Voordracht

In de westerse klassieke retorica was voordracht een van de vijf kerndisciplines van de uitspraak, de kunst van het houden van toespraken. Oratoren werden niet alleen getraind in de juiste dictie, maar ook in het juiste gebruik van gebaren, houding en kleding. (Een ander gebied van de retorica, elocutio, stond los van elocutie en had in plaats daarvan betrekking op de schrijfstijl die bij een discours hoorde.)

Elocutie ontstond als een formele discipline in de achttiende eeuw. Een van de belangrijkste figuren was Thomas Sheridan, acteur en vader van Richard Brinsley Sheridan. Thomas Sheridans voordrachten over voordracht, verzameld in Lectures on Elocution (1762) en zijn Lectures on Reading (1775), gaven aanwijzingen voor het markeren en voorlezen van passages uit de literatuur. Een andere acteur, John Walker, publiceerde in 1781 zijn tweedelige Elements of Elocution, waarin hij gedetailleerde instructies gaf voor stembeheersing, gebaren, uitspraak en klemtoon.

Met de publicatie van deze en soortgelijke werken kreeg voordracht een bredere publieke belangstelling. Hoewel de opleiding in correct spreken al eeuwenlang een belangrijk onderdeel vormde van het privé-onderwijs, leidde de opkomst in de negentiende eeuw van een middenklasse in de westerse landen (en de overeenkomstige opkomst van het openbaar onderwijs) tot grote belangstelling voor het onderwijs in voordracht, en werd het een hoofdbestanddeel van het schoolcurriculum. Amerikaanse voordrachtstudenten maakten selecties uit wat in de volksmond als “Speakers” werden beschouwd. Tegen het einde van de eeuw circuleerden in de Verenigde Staten verschillende “Speaker” teksten, waaronder McGuffey’s New Juvenile Speaker, de Manual of Elocution and Reading, de Star Speaker, en de populaire Delsarte Speaker. Sommige van deze teksten bevatten zelfs afbeeldingen van lichaamsbewegingen en gebaren om de geschreven beschrijvingen te verrijken.

Het tijdperk van de voordrachtsbeweging, gedefinieerd door mensen als Sheridan en Walker, ontwikkelde zich in het begin en midden van de 18e eeuw tot wat de wetenschappelijke voordrachtsbeweging wordt genoemd, In de beginperiode gedefinieerd door James Rush’s The Philosophy of the Human Voice (1827) en Richard Whately’s Elements of Rhetoric (1828), en in de latere periode door Alexander Melville Bell’s A New Elucidation of Principles of Elocution (1849) en Visible Speech (1867).

In haar recente boek The Elocutionists: Women, Music, and the Spoken Word (University of Illinois Press, 2017) gaat Marian Wilson Kimber in op het vaak vergeten, door vrouwen gedomineerde genre van de voordracht op muzikale begeleiding in de Verenigde Staten.