Helpen pillen je tiener van zijnangst af? Wat je moet weten voordat je je kind aan de pil zet

The Deseret News onderzoekt waarom tieners angstiger zijn dan ooit en hoe gezinnen en gemeenschappen kunnen helpen. Dit is de laatste in een meerdelige serie.

SALT LAKE CITY –

Toen filmproducent Karin Gornick een documentaire maakte over tieners en angst, vermeldde ze met opzet één ding niet: angstmedicijnen.

Dat komt omdat het geven van angstmedicatie aan kinderen zo controversieel is, dat Gornick vreesde dat het onderwerp zou afdoen aan de kernboodschap van de film, namelijk dat het land wordt overspoeld door angstige tieners die hulp nodig hebben.

Het krijgen van een recept is normaal gesproken niet zo controversieel. Artsen zeggen zelfs dat sommige ouders antibiotica eisen, zelfs als hun kinderen die niet nodig hebben.

Maar als een arts een tiener aanbeveelt een medicijn tegen angst te nemen, aarzelen ouders vaak. Ze maken zich zorgen over de bijwerkingen, die kunnen variëren van goedaardig (slapeloosheid of slaperigheid) tot angstaanjagend (zelfmoordgedachten en -gedrag). Ze vragen zich af wat de langetermijneffecten zullen zijn, die niet met zekerheid kunnen worden vastgesteld omdat deze medicijnen al drie decennia of minder op de markt zijn.

Ze maken zich ook zorgen dat het kind fundamenteel zal veranderen na het slikken van de pillen of dat het kind afhankelijk zal worden. Dit behoorden tot de zorgen die Gornick had toen een arts voor het eerst medicatie voor haar tienerzoon voorstelde.

“Ik was bang dat het de hersenchemie van mijn kind zou veranderen, en dat hij nooit meer zonder medicatie zou kunnen functioneren. Ik was bang dat het zijn persoonlijkheid zou veranderen,” zei Gornick.

Dus wat is waar en wat moet een ouder doen?

Te midden van een kakofonie van tegenstrijdige geluiden over dit onderwerp, is één ding duidelijk: niet elke angstige tiener heeft medicatie nodig.

Tieners met lichte angst kunnen baat hebben bij ademhalings- en ontspanningstechnieken, journaling, kunst- en muziektherapieën en lichaamsbeweging, en de meeste tieners met matige angst verbeteren met cognitieve gedragstherapie, aldus dr. Henry Berman, een kinderarts gespecialiseerd in adolescentengeneeskunde in het Seattle Children’s Hospital en een klinisch professor aan de University of Washington School of Medicine.

Berman en veel andere artsen zijn echter van mening dat medicatie noodzakelijk is zodra de angst van matig naar ernstig gaat. Zij zien een recept niet als een wondermiddel, maar als een opstapje op de weg naar rust.

Redenen voor een Rx

Er is geen medische test die extreme angst kan diagnosticeren zoals een keelkweek streptokokken bevestigt. Het diagnostisch handboek van de American Psychiatric Association geeft zes criteria voor een diagnose van gegeneraliseerde angststoornis. De belangrijkste daarvan is buitensporige bezorgdheid – over allerlei dingen – die ten minste zes maanden aanhoudt.

De meeste mensen maken zich wel ergens zorgen over, dus wat is buitensporige bezorgdheid?

Volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders is het angst die het basisfunctioneren belemmert, waardoor het voor een tiener moeilijk is om naar school te gaan of deel te nemen aan activiteiten die hij vroeger leuk vond.

Voor een diagnose is ook nodig dat een of meer van de volgende symptomen ten minste zes maanden aanhoudend aanwezig zijn: zich rusteloos of gespannen voelen, snel vermoeid zijn, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, spierspanning en moeite om in slaap te vallen of te blijven.

Volgens het National Institutes of Health lijdt ongeveer 32 procent van de Amerikaanse tieners aan een of andere angststoornis, en ongeveer 8 procent heeft gevallen die ernstig zijn. Maar hoewel de diagnoses van angststoornissen toenemen, blijven de voorschriften voor de meest voorgeschreven klasse van angstmedicatie stabiel.

Een recente studie gepubliceerd in JAMA onderzocht het geneesmiddelengebruik op recept onder kinderen en adolescenten tussen 1999 en 2014 en vond geen klinisch significante verandering in het aantal tieners dat selectieve serotonineheropnameremmers, of SSRI’s, neemt.

Dit kan deels te wijten zijn aan angsten van ouders zoals die waar Gornick last van had.

Dr. Ian Kodish, een kinderpsychiater en onderzoeker in het Seattle Children’s Hospital, begrijpt de bezorgdheid. “Ik denk dat voorzichtigheid een heel goed instinct is,” zei Kodish.

Maar, voegde hij eraan toe, “ik denk dat er ook een omgekeerd risico is, de effecten van het niet behandelen van angst, en hoe dat gaat uitpakken in termen van invaliditeit en gevolgen,” zei hij.

Terwijl ouders zich zorgen maken dat medicatie de persoonlijkheid van een kind kan verbergen, is soms het omgekeerde waar en onderdrukt angst het ware zelf van het kind, zei Kodish, eraan toevoegend dat de juiste medicatie, gebruikt voor de juiste hoeveelheid tijd, het kind in staat kan stellen zich te ontplooien.

Hoofd van de klas: SSRI’s

De meest voorgeschreven medicijnen tegen angst zijn SSRI’s. In een onderzoek onder 84.500 kinderen die tussen 2004 en 2014 medicijnen voorgeschreven kregen voor angst, ontdekten onderzoekers in North Carolina en New York dat 70 procent alleen een SSRI kreeg, en 7 procent een SSRI en een ander medicijn.

Serotonine is een chemische boodschapper die aanwezig is in de hersenen en de darmen, een van de “feel-good” neurotransmitters die bijdragen aan ons gevoel van welzijn. Wetenschappers denken dat hoe meer serotonine we hebben, hoe gelukkiger en rustiger we zijn.

SSRI’s werken door het stoppen van de neurale trein die serotonine onze hersenen in stuurt, waardoor de heropname wordt geblokkeerd en er meer beschikbaar komt om ons een goed gevoel te geven.

Fluoxetine (verkocht onder de merknaam Prozac) was de eerste SSRI die op de markt kwam, in januari 1988. De Food and Drug Administration keurde later nog vijf andere soorten medicijnen in deze klasse goed. Bekende merken zijn Celexa, Lexapro, Paxil en Zoloft, het meest voorgeschreven psychiatrische medicijn in 2016.

Het vullen van ons lichaam met feel-good chemicaliën, is echter niet zo eenvoudig als het klinkt. Te veel serotonine kan een fatale aandoening veroorzaken, het serotoninesyndroom. En bij sommige mensen blokkeren SSRI’s, voordat ze beginnen te werken, tijdelijk de serotonineproductie, wat leidt tot een tekort.

SSRI’s dragen de beruchte “black box” waarschuwing van de FDA voor een verhoogd risico op suïcidale gedachten en gedrag bij kinderen, tieners en jonge volwassenen tot 24 jaar. Het risico, dat afneemt naarmate we ouder worden, is het grootst in de eerste twee weken na inname van de medicatie.

Met andere woorden, mensen worden soms eerst slechter voordat ze beter worden. Het kan ongeveer drie maanden duren om te zien of een bepaald merk medicijn werkt en om de optimale dosis vast te stellen, aldus Kodish. In die tijd moet een tiener zich misschien ook aanpassen aan tijdelijke bijwerkingen, zoals slaperigheid, slapeloosheid, misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn.

Het medicijn geneest de angst niet; het werkt op de achtergrond om het onophoudelijke “vecht of vlucht”-gevoel, dat mensen met ernstige angst kwelt, af te zwakken, zodat ze helderder en realistischer kunnen nadenken over wat hen angstig maakt.

Met het juiste medicijn, “zie je meestal na vier tot zes weken al enige verlichting. Soms merkt het kind het niet, maar de ouder of verzorger merkt het wel. Na acht tot twaalf weken zou je een verandering moeten zien”, aldus Dr. Moira Rynn, adviserend hoogleraar en voorzitter van de afdeling Psychiatrie en Gedragswetenschappen van het Duke University Medical Center.

Dit proces kan maanden duren, dus ouders moeten verwachten dat hun tieners het medicijn dat ze hebben gevonden minstens zes maanden tot een jaar gebruiken, voordat ze het geleidelijk afbouwen, aldus Rynn.

Het B-team

Snellere, maar kortdurende verlichting wordt gevonden in benzodiazepinen, of “benzo’s,” die werken door de zenuwactiviteit te onderdrukken; kortom, ze werken als een kalmerend middel.

Deze medicijnen, waaronder Xanax, Valium en Ativan, worden ook gebruikt om aanvallen, depressie en slapeloosheid te behandelen. Ze zijn zeer verslavend en mogen alleen kortstondig worden ingenomen. Benzos waren betrokken bij bijna een derde van de sterfgevallen door overdosis in de afgelopen 30 jaar.

In toenemende mate populair voor kortdurend gebruik zijn bètablokkers, die vooral worden gebruikt om hartaandoeningen en hoge bloeddruk te behandelen. De medicijnen, die de adrenaline in ons lichaam dempen, werken snel om de fysieke symptomen van angst en vrees te verminderen, zoals trillende handen, een snelle hartslag en oppervlakkige ademhaling. Een nieuwe startup genaamd Kick, gevestigd in San Francisco, stelt voor om deze pillen voor te schrijven en te verstrekken via het internet, zeggende dat ze mensen kunnen helpen te kalmeren voor een belangrijke werkpresentatie of een date.

Beta blockers worden soms voorgeschreven aan tieners met sociale fobieën of prestatieangst. Bijwerkingen zijn onder meer constipatie, maagklachten en hoofdpijn.

Als de gedachte aan behandeling van je angstige tiener met het hartmedicijn van zijn grootouders nog niet angstig genoeg is, is er ook een nieuwe behandeling voor angst die voorheen voornamelijk werd gebruikt voor tuberculose.

D-cycloserine wordt, in combinatie met blootstellingstherapie, getest voor een type angst dat sociale fobie wordt genoemd.

Ander onderzoek onderzoekt hoe antibiotica psychische stoornissen kunnen helpen; bijvoorbeeld, een recente proef onderzocht of minocycline, een antibioticum dat wordt voorgeschreven voor acne en sommige seksueel overdraagbare infecties, kinderen met obsessieve-compulsieve stoornis helpt. (De resultaten zijn nog niet gepubliceerd.)

Maar voor nu is een SSRI, gebruikt in combinatie met een minimum van 16 sessies cognitieve gedragstherapie, de gouden standaard voor de behandeling van angst bij tieners en effectief in 70 tot 80 procent van de gevallen, zei Rynn.

Wanneer cognitieve gedragstherapie of medicatie alleen wordt gebruikt, daalt de effectiviteit tot 50 of 60 procent, zei ze.

Maar, voegde ze eraan toe: “Soms moet je andere medicatie proberen als ze niet reageren op die eerste lijn van behandeling.”

Een gezinsbeslissing

Nieuw onderzoek suggereert dat onbehandelde angst niet alleen de tieners treft, maar ook de volgende generaties kan overspannen, omdat angst in sommige families erfelijk lijkt te zijn.

“We moeten kinderen zo goed mogelijk ondersteunen, terwijl we er rekening mee houden dat we het op de meest conservatieve manier doen die we kunnen, in termen van het aanpassen van hun neurochemie,” zei Kodish.

Rynn zei dat het belangrijk is dat zowel de ouders als de tiener zich op hun gemak voelen bij de behandeling die ze kiezen, en ze gelooft niet dat tieners moeten worden gedwongen om medicijnen te nemen als ze er sterk tegen zijn.

“Het is een serieuze beslissing om een medicijn voor te schrijven, en niet elk gezin voelt zich daar prettig bij,” zei Rynn. “

“Het goede nieuws is dat je cognitieve gedragstherapie hebt, en dat kun je eerst proberen. Het moeilijke deel is, je moet het doen. Er is huiswerk tussen de sessies. Het is werk; het is niet gemakkelijk,” zei ze.

“Dat is één uitdaging. De andere uitdaging is het vinden van professionals die echt zijn opgeleid om die behandeling goed te geven en iemand die weet hoe hij met kinderen en tieners moet werken. Je moet echt kijken naar de geloofsbrieven van mensen.”

Omdat er in het hele land een tekort is aan kinderpsychologen en -psychiaters, kunnen sommige gezinnen geen geschikte therapeut vinden, of de tiener kan besluiten dat hij het werk gewoon niet wil doen en liever pillen slikt. Kinderartsen kunnen ze voorschrijven, maar vanwege de risico’s moeten de ouders en de arts de tiener goed in de gaten houden, aldus Rynn.

Suïcidale gedachten zijn geen veel voorkomende bijwerking, en dat is nog minder het geval als een SSRI wordt gebruikt om angst te behandelen, maar er is nog steeds een klein risico dat het kan optreden.

Naast medicijnen kan het ondersteunen van angstige tieners ook betekenen dat ouders veranderingen moeten doorvoeren. Ouders willen vaak het leed van hun kinderen verlichten, “maar meestal begin je daarmee het leed te accommoderen,” zei Kodish, van het kinderziekenhuis in Seattle.

“Er moet een evenwicht zijn tussen het vermogen van de ouders om het leed van hun kind te valideren en hen te steunen, maar niet om hen weg te nemen van ervaringen die misschien licht stressvol zijn.”

Dat is één ding dat Gornick leerde toen ze als alleenstaande ouder met de angst van haar zoon omging: dat ze een stap terug moest doen en hem moest vertrouwen om met moeilijkheden om te gaan. Wat ook veranderde was haar aanvankelijke weerstand tegen medicatie, waarvan ze bang was dat die haar zoon fundamenteel zou veranderen en hem verslaafd zou maken. “Ik had het mis”, zegt ze.

Haar zoon wordt dit najaar laatstejaars op de middelbare school, zegt ze. Zonder slopende angsten en zonder drugs.

Neem deel aan de Facebook-groep “Deseret News Anxiety Community” en vind antwoorden op uw vragen.

Bekijk alle verhalen in InDepth