandden allebei de kaars aan beide uiteinden, maar ik deed het veel meer dan hij.”

De nasleep

Het album werd de grootste hit in hun carrière, bleef twee maanden op #1 in de hitlijsten en maakte van “Bennie and the Jets,” “Goodbye Yellow Brick Road” en “Saturday Night’s Alright For Fighting” wereldwijde hits. Er zouden er bijna zeker meer zijn geweest als ze “Candle In The Wind” en “Harmony” als singles hadden uitgebracht.

Elton: “Het was een heel opwindende tijd in mijn leven. Het was een tijd dat we geen angst kenden, niets ging ons boven de pet. Het is iets wonderlijks wat jongeren hebben als ze op dreef zijn. We draaiden op momentum en adrenaline. En als je dan getalenteerd genoeg bent, vind je je plaats in het speelveld. En dit was ons voorbeeld van op het hoogtepunt van onze creatieve krachten staan.”

Bernie: “Ik weet niet of we van plan waren om een dubbelalbum te maken. Ik denk dat het gewoon de kwaliteit van de songs was en het aantal dat we er uiteindelijk op hadden staan…Ik denk dat het op dat moment het hoogtepunt van onze carrière was.”

Elton: “We hadden andere singles als ‘Harmony’ kunnen uitbrengen en nog meer platen kunnen verkopen. In die tijd was een plaat na acht of negen weken van de radio. Tegenwoordig kijk je naar de Adult Contemporary charts en is het van, ‘Are you fucking kidding me? Deze plaat kwam twee en een half jaar geleden uit!’ We hadden door kunnen gaan met singles, maar we waren al klaar met Caribou tegen de tijd dat ‘Bennie and the Jets’ uitkwam als single. We waren klaar om verder te gaan.”