Waarom komen Saruman, Radagast en Galadriel voor in De Hobbit?

Vraag: Waarom komen Saruman, Radadgast en Galadriel voor in De Hobbit?

ANSWER: De opname van de personages Saruman, Radagast en Galadriel in Peter Jacksons verfilming van “The Hobbit” blijft voor Tolkienpuristen en -critici een bron van ergernis. De meest voorkomende klacht die ik zie is dat mensen nog steeds vinden dat Peter het verhaal onnodig heeft uitgebreid zodat hij drie films kon maken. Ik heb mijn standpunt over de opvulcontroverse al uiteengezet: Ik denk dat het Hobbit verhaal inderdaad drie films waard is. Ik blijf ook bij mijn standpunt dat “The Hobbit: The Desolation of Smaug” een vreselijke film is.

Wanneer een fantasy boek wordt verfilmd vinden mensen onvermijdelijk redenen om teleurgesteld te zijn. Verdedigers van boeken en films (waaronder ikzelf) halen vaak aan hoe moeilijk de overgang is van het gedrukte woord naar het scherm, maar dat is niet de enige reden waarom filmmakers verhalen veranderen. In het geval van Peter Jackson had hij vele redenen om “The Hobbit” te veranderen. Misschien ben jij of ik het niet eens met al zijn beslissingen, maar hij had zeker redenen om veranderingen in het verhaal aan te brengen.

Maar één van de veranderingen die (tot deze maand) nog steeds onder vuur ligt, is de opname van Saruman, Radagast, en Galadriel in de verhaallijn van Jackson. Om de een of andere reden willen mensen deze personages gewoon gebruiken als rechtvaardiging voor morele verontwaardiging. Ik weet niet zeker of ze verontwaardigd zijn omdat “Tolkiens verhaal is veranderd” of dat ze verontwaardigd zijn omdat “dit verhaal te kort was voor drie films”; misschien is het wel allebei. Maar weet je wat? Technisch gezien zijn ze door toedoen van de auteur opgenomen in The Hobbit.

We sluiten Galadriel altijd uit van de lijst van vrouwelijke personages in The Hobbit, maar ze is er al sinds oktober 1955, de maand dat The Return of the King werd gepubliceerd. Ja, dat klopt. J.R.R. Tolkien plaatste Galadriel in The Hobbit in 1955. Hij gebruikte een beetje auteursmagie om dit voor elkaar te krijgen, en omzeilde alle uitgeversbelemmeringen voor zijn doel. Hij deed dit door met zijn hand te wapperen (via de appendices) en te verklaren dat Galadriel deel uitmaakte van de Witte Raad en dat de Witte Raad de “raad van tovenaars” was die Sauron uit Dol Guldur verdreef in hetzelfde jaar als de Slag van Vijf Legers.

En dat betekent dat Saruman met terugwerkende kracht is opgenomen in het verhaal van De Hobbit. Natuurlijk, Radagast was er al (bij naam) en fans (en geleerden) zijn nog steeds niet eensgezind in het verklaren van Radagast als lid van de Witte Raad. Persoonlijk ben ik alleen teleurgesteld dat Celeborn niet bij de plechtige beraadslagingen is betrokken; maar wat me echt amuseert is dat de Witte Raad zo ver van Lothlorien vergadert, waar de echte actie plaatsvond. Ik denk dat het gewoon te duur was om dat soort details in de eerste film op te nemen.

Dus, is dit auteurslegerdemain, fanfictie van een scenarioschrijver, of gewoon weer een van Mad Martinez’ bizarre speculaties (zonder enige feitelijke basis of ondersteuning uit de boeken – laat staan het feit dat ik zojuist verwees naar de Appendices in The Lord of the Rings)? Ik geef toe dat de eerste twee punten enigszins steekhoudend zijn, maar zoals gewoonlijk verzin ik niets.

De vraag of Peter Jackson trouw is gebleven aan het werk van J.R.R. Tolkien zal deze films altijd blijven achtervolgen. Geen enkele rationalisering van trouw zal iedereen ervan kunnen overtuigen dat er meer Tolkien-ideeën in deze films zijn verwerkt dan de meeste mensen voor mogelijk houden. Het zijn niet alleen de voor de hand liggende afwijkingen waarover we het allemaal eens zijn, zoals het gebruik van personages als Tauriel en Azog (de laatste wordt in ieder geval genoemd in Tolkiens verhaal). Er zijn verdichtingen van gebeurtenissen (zoals de tussenkomst van de adelaars, de tocht door Mirkwood) en de bizarre karakterveranderingen (zoals Beorn die een onmenselijk beer-man-ding wordt). Als je op zoek gaat naar schendingen van de Tolkiencanon in deze films, dan zijn er vele.

Maar de opname van personages als Saruman, Radagast en Galadriel in “The Hobbit” is geen schending van de Tolkiencanon omdat hij zegt dat ze er waren. Ik denk ook niet dat de reden van Viggo Mortensen om niet in de films te verschijnen geldig was. Het is duidelijk dat hij geen 10-jarige Aragorn kan spelen die door Rivendell huppelt, maar als Peter scènes gaat opnemen over gebeurtenissen na het herstel van het Koninkrijk onder de Berg, zou ik het niet erg vinden om de oude Ranger ergens onderweg zijn pad te zien kruisen met Gandalf. Het zou moeilijk te rechtvaardigen zijn om Arwen op te nemen in een scène na de restauratie, maar weet je wat, het filmen van Aragorn en Arwens eerste ontmoeting in Rivendell zou een geweldig excuus zijn om Liv Tyler terug te halen (natuurlijk hadden velen van jullie bezwaar tegen het opnemen van Liv in “The Lord of the Rings”, dus misschien moet ik deze kaart niet uitspelen).

Als het opnemen van personages waarvan Tolkien zei dat ze er waren niet verkeerd is, waarom voelt het dan verkeerd aan? Mijn mening is dat Peter deze personages niet goed heeft gebruikt. Allereerst vind ik dat Saruman redelijker zou moeten zijn. Ik weet zeker dat – als in de derde film de Witte Raad optrekt tegen Dol Guldur – Saruman op een gegeven moment zal toegeven. Maar in Tolkiens tijdlijn wist iedereen inmiddels dat de Dodenbezweerder in werkelijkheid Sauron was, en dat Dol Guldur een volledig gerestaureerde vesting was (en niet iets dat verborgen was door illusie). Gandalfs bezoek aan Dol Guldur had in flashback-modus getoond kunnen worden (God weet dat deze films geen probleem hebben met flashbacks). Het drama in de bijeenkomst van de Witte Raad had meer kunnen gaan over de vraag of er actie moest worden ondernomen dan over de vraag of Sauron was teruggekeerd. Ik denk dat dat prima zou hebben gewerkt en het zou de krankzinnige tocht in vaten over de Forest River niet in de weg hebben gestaan.

Maar weet je, ik ben niet geraadpleegd over hoe het verhaal moest worden verfilmd. Het zou ook niet vanzelfsprekend zijn geweest dat mijn mening zou hebben geheerst, of dat het filmpubliek het eens zou zijn geweest met alles wat ik zou hebben beïnvloed. De kritiek op deze films is geldig, althans in die zin dat ze de gevoelens weergeeft van de mensen die ze uiten. Maar zoals Abraham Lincoln al zei toen hij geen vampiers aan het doden was, je kunt het niet iedereen altijd naar de zin maken.

De beslissing om Saruman, Radagast, en Galadriel te betrekken in de gebeurtenissen van “The Hobbit” is redelijk, naar mijn mening. De uitvoering was minder dan perfect. Als, in de toekomst, iemand anders een andere “Hobbit” film maakt kunnen ze het verhaal in een andere richting nemen; en er zullen ook critici zijn van zo’n project. Mensen zijn veel te trigger happy met sommige van hun klachten (en ze kunnen zo denken over mijn eigen klachten). Mensen zeuren bijvoorbeeld over waarom de adelaars Thorin en zijn gezelschap niet helemaal naar Erebor dragen. Het is gewoon gek hoe mensen zowel de boeken als de films afkraken omdat ze van de arenden geen transporterstralen maakten. De adelaars van Midden-aarde zijn geen taxidienst die de continenten overspant. Hun betrokkenheid in verhalen is zeldzaam omdat dat is hoe de auteur ze zag; het is tijd om te stoppen met het maken van bezwaar tegen alles in het verhaal, alleen maar omdat de adelaars niet zijn komen opdagen om de zaak af te ronden.

En mensen moeten niet boos zijn over de opname van Saruman, Radagast, en Galadriel in de films. J.R.R. Tolkien zei dat ze er waren. Peter Jackson verfraait het verhaal alleen een beetje. Je krijgt drie zeer goede acteurs te zien die een aantal geloofwaardige prestaties neerzetten in een fantasyfilm; geloof me, ik ben opgegroeid met tonnen fantasyfilms die nooit zo ver gingen. Ik ben nog steeds niet klaar om de filmindustrie te vergeven voor het maken van “Ironmaster” en “Barbarian Queen” (of mezelf voor het dom genoeg zijn om ze in de bioscoop te gaan zien – maar dat waren andere tijden).

Ik weet dat de laatste film “The Hobbit: The Battle of the Five Armies” heet, maar eerlijk gezegd weet ik niet zeker of ik nog een 45 minuten durende gevechtsscène wil zien van Peter Jackson en zijn gezelschap. Ik HOOP (hoop echt) dat we veel meer zullen zien van Saruman, Radagast, en Galadriel. Ik kan maar zoveel Orlando Bloom verdragen die over het groene scherm glijdt als Superman op steroïden (ik hou van Orly als acteur, ik hou van Leggy als personage, maar genoeg is genoeg met de hyperacrobatiek). Het verhaal uit het boek is echt lang genoeg om drie films te rechtvaardigen. Misschien rechtvaardigt het niet voor iedereen deze drie films, maar ik denk dat iedereen veel minder blij zou zijn geweest met het resultaat als Peter maar 1 of 2 films had gedaan.

Als de confrontatie tussen de Witte Raad en Sauron wordt gepresenteerd zoals ik hoop dat het is, zullen veel mensen hun woorden inslikken en zeggen: “Oh … dat was allemaal noodzakelijke opzet. Doh!” Sommige mensen beweren dat de Witte Raad niet essentieel is voor het verhaal, maar dat is het wel, ook al gebruikte Tolkien het alleen om de afwezigheid van Gandalf te verklaren. In het boek geeft het Gandalf tenminste enige diepgang; Thorins avontuur is slechts één van de vele zorgen van de tovenaar, en Tolkien introduceerde Gandalf als precies het type personage dat bij veel verhalen betrokken is (Elrond, ook). Peters gebruik van Elrond en Gandalf staat veel dichter bij Tolkiens bedoelingen dan de meeste mensen erkennen.

Als de “Lord of the Rings”-films trouwer waren geweest aan Tolkiens geschiedenis van Midden-aarde, zou ik er helemaal voor zijn geweest als Peter nog een paar films uit de bijlagen had gemaakt (zoals de stichting van Rivendell). Hugo Weaving verdient een kans om iets meer te doen dan te acteren als een herbergier op de Middle-earth Road to Adventure. Elrond is een complex personage, en ik zou naar een Elrond biopic gaan kijken. Zeker weten, ik zou het gaan zien.

In de onsterfelijke woorden van Christopher Walken: “Ik had wat meer Witte Raad kunnen gebruiken… Verken de ruimte; Ik hou van wat ik hoor… Ik heb koorts! En het enige recept is meer Witte Raad!”

# # #

Heb je onze andere Tolkien en Midden-aarde vragen en antwoorden artikelen gelezen?