Głasnost

DysydenciEdit

5 grudnia 1965 r. w Moskwie odbył się wiec Głasnost, uważany za kluczowe wydarzenie w powstaniu radzieckiego ruchu praw obywatelskich. Protestujący na Placu Puszkina pod przewodnictwem Aleksandra Jeszenina-Wołpina domagali się dostępu do zamkniętego procesu Juliusza Daniela i Andrieja Siniawskiego. Protestujący domagali się „głasnosti”, czyli szczególnego dopuszczenia do procesu publiczności, niezależnych obserwatorów i dziennikarzy zagranicznych, co zostało zapisane w nowo wydanym Kodeksie postępowania karnego. Z kilkoma wyjątkami art. 111 kodeksu stanowił, że rozprawy sądowe w ZSRR powinny odbywać się publicznie.

Protesty przeciwko zamkniętym procesom trwały przez cały okres poststalinowski. Andriej Sacharow, na przykład, nie pojechał do Oslo, aby odebrać Pokojową Nagrodę Nobla z powodu swojego publicznego protestu przed budynkiem sądu w Wilnie, domagając się dostępu do procesu Siergieja Kowalowa, redaktora Kroniki Bieżących Wydarzeń i znanego działacza na rzecz praw człowieka w 1976 roku.

GorbaczowEdit

W 1986 roku Michaił Gorbaczow i jego doradcy przyjęli „głasnost” jako hasło polityczne, wraz z niejasnym terminem „pierestrojka”, aby przywołać historyczny i współczesny oddźwięk tego terminu. Aleksander Jakowlew, szef Wydziału Propagandy Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, jest uważany za intelektualną siłę stojącą za programem reform Gorbaczowa.

Glasnost oznaczała większą otwartość i przejrzystość instytucji rządowych i działań w Związku Radzieckim (ZSRR). Głasnost odzwierciedlała zaangażowanie administracji Gorbaczowa w umożliwienie obywatelom Związku Radzieckiego publicznej dyskusji na temat problemów systemu i potencjalnych rozwiązań. Gorbaczow zachęcał do powszechnej kontroli i krytyki przywódców, a także do pewnego poziomu ekspozycji przez środki masowego przekazu.

Niektórzy krytycy, zwłaszcza wśród reformatorów prawa i dysydentów, uważali nowe hasła władz sowieckich za niejasne i ograniczone alternatywy dla bardziej podstawowych swobód. Aleksiej Simonow, prezes Fundacji Obrony Głasnosti, zdefiniował ten termin krytycznie, sugerując, że był to „żółw pełzający w kierunku wolności słowa”.

Różne znaczeniaEdit

W latach 1986-1991, w erze reform w ZSRR, głasnost była często łączona z innymi ogólnymi pojęciami, takimi jak pierestrojka (dosłownie: restrukturyzacja lub przegrupowanie) i demokratyzacja (demokratyzacja). Gorbaczow często odwoływał się do głasnosti, promując politykę mającą na celu ograniczenie korupcji na szczytach partii komunistycznej i w rządzie radzieckim oraz złagodzenie nadużywania władzy administracyjnej w Komitecie Centralnym. Dwuznaczność „głasnosti” definiuje charakterystyczny pięcioletni okres (1986-1991) pod koniec istnienia ZSRR. W tym okresie zmniejszyła się cenzura przed publikacjami i audycjami oraz zwiększyła się wolność informacji.

W „erze głasnosti” nastąpiło zwiększenie kontaktów obywateli radzieckich ze światem zachodnim, zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi: dla wielu obywateli radzieckich zostały złagodzone ograniczenia w podróżowaniu, co jeszcze bardziej zmniejszyło presję na wymianę międzynarodową między Związkiem Radzieckim a Zachodem.

Stosunki międzynarodoweEdit

Gorbaczowowską interpretację „głasnosti” można najlepiej streścić w języku angielskim jako „otwartość”. Głównym celem tej polityki, choć kojarzonej z wolnością słowa, było uczynienie zarządzania krajem przejrzystym i obejście prawie całkowitej kontroli nad gospodarką i biurokracją Związku Radzieckiego przez skoncentrowaną grupę urzędników i biurokratów.

Podczas Głasnosti ponownie zbadano historię Związku Radzieckiego w czasach stalinowskich; cenzurowana literatura w bibliotekach stała się szerzej dostępna; nastąpiła większa wolność słowa dla obywateli i otwartość mediów. Pod koniec lat osiemdziesiątych większość ludzi w Związku Radzieckim zaczęła dowiadywać się o okrucieństwach Stalina i o wcześniej tłumionych wydarzeniach.

Informacje o rzekomo wyższej jakości dóbr konsumpcyjnych i jakości życia w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej zaczęły być przekazywane ludności radzieckiej, wraz z zachodnią kulturą popularną.

Pod koniec lat 80.