Glaciation and the Formation of Lake Michigan – Pt. 2

Submitted by: Patty Kostro

Mimo że nie są to lodowce, spacerując wzdłuż brzegów jeziora Michigan w styczniu można czasem poczuć się jak w epoce lodowcowej!

Wyobraź sobie, że stoisz obok Willis Tower (Sears Tower) na S. Wacker Drive w Chicago. Spójrz w górę. Spójrz w górę tak daleko, jak tylko możesz, aż do samego czubka anteny (1729 stóp). Ta odległość to tylko jedna trzecia grubości lodu lodowcowego, który pokrywał nasz region. Nasz region był pokryty lodem lodowcowym, który miał ponad milę grubości! Wyobraź sobie ilość ciężaru, który spadł na nasz obszar z ponad 5 280 stóp lodu lodowcowego.

Lodowce tworzą się, gdy śnieg nie ma możliwości stopienia się. Ciągły cykl spadania nowego śniegu na stary powoduje jego zagęszczanie i w końcu zostaje on sprasowany w lód lodowcowy. Chociaż lód lodowcowy wygląda na nieruchomy, to jednak się porusza! Lodowce przechodzą przez fazy postępu i cofania się. Jeśli śniegu przybywa w szybszym tempie niż parowanie i topnienie (akumulacja), lodowiec posuwa się naprzód. Jeśli parowanie i topnienie zachodzi szybciej niż akumulacja (ablacja), lodowiec będzie się cofał. Wszystkie te postępy i cofania się rzeźbią i kształtują krajobraz lub topografię danego obszaru.

Ale na zdjęciach lotniczych lodowce wydają się czyste i białe, jest to dalekie od ich rzeczywistego wyglądu pod nimi lub przed nimi. Lodowce są wypełnione skałami, osadami, błotem i wodą. Główną przyczyną ruchów lodowców jest grawitacja. Dzięki siłom grawitacji i ciążącemu na lądzie ciężarowi, wody roztopowe na dnie zmuszają lodowiec do ruchu. W miarę przemieszczania się lodowiec podnosi, wyrywa i eroduje znajdującą się pod nim skałę macierzystą.

Istnieją dwa rodzaje lodowców: Alpejski i kontynentalny. Lodowce alpejskie zaczynają się na szczycie góry i spływają w dół w taki sam sposób jak rzeka. Lodowce kontynentalne są znacznie większe niż lodowce alpejskie i są masywnymi taflami lodu, które spływają na zewnątrz we wszystkich kierunkach. Jezioro Michigan i Wielkie Jeziora powstały dzięki potężnemu lodowcowi kontynentalnemu zwanemu lądolodem Laurentide Ice Sheet. Ten lądolód pokrywał ponad 5 milionów mil kwadratowych lądu, a na niektórych obszarach jego grubość dochodziła do trzech mil. Leżał na prawie całej Kanadzie i osiągnął swoje najdalej wysunięte na południe punkty na Środkowym Zachodzie Stanów Zjednoczonych.

Lodowisko Laurentide Ice Sheet jest zakreślone na niebiesko, tak jak pojawiło się 15 000 lat temu. (Mapa dzięki uprzejmości www.ncdc.noaa.gov)

Wielkie Jeziora powstały dzięki serii płatów, które rozciągały się od lodowca. Lobes są język lub palec jak projekcje, które pojawiają się jak lodowiec jest cofanie. Istniało kilka płatów, które pokrywały obszar Wielkich Jezior. Główne płaty nazwane są po Wielkim Jeziorze, które utworzyły. I tak, płat odpowiedzialny za powstanie jeziora Michigan nosi nazwę płata lodowcowego (jeziora) Michigan. Przed ostatecznym cofnięciem się tego płata około 14 000 lat temu, nasz obszar przeszedł przez kilka tysięcy lat posuwania się i cofania lodowca.

Obraz przedstawia płaty ostatniego maksimum lodowcowego lądolodu Laurentide Ice Sheet około 14 500 lat temu. (Zdjęcie dzięki uprzejmości Lawson et al., 2011)

Postępujący i cofający się ląd tworzy depozycyjne formy terenu zwane morenami. Moreny są zbudowane z gruzu skalnego (gliny zwałowej), który został zgarnięty przez lodowiec podczas jego postępu, a następnie cały gruz został pozostawiony podczas jego cofania się. Najlepiej wyobrazić to sobie jako buldożer, który przyjeżdża i rzeźbi ziemię, a potem ją po prostu wyrzuca. Tak więc w naszej okolicy możemy mieć kawałki skały (gliny zwałowej), które pochodzą aż z północnej Kanady. Jedynym sposobem, w jaki ten rodzaj skały może się tu znaleźć, jest przeniesienie jej przez lód lodowcowy.

Możemy znaleźć dowody ruchu lodowca w postaci moren, które zostały pozostawione przez lodowiec. Ale to właśnie moreny umożliwiły powstanie jeziora Michigan, gdy lód się cofał. Moreny działały jak zapora i zatrzymywały wodę, która ulegała roztopom. Z powodu spiętrzania i cofania się lodu, a także obszarów w północnych granicach jeziora Michigan, które otwierały się i zamykały (jak korki w odpływie), jezioro Michigan przeszło przez kilka różnych rozmiarów, kształtów i poziomów wody, zanim osiągnęło dzisiejszy wygląd.

Gdzie w tym wszystkim są wydmy? Początki naszych wydm zaczęły się wraz z lodowcami. Bez powstania jeziora Michigan nie mielibyśmy wydm. Będzie to tematem bloga w przyszłym miesiącu. Wygląd jeziora Michigan od zlodowacenia do chwili obecnej i to, jak zmieniające się wysokości wód pomogły w ukształtowaniu naszej linii brzegowej, jaką znamy dzisiaj.

Miejsca, które warto zobaczyć:
Flint Lake i Loomis Lake na północ od Valparaiso to jeziora w obrębie moreny Valparaiso i oba są przykładami jezior kotłowych. Jeziora kettlowe powstają, gdy bardzo duże kawałki lodu z lodowca odrywają się i są częściowo zakopane. Lód ostatecznie topnieje i tworzy jezioro w głębokiej depresji, która przypomina czajnik.

Mapa jeziora Flint i Loomis