Jazzakkoord

BasisakkoordtypesEdit

De bovenstaande akkoorden hebben, ondanks hun verschillen, dezelfde harmonische functie en kunnen door elkaar worden gebruikt.

Majeur akkoordenEdit

Majeur septiem akkoord op C d.w.z. CΔ7

Een majeur septiem akkoord bevat de tonen:

grondtoon, 3, 5, M7, (9).

De symbolen M7 en Δ7 hebben dezelfde betekenis als maj7 of gewoon Δ. Vaak beïnvloeden melodietonen of andere toonhoogten de keuze van een improvisator voor een bepaald akkoordtype. Als de melodietoon bijvoorbeeld de grondtoon van het akkoord is, kan het opnemen van een grote septiem dissonantie veroorzaken.

Majeur zesde akkoord op C i.e. C6

Een majeur zesde akkoord bevat de noten:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5, 6.

Major 6/9 akkoord op C d.w.z. C6/9

Een 6/9 akkoord (C6/9 of C6add9) bevat de noten:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5, 6, 9.

Lydisch akkoord op C d.w.z. CΔ♯11

Een Lydisch akkoord (CΔ♯11) bevat de tonen:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5, M7, (9), ♯11 (13).

Het Lydisch akkoord heeft een vreemde eigenaardigheid, waarbij als je de grondtoon zowel boven als onder de augmented elfde zet, er een onaangename dissonantie van een tritonus ontstaat. Dit is meestal geen probleem in een jazz context, omdat akkoordspelende musici vaak de grondtoon weglaten.

Het interval van de sext wordt gebruikt, ook al wordt het beschreven na andere samengestelde intervallen en zou het misschien ook een samengesteld interval moeten zijn (d.w.z. 13e). Een conventie in de jazz dicteert echter dat bij het beschrijven van de grote sext over het algemeen het enkelvoudige interval, dus 6, wordt gebruikt in plaats van het samengestelde interval, dus 13. Dit helpt verwarring met het dominant dertiende akkoord te voorkomen.

Basis dominantakkoordenEdit

De term basis kan gebruikt worden om dominantakkoorden te beschrijven die gebaseerd zijn op de majeur toonladder. In veel gevallen kunnen dominante akkoorden die als basisakkoord worden geschreven (b.v. C13) een complexer akkoord vervangen, zolang het maar deel blijft uitmaken van dezelfde groep (d.w.z, dominantakkoorden) en niet botst met de melodietoon.

Dominantakkoorden worden geacht instabiel te klinken in een klassieke muziekharmonische context, en daarom lossen deze akkoorden in een klassiek stuk vaak een reine kwint omlaag of een reine kwart omhoog (bijv. C7 heeft de neiging te lossen op akkoorden gebaseerd op F, zoals F majeur of F mineur). Echter, in een jazz context, vooral in muziek uit de jaren 1940 bebop tijdperk en latere decennia, werden dominant akkoorden niet langer behandeld als “onstabiele” akkoorden. Sommige bebop tunes gebruiken een dominant akkoord als tonica akkoord en gebruiken ook dominant akkoorden voor de akkoorden die typisch mineur akkoorden zouden zijn in een Klassiek stuk of een swing arrangement. Bijvoorbeeld, terwijl een klassiek stuk en een swing arrangement de volgende akkoord volgorde zou kunnen gebruiken in de toonsoort van C majeur: “C – Am – Dm – G7”, zou een bebop bandleider dezelfde progressie kunnen reharmoniseren als “C7 – A7 – D7 – G7”, waardoor een opeenvolging van dominant septiem akkoorden ontstaat, zolang de nieuwe dominantakkoord harmonieën maar verenigbaar zijn met de melodie van de tune. Voor meer details, zie akkoord progressie.

Veel van de akkoord wijzigingen gebruikt in jazz zijn afgeleid van mineur toonladder modi, in tegenstelling tot de majeur toonladder modi. (Zie muzikale modus). Als de uitvoerder de 13e in het akkoord behoudt en/of vermijdt een ♭13e te spelen, kan deze worden vervangen door een C13♭9. Evenzo kan een C9 vaak worden vervangen door een Cmaj9♯5, zolang de 9e maar behouden blijft of de ♭9e en ♯9e wordt vermeden.

Dominante septiem-, negende-, en dertiende akkoorden op C d.w.z. C7, C9, en C13

Een dominant septiemakkoord bevat de tonen:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5 (vaak weggelaten), 7, (9), (13).

Een dominant negende akkoord (C9) bevat de tonen:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5 (vaak weggelaten), 7, 9, (13).

Een dominant dertiende akkoord (C13) bevat de tonen:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, 5 (vaak weggelaten), 7, (9), 13.

Dit symbool wordt vaak gebruikt als de 13e in de melodie voorkomt.

Sus-akkoord op C, d.w.z. Csus4

Een sus- of zwevend akkoord (C7sus4) bevat de tonen:

grondtoon, 4, 5, 7, (9), (13).

Minder septiem akkoordenEdit

Minor septiem-, negende-, elfde-, en dertiende-akkoorden op C d.w.z. Cm7, Cm9, Cm11, Cm13

Een mineur septiemakkoord (C-7, Cmin7, Cmi7, of Cm7) bevat de noten:

grondtoon, ♭3, 5, 7, (9), (11), (13).

Een klein negende akkoord (C-9, Cmin9, Cmi9, of Cm9) bevat de tonen:

grondtoon, ♭3, 5, 7, 9, (11), (13).

Een klein elfde akkoord (C-11, Cmin11, Cmi11, of Cm11) bevat de tonen:

grondtoon, ♭3, 5, 7, (9), 11, (13).

Een klein dertiende akkoord (C-13, Cmin13, Cmi13, of Cm13) bevat de tonen:

grondtoon, ♭3, 5, 7, (9), (11), 13.

Complexe dominantakkoordenEdit

Aangepaste septiemakkoorden op C, d.w.z. C7(♯5)

Deze akkoorden kunnen op een groot aantal manieren worden uitgesproken, waaronder het bouwen van het akkoord op de 7 (kleine septiem). Meestal, maar niet altijd, leiden ze tot een mineurakkoord dat is gebouwd op een interval een kwart hoger dan de grondtoon. Het is ook niet ongebruikelijk om ofwel de ♯9 of ♭9 ofwel de ♯5 in de melodie uit te drukken. Voor het gemak gebruiken muzikanten de afkorting “alt” – zoals in C7alt – om de familie van dominante akkoorden met gealtereerde tonen te beschrijven (inclusief de ♭5, ♭9, ♯9, of ♭13). Toevallig komen alle hierboven genoemde gealtereerde tonen voor in de melodische mineurtoonladder waarvan de grondtoon een halve toon hoger ligt dan de grondtoon van het altakkoord (dus E♭ melodisch mineur voor D7alt) In de vorige dominantakkoorden werd opgemerkt dat de reine kwint vaak wordt weggelaten. Wanneer de kwint wordt geaugmenteerd, wordt de kwint gespeeld door akkoordspelende muzikanten.

Dominant ♯9/♯5 akkoord op C d.w.z. C7(♯9♯5)

Een dominant ♯9/♯5 akkoord (C7(♯5♯9)) bevat de noten:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, ♯5, 7, ♯9.

Dominant ♭9/♯5 akkoord op C i.e. C7(♭9/♯5)

Een dominant ♭9/♯5 akkoord (C7(♯5♭9)) bevat de noten:

grondtoon (vaak weggelaten), 3, ♯5, 7, ♭9.