Gniewne wyobrażenie o sobie w Borderline Personality Disorder

Trudności z kontrolą gniewu są znane jako cecha charakterystyczna osób z borderline personality disorder (BPD). Jeśli masz przyjaciela lub bliską osobę z tym zaburzeniem, wiesz, jak niewiele nieoczekiwanych rzeczy może doprowadzić ją do nagłych wybuchów niekontrolowanej wściekłości. Być może popełniłeś niezamierzony nietakt wobec kuzyna z BPD, siadając obok kogoś innego przy rodzinnej okazji. Nie było dla ciebie jasne, że twoja obecność na tym miejscu była oczekiwana przez kuzyna, więc swobodnie kontynuowałeś rozmowę z jednym z teściów, wślizgując się na sąsiednie siedzenia. Wściekłe spojrzenie, które kuzynka rzuca w twoją stronę, uświadamia ci, że popełniłaś ogromne faux pas, a później, w serii gniewnych tekstów, jesteś poddawana potokowi wyzwisk.

Oprócz problemów z kontrolą agresywnych wybuchów, Erik Baumann z Asklepios Fachklinikum Tiefenbrunn w Rosdorf, Niemcy i współpracownicy (2020) zauważają, że osoby z BPD mają silnie wewnętrznie ukierunkowane poziomy gniewu. Według źródeł, na które się powołują, oprócz tego, że są bardziej skłonne do angażowania się w fizyczne walki z innymi lub do używania broni przeciwko innym ludziom, do 80% osób z tym zaburzeniem angażuje się w akty samookaleczenia, a 85% próbowało popełnić samobójstwo. Rzeczywiście, niemieccy autorzy zauważają, że te odkrycia doprowadziły innych badaczy do zaproponowania, że istnieje gniewny podtyp w ramach BPD.

Podążając za skrajnym gniewem, który może być pokazany przez niektóre osoby z BPD wobec siebie, Baumann i wsp. sugerują, że najlepsze środki nie obejmowałyby zwykłych kwestionariuszy samoopisowych. Ich zdaniem, „Samoakceptacja danej osoby charakteryzuje się zarówno wyraźnymi, świadomie dostępnymi procesami związanymi z samą sobą, jak i ukrytymi i nieświadomymi schematami, postawami, uczuciami i przekonaniami, które niekoniecznie są zgodne” (s. 2).

Jak w przypadku oceny innych nieświadomych postaw, niemieccy badacze sugerują, że szeroko stosowany Test Nieświadomych Skojarzeń (Implicit Association Test, IAT) może właśnie dostarczyć klucza. Rzeczywiście, sprawa jest szczególnie silny za pomocą środka, który idzie pod powierzchnią do badania BPD. Osoby z tym zaburzeniem mogą bardziej słuchać swoich wewnętrznych, niefiltrowanych komunikatów, gdy reagują na wydarzenia dziejące się wokół nich. Kiedy są pod wpływem stresu, możliwość ta jest jeszcze bardziej prawdopodobna.

W słowach autorów, osoby z BPD przechodzą „ukryte przetwarzanie informacji, które nie może być zrównoważone przez świadomie dostępne i kontrolowane procesy” (s. 2). Kiedy do tego dochodzi agresywność, sytuacja staje się jeszcze bardziej niezrównoważona. Nawet u osób bez BPD, wewnętrzne uczucia gniewu częściej prowadzą do agresywnych działań pod wpływem stresu. Rozważ swoje własne reakcje. Czy nie zdarzyło się, że straciłeś kontrolę nad swoim gniewem, kiedy twoje życie nie układało się po twojej myśli? W końcu jednak uspokajasz się i jesteś w stanie odzyskać samokontrolę.

Używając wersji IAT zaprojektowanej do pomiaru samokierowanej agresywności, Baumann i wsp. porównali 29 kobiet przebywających na stacjonarnym oddziale psychiatrycznym z 21 zdrowymi osobami z grupy kontrolnej. Wiek uczestniczek wynosił średnio 28 lat, a większość z nich była w wieku od 18 do 38 lat. Poproszono je o wypełnienie kwestionariuszy samoopisowych, które zawierały skale agresji spontanicznej, agresji reaktywnej, drażliwości, hamowania agresji i agresji skierowanej na siebie. Dodatkowo, oceniano ich klinicznie pod kątem objawów BPD.

Wersja IAT użyta w niemieckim badaniu oceniała automatyczne skojarzenia z parami słów, które łączyły, na przykład, tendencję do kojarzenia „ja” z „spokojnym” vs. „ja” z „agresywnym”. Uczestnicy najpierw ćwiczyli zadanie sortowania, w którym kazano im naciskać jeden klawisz komputera, jeśli słowo na ekranie przed nimi reprezentowało termin agresywny, a inny klawisz, jeśli słowo reprezentowało termin pokojowy. W kluczowych próbach mierzących ukryte skojarzenia, uczestnicy byli instruowani, by jak najszybciej odpowiedzieć na zadanie sortowania z parami słów. W jednym bloku prób „spokojny” i „ja” były prezentowane razem z „agresywny” i „inny”. W próbach krytycznych uczestnicy odpowiadali na kombinację słów „agresywny” i „ja” oraz „spokojny” i „inny”. Ich zadaniem pozostawało naciśnięcie odpowiedniego klawisza komputerowego, który sortowałby na „agresywny” lub „pokojowy”. Jeśli masz tendencję do kojarzenia się z agresywnymi cechami, będziesz reagować szybciej na kombinację „agresywny-ja” szybciej niż na „agresywny-inny.”

Używając empirycznie ustalonych kryteriów, autorzy wyprowadzili statystyczne wyniki różnic, które oznaczały, że dana osoba ma ukryte stowarzyszenie do agresywnie opartej koncepcji siebie. Biorąc pod uwagę, że kobiety z BPD miały ogólnie wyższe wyniki agresywności, pytanie brzmiało, czy istniałby silniejszy związek między samo-kierowaną agresywnością IAT a wynikami na skali agresywności dla kobiet z BPD w porównaniu do zdrowych osób z grupy kontrolnej. Aby sprawdzić to przewidywanie, autorzy skorelowali autoagresję IAT z kwestionariuszem samoopisu agresji, a następnie dodali do równania stopień nasilenia objawów BPD.

Jak przewidywali autorzy, im wyższe objawy BPD, tym silniejszy związek między wynikami IAT a miarą samoopisu agresji. Ogólnie rzecz biorąc, kobiety z BPD uzyskały wyższe wyniki we wszystkich miarach agresywności, ale szczególnie w skalach mierzących drażliwość, złość skierowaną na siebie oraz to, jak bardzo dana osoba próbowała utrzymać swoją agresję pod kontrolą. Dodanie wyników IAT jeszcze bardziej zróżnicowało obie grupy kobiet, co sugeruje, że nieświadoma samokierowana złość jest ważną cechą podczas badania osób z BPD.

W sumie ustalenia wskazują, zgodnie ze słowami niemieckich autorów, że istnieje potrzeba rozróżnienia pomiędzy zewnętrznymi przejawami agresji skierowanej na siebie a wewnętrznymi, mniej świadomie dostępnymi formami gniewu wobec siebie w BPD. Jak zauważają, to, co jest szczególnie kluczowe w tych wynikach, to fakt, że ponieważ osoby z BPD mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, jak wysoki poziom agresji skierowanej na siebie osiągnęły w danej sytuacji, tym bardziej prawdopodobne jest, że będą działać na te gniewne uczucia, które są poza świadomością i kontrolą. Według słów niemieckich autorów, osoby z BPD doświadczają „dysfunkcyjnego, napędzanego schematami przetwarzania”, w którym ich koncepcja siebie rozwija się wokół zestawu negatywnie tendencyjnych interpretacji ich doświadczeń. Primed w ten sposób, są one zobowiązane do postrzegania interakcji społecznych w mniej niż pozytywnym świetle, a te interakcje, z kolei, będzie tylko wzmocnić ich negatywne self-views.

Autorzy sugerują, że obecne ustalenia mogą mieć ważne implikacje dla terapii. Oprócz postrzegania siebie jako zły, jak pokazano w tym badaniu, inne ustalenia wskazują na ukryte uprzedzenia, że ludzie z BPD mają do postrzegania siebie w kategoriach innych negatywnych emocji, takich jak wstyd i obrzydzenie. Skupiając się na tych ukrytych samoocenach, terapeuci mogliby zaangażować się w metodę warunkowania klasycznego, w której próbowaliby nauczyć swoich pacjentów tworzenia nowszych i bardziej pozytywnych skojarzeń, które mogłyby zdefiniować ich wewnętrzną samoocenę. Ponieważ jednak badanie przeprowadzono tylko na kobietach, takie podejście należałoby przetestować również na mężczyznach, a także na grupie porównawczej, która ma inne zaburzenie psychologiczne.

Anger directed at the self is one piece, then, of the agressiveness that people with BPD are prone to experiencing. W rzeczy samej, wracając do przykładu kuzynki, która wpadła w furię z powodu twojego pozornego zimnego ramienia, możesz zobaczyć, jak negatywne wewnętrzne autoprezentacje mogą wywołać agresję skierowaną na ludzi, którzy nie mieli zamiaru się obrazić. To tak, jakby byli oni przygotowani do gniewu, ponieważ ich koncepcja siebie jest częściowo zdefiniowana jako posiadająca tę niepożądaną cechę.

Podsumowując, wyniki badań Baumann et al. dostarczają intrygującego sposobu zrozumienia wysokiego poziomu gniewu, który osoby z BPD mają jako cechy definiujące ich koncepcje siebie. Osoby te, skłonne do reagowania agresją zarówno na własne cechy, jak i na zachowanie innych, mogą odnieść korzyści z prób pomocy w spojrzeniu na siebie w bardziej przychylnym i potencjalnie pokojowym świetle.

Zdjęcie z Facebooka: Kitja Kitja/