Dezorientacja, dezorientacja, and the Symptoms of ADHD
馃攰 Listen
How Disorientation Undermines Conceptual Understanding.
Dezorientacja i zniekszta艂cone postrzeganie robi膮 wi臋cej ni偶 tylko tworz膮 symptomy dysleksji. Dziecko z dysleksj膮 lub ADHD wykorzystuje dezorientacj臋 do rozrywki; mo偶e by膰 zdezorientowane przez wiele godzin tworz膮c wyimaginowany 艣wiat, w kt贸rym si臋 bawi.
To, co przyjmujemy jako rzeczywisto艣膰, jest tym, czego do艣wiadczamy. Spos贸b, w jaki u艣wiadamiamy sobie do艣wiadczenie jest taki, 偶e je postrzegamy. Rzeczywisto艣膰 jest wi臋c tym, czym j膮 postrzegamy. Kiedy pojawia si臋 dezorientacja, percepcja staje si臋 zniekszta艂cona. Osoba, kt贸ra jest zdezorientowana do艣wiadcza rzeczywisto艣ci, kt贸ra nie jest do艣wiadczana przez innych – fa艂szywej lub alternatywnej rzeczywisto艣ci.
Z powodu ich cz臋stej dezorientacji, wiele os贸b z dysleksj膮 lub ADHD nie uczy si臋 podstawowych lekcji 偶ycia. Przyczyna i skutek nie istniej膮 w wyimaginowanym, alternatywnym 艣wiecie rzeczywisto艣ci dziecka dezorientuj膮cego si臋. Tak wi臋c, dziecko nigdy nie uczy si臋 poj臋cia konsekwencji.
Dodatkowo, dziecko do艣wiadcza r贸wnie偶 zniekszta艂cone poczucie czasu. Minuta mo偶e by膰 bardzo d艂ugi czas lub bardzo kr贸tki, ale to nigdy nie jest to samo. Osoba, kt贸ra do艣wiadcza czasu w spos贸b jednolity, mo偶e rozwin膮膰 wrodzone poczucie tego, jak d艂ugo trwa minuta. Wi臋kszo艣膰 dzieci ma 艣wiadomo艣膰 up艂ywu czasu do pi膮tego roku 偶ycia; do si贸dmego roku 偶ycia potrafi膮 wyczu膰 up艂yw pi臋ciu minut. Ale zdezorientowane dziecko nie do艣wiadcza up艂ywu czasu jednolicie, a wi臋c nie rozwija wrodzonego poczucia up艂ywu czasu w og贸le, nawet jako nastolatek lub doros艂y.
Z wrodzonym poczuciem czasu, b臋dziemy r贸wnie偶 rozwija膰 wrodzone poczucie kolejno艣ci. To znaczy, rozumiemy spos贸b, w jaki rzeczy nast臋puj膮 po sobie jedna po drugiej.
Je艣li mamy czas i kolejno艣膰, rozwiniemy r贸wnie偶 wrodzone poczucie porz膮dku w przeciwie艅stwie do nie艂adu. Ale bez poczucia czasu, nigdy nie mo偶emy rozwin膮膰 zrozumienia sekwencji lub porz膮dku.
Dlaczego dezorientacja prowadzi do zachowa艅 nieakceptowanych spo艂ecznie.
Dziecko, kt贸re jest zdezorientowane do艣wiadcza nast臋puj膮cych problem贸w:
- zak艂贸cenia w percepcji wzrokowej i s艂uchowej;
- zmiana poczucia czasu; i
- odwr贸cenie zmys艂贸w r贸wnowagi i ruchu.
Patrz膮c na ka偶de do艣wiadczenie po kolei, widzimy jak dezorientacja prowadzi do zachowa艅 zwi膮zanych z ADHD, nieuwagi, impulsywno艣ci i nadpobudliwo艣ci.
Zniekszta艂cone postrzeganie d藕wi臋ku i wzroku.
Dziecko, kt贸re do艣wiadcza zniekszta艂ce艅 d藕wi臋ku albo nie s艂yszy, co ludzie do niego m贸wi膮, albo s艂yszy ich s艂owa niedok艂adnie. Wi臋c oczywi艣cie reaguje niew艂a艣ciwie. My艣li, 偶e robi to, o co go poproszono, ale inni widz膮, 偶e wykazuje sprzeciw lub dzia艂a bez zastanowienia.
Poniewa偶 jego wzrok jest r贸wnie偶 zniekszta艂cony, dziecko nie widzi zadania pod r臋k膮 prawid艂owo lub konsekwentnie, wi臋c pope艂nia b艂臋dy. Cz臋sto dziecko mo偶e powstrzyma膰 zak艂贸cenia percepcji i odzyska膰 poczucie kontroli, przenosz膮c swoj膮 uwag臋 na co艣 innego. Zdezorientowa艂 si臋, nie widzia艂 lub nie s艂ysza艂 zadania, przeni贸s艂 swoj膮 uwag臋 na co艣 innego, aby zmieni膰 orientacj臋 i nigdy nie wr贸ci艂 do ko艅czenia zadania.
Zniekszta艂cenia poczucia czasu.
Gdy percepcja czasu u danej osoby przesuwa si臋 lub zmienia, zmienia si臋 jej si艂a fizyczna i wytrzyma艂o艣膰. Dziecko, kt贸rego wewn臋trzny zegar chronicznie porusza si臋 szybciej, 偶yje dwie lub trzy minuty, podczas gdy inni 偶yj膮 tylko jedn膮. Nie tylko ma wi臋cej czasu, ale ma te偶 wi臋cej si艂y i wytrzyma艂o艣ci. 艢wiat idzie dla niego za wolno, a dla wszystkich innych za szybko. Mo偶e to powodowa膰 problemy behawioralne, takie jak impulsywno艣膰 i trudno艣ci z wykonywaniem skr臋t贸w.
Impulsywno艣膰 jest opisywana jako dzia艂anie przed my艣leniem. Dziecko, kt贸re my艣li u偶ywaj膮c umiej臋tno艣ci konceptualizacji niewerbalnej – my艣lenia obrazowego – my艣li wielokrotnie szybciej ni偶 dziecko u偶ywaj膮ce konceptualizacji werbalnej. Kiedy wydaje si臋, 偶e dziecko dzia艂a pod wp艂ywem impulsu, nie chodzi o to, 偶e nie przemy艣la艂o sprawy. Raczej jego umys艂 p臋dzi艂 tak szybko, 偶e wygl膮da艂o to tak, jakby nie mia艂 czasu na zastanowienie.
Niestety, z powodu nawykowo zniekszta艂conego postrzegania dziecko nie pojmuje poj臋膰 konsekwencji ani uporz膮dkowania. Jego my艣li nie obejmuj膮 wi臋c 艣wiadomo艣ci spo艂ecznie akceptowanych ogranicze艅, takich jak czekanie na swoj膮 kolej w kolejce.
Trudno艣ci w przyjmowaniu zwrot贸w: Poniewa偶 ich poczucie czasu jest zniekszta艂cone i zosta艂o zniekszta艂cone przez d艂ugie okresy, dzieci dezorientuj膮ce si臋 nie maj膮 poj臋cia porz膮dku w przeciwie艅stwie do nie艂adu, sekwencji i czasu. Bycie w kolejce do wzi臋cia zakr臋tu jest byciem w sekwencji, i jest porz膮dek nast臋pny w kolejce idzie nast臋pny.
Oba te poj臋cia s膮 obce dla dezorientuj膮cego dziecka. On no 艣wiadomo艣膰 偶e inni czekaj膮 i艣膰, poniewa偶 on no 艣wiadomo艣膰 czas, sekwencja, lub rozkaz.
Ja widzi zje偶d偶alni臋 i chce i艣膰 puszek, wi臋c on biegnie nad nim i pr贸buje i艣膰 w g贸r臋 krok贸w. Kto艣 m贸wi mu: „Id藕 na koniec kolejki i czekaj na swoj膮 kolej”. Zak艂opotany i z艂y na bycie karconym, on po prostu pcha si臋 na szczyt schod贸w, aby osi膮gn膮膰 sw贸j cel.
Jego zachowanie jest spo艂ecznie nie do przyj臋cia, poniewa偶 bez poj臋膰 czasu, sekwencji i porz膮dku, nie mo偶e nawet by膰 艣wiadomy, 偶e inne dzieci czekaj膮, aby przej艣膰. Bez poczucia czasu, nie mo偶e by膰 czego艣 takiego jak czekanie.
R贸wnowaga i ruch.
Dezorientuj膮ce dziecko czuje si臋 tak, jakby si臋 porusza艂o, kiedy nie jest. Je艣li spr贸buje siedzie膰 nieruchomo, prawdopodobnie b臋dzie mu niedobrze w 偶o艂膮dku. Wi臋c on przeciwdzia艂a fa艂szywemu wra偶eniu przez rozpocz臋cie ruchu. Staje si臋 rozedrgany, stuka nog膮 lub kiwa g艂ow膮 – to faktycznie sprawia, 偶e czuje si臋 tak, jakby siedzia艂 nieruchomo. Nie czuje swoich niespokojnych ruch贸w; nie jest 艣wiadomy, 偶e to si臋 dzieje, dop贸ki kto艣 mu tego nie wytknie.
Jakie jest rozwi膮zanie?
Poniewa偶 dziecko nie mo偶e zmodyfikowa膰 zachowania, kt贸rego nie jest 艣wiadome, musi otrzyma膰 narz臋dzia orientacji, a nast臋pnie nauczy膰 si臋 by膰 艣wiadomym swojego wewn臋trznego zegara i poziomu energii. Po udzieleniu poradnictwa orientacyjnego, Facylitator Davisa stosuje technik臋 zwan膮 Dial-Setting. Zapewnia ona dziecku wyobra偶ony regulator lub termostat, dzi臋ki czemu zyskuje ono osobist膮 kontrol臋 nad ustawieniem swojego wewn臋trznego zegara. Poprzez obserwowanie i u艣wiadamianie dziecku jak ustawiane s膮 „zegary” innych os贸b, Facylitator daje mu namacalny spos贸b na ustawienie w艂asnego „zegara” na tym samym poziomie.
Facylitator pomaga dziecku opanowa膰 poj臋cie konsekwencji. Dzi臋ki opanowaniu symbolu Davisa dziecko uczy si臋, 偶e wszystko, co si臋 dzieje, jest wynikiem czego艣 innego. Z powodu zaburze艅 poczucia czasu w przesz艂o艣ci, dziecko mog艂o nigdy wcze艣niej nie dostrzega膰 zwi膮zku pomi臋dzy w艂asnymi dzia艂aniami, a reakcjami innych.
Gdy dziecko zrozumie konsekwencje, musi opanowa膰 poj臋cia czasu, sekwencji i porz膮dku vs. nieporz膮dku. Dokonuje tego poprzez ci膮g艂e modelowanie w glinie, pod kierunkiem Facylitatora Davisa.
Przezwyci臋偶enie zakorzenionych nawyk贸w mo偶e zaj膮膰 dziecku – lub doros艂emu – troch臋 czasu. Jednak dzi臋ki Orientacji Davisa, osoba ta nie ma ju偶 zniekszta艂conego postrzegania i zaczyna konsekwentnie do艣wiadcza膰 up艂ywu czasu. Wkr贸tce b臋dzie 偶y艂 w tym samym 艣wiecie, co inni wok贸艂 niego, i zacznie dzia艂a膰 odpowiednio.