How The Pennsylvania Dutch Turned A Rural Town Into A Snack Food Empire

Een winkelende vrouw in de jaren zeventig raapt een zak Snyder’s pretzels op. Vandaag de dag is Hannover nog steeds een centrum van snackfabricage, zelfs als de voedingsindustrie om zich heen verandert.

Met dank aan Snyder’s of Hannover

Gevestopt dicht bij de grens van Pennsylvania en Maryland, is de borough van Hannover, Pa., met 16.000 inwoners, ver weg van Philadelphia en Pittsburgh.

Een agrarisch centrum met een industriële kern, vóór de eeuwwisseling van de 20e eeuw was dit plattelandsstadje vooral bekend als de plaats van de laatste schermutseling voordat het leger van de Unie en dat van de Geconfedereerden in de zomer van 1863 in de Slag bij Gettysburg slaags raakten. Maar dankzij een voorzichtige combinatie van erfgoed en modernisering heeft York County, waar Hannover ligt, zijn identiteit uit de Burgeroorlog ingeruild voor een smakelijker imago: “Snack Food Capital of the World.”

In de afgelopen eeuw zijn er niet minder dan vier snackfoodbedrijven in Hannover gevestigd, waaronder Utz Quality Foods, dat een cultstatus heeft bereikt onder liefhebbers van aardappelchips; en Snyder’s of Hannover, dat in 2016 het best verkochte pretzelmerk van het land was en jaarlijks meer dan 216 miljoen dollar opbracht. Ondanks de overname van Snyder’s door Campbell Soup Co. in maart 2018, noemen deze bedrijven, samen met twee andere, Revonah Pretzels en Wege of Hanover Pretzels, Hannover thuis. Verscheidene andere snackfoodleveranciers, waaronder York Pretzel Co, Martin’s Potato Chips, Good’s Potato Chips, Tom Sturgis Pretzels en H.K. Anderson, zijn elders in York County en in het naburige graafschap Lancaster gevestigd.

In een voedsellandschap dat wordt gedomineerd door multinationale conglomeraten zoals Frito-Lay en PepsiCo, is het eeuwlange overleven van de snackfoodbedrijven van Hannover niets minder dan opmerkelijk. Waarom is de snackindustrie van eigen bodem hier zo succesvol geweest, terwijl andere beginnende snackindustrieën in plaatsen als Ohio en Zuid-Californië er niet in slaagden een vlucht te nemen? Vanwege twee factoren die uniek zijn voor Zuid-Pennsylvania alleen: de Pennsylvania Dutch en een strategische locatie net buiten de grote metropolen van de oostkust.

De Pennsylvania Dutch-invloed

De Pennsylvania Dutch, afstammelingen van Duits-sprekende Europese immigranten, behoren tot de meest herkenbare gemeenschappen van Amerikaanse makelij. De Pennsylvania Dutch (inclusief subsets als de Amish en de Mennonieten) vestigden zich in de 18e eeuw in Zuid- en Centraal-Pennsylvania en kregen een reputatie als hardwerkende, inventieve en religieuze mensen, zegt Marvin Muhlhausen, archivaris bij de Yelland Research Library van de Hanover Area Historical Society.

Zij hadden ook, volgens voedselhistoricus William Woys Weaver, complexe culinaire tradities die tradities uit de Oude Wereld combineerden met Amerikaanse innovaties. Harde krakelingen behoren tot de meest herkenbare Pennsylvania Dutch gerechten. Oorspronkelijk afkomstig uit het Duitstalige Europa tijdens de middeleeuwen, werden ze eenmaal in Pennsylvania een populaire snack die op markten en jaarmarkten werd verkocht – gemakkelijk te maken en later ook gemakkelijk in grote hoeveelheden te produceren.

Hoewel de relatie tussen de Pennsylvania Dutch en de aardappelchip van recentere datum is dan die met de pretzel, heeft de gemeenschap niettemin haar unieke stempel gedrukt op de snackfood. De aardappelchips verschenen in 1853 op het Amerikaanse culinaire toneel dankzij George Crum, een kok uit Saratoga Springs, N.Y., van Afro-Amerikaanse en Native American afkomst. De populaire “Saratoga Chips” verspreidden zich snel langs de oostkust naar Pennsylvania Dutch land ergens voor de eeuwwisseling van de 19e eeuw.

“Chipping potatoes” – aardappelvariëteiten zoals Maris Piper, King Edwards en Rooster – die bijzonder goed groeien in York en Lancaster counties, maakten de grondstoffen voor de snack gemakkelijk toegankelijk. Maar reuzel was de echte reden waarom aardappelchips floreerden in Zuid-Pennsylvania. De Nederlandse keuken van Pennsylvania is rijk aan varkensvleesproducten – scrapple, worstjes, gevulde zeugenmaag en, natuurlijk, reuzel. Gebak en andere in reuzel gebakken gerechten zijn in Pennsylvania Dutch zelfs zo gewoon dat Dirk Burhans, auteur van Crunch: A History of the Great American Potato Chip, het de “Reuzelgordel” noemt.

Ook aardappelchips kregen de reuzelbehandeling. Gebakken in varkensvet werden de aardappelen hard en knapperig, met een smaak die niet geëvenaard kon worden door plantaardige olie. Volgens Burhans werden de mensen gek van de met reuzel gebakken chips van bedrijven als Original Good’s, King’s en Zerbe’s. Zelfs het grootste aardappelchipsbedrijf van Hannover, Utz, produceert nog steeds een met reuzel gebakken merk met de naam Grandma Utz’s Handcooked Potato Chips.

Het opbouwen van een snack food imperium

Als het Nederlandse erfgoed van Pennsylvania het waarom is van de “Snack Food Capital”, dan is Hannover zelf het hoe. In tegenstelling tot de meer traditionele Amish en Mennonite subsecten die het naburige Lancaster County bevolkten, werd het kleine boerenstadje Hannover bevolkt door nijvere Pennsylvania Dutch inwoners die gretig gebruik maakten van mechanisatie en fabrieksproductie, aldus Muhlhausen. Rond de eeuwwisseling van de 20e eeuw waren er, ondanks een bevolking van iets meer dan 5.000 mensen, belangrijke industriële activiteiten ontstaan uit een constellatie van plaatselijke bedrijven die van alles produceerden, van leer tot meubels tot bakstenen. Naarmate Hannover industrialiseerde, deden ook de bakkerijen en levensmiddelenbedrijven uit de 19e eeuw dat. In de jaren veertig en vijftig moderniseerden bedrijven als Olde Tyme Pretzels (het huidige Snyder’s of Hanover) hun productie

De modernisering van Snyder’s halverwege de eeuw kwam op het juiste moment, omdat deze nauw aansloot bij een belangrijke lokale transportinnovatie: de Pennsylvania Turnpike. Tot de aanleg van de tolweg, aldus Weaver, “had bijna elk stadje in Pennsylvania een krakelingbakker. Maar toen de tolweg eenmaal voltooid was, werd het verschepen van voedingsmiddelen naar metrogebieden als Baltimore, Philadelphia en Pittsburgh een stuk efficiënter. De snackfoodbedrijven in Hannover bevonden zich in een perfecte positie om niet alleen te profiteren van de lage arbeidskosten op het platteland, maar ook van het feit dat arbeiders buiten de stadscentra minder snel een vakbond zouden oprichten, legt Weaver uit.

Terwijl de Amerikaanse productie aan het eind van de 20e eeuw in verval raakte, hebben innovatieve strategieën en een goed begrip van hun trouwe Mid-Atlantische consumenten, die nog steeds de belangrijkste consumenten van de meeste snacks uit Hannover zijn, deze bedrijven niet alleen overeind gehouden, maar zelfs laten floreren. Zelfs Snyder’s, dat zijn pretzels over de hele wereld verkoopt, wordt grotendeels gedreven door inzicht in de behoeften van zijn consumenten, volgens Chris Foley, senior vice president en chief marketing officer van Campbell snacks.

“De expansie van de snackfoodindustrieën viel samen met de neergang van sommige andere productiecentra in het laatste deel van de 20e eeuw,” zegt Muhlhausen. “Het gelukkige effect voor Hannover was dat de werkgelegenheid voor de nijvere beroepsbevolking bleef groeien.”

Heden ten dage is Hannover nog steeds een centrum van de snackfabricage, zelfs nu de voedingsmiddelenindustrie om zich heen verandert. En terwijl sommige bedrijven zijn opgegaan in grotere operaties, zijn andere, waaronder Utz, nog steeds familiebedrijven die vanuit de stad worden gerund. “We passen ons aan”, zegt Kevin Bidelspach, eigenaar van Revonah Pretzels. Het bedrijf heeft een niche gevonden in het met de hand maken van krakelingen die niet door machines kan worden gedupliceerd. “Het is zeker een grote evolutie geweest sinds het begon met mensen zoals wij, maar het handgemaakte concept stelt ons in staat om een zeer gespecialiseerd product te maken. We proberen niet om onze pretzels overal te koop aan te bieden; onze voetafdruk is meer afgebakend.”

Ondanks de concurrentie van wereldwijde conglomeraten zijn bedrijven als Revonah en Utz “essentiële onderdelen” van Hannover, zegt Muhlhausen. Jane Kindon, die al haar hele leven in Hannover woont, bevestigt dat de bedrijven zo verweven zijn met het weefsel van de stad dat zowel zij als haar dochter naar school gingen met twee generaties van snackfoodfamilies, en dat een van haar zoons in de Snyder’s-fabriek werkte. Een doos “gebroken” pretzels, goedkoop gekocht bij de Wege-fabriek, was altijd bij de hand toen haar kinderen jong waren.

“Vanwege de persoonlijke band, is het gewoon iets waarmee we zijn opgegroeid en … onze kinderen zijn ermee opgegroeid,” herinnert Kindon zich. “Maar het zijn goedbetaalde banen. Ik denk dat de mensen blij zijn dat ze hier zijn.”

Shoshi Parks is gespecialiseerd in het schrijven over reizen, geschiedenis en eten. Haar werk is verschenen in Smithsonian magazine, Fodor’s Travel, Atlas Obscura, Adventure.com, Munchies, Civil Eats en YES! Magazine. Meer van haar werk is te vinden op http://www.shoshiparks.net.