Humanistyka: Prehistoria do XV wieku
Żyzny Półksiężyc
Żyzny Półksiężyc to region na Bliskim Wschodzie, który zakrzywia się, jak kształt ćwierćksiężyca, od Zatoki Perskiej, przez współczesny południowy Irak, Syrię, Liban, Jordanię, Izrael i północny Egipt. Termin ten został po raz pierwszy użyty w 1916 roku przez egiptologa Jamesa Henry’ego Breasteda w jego pracy Ancient Times: A History of the Early World, gdzie napisał: „Ten żyzny półksiężyc jest w przybliżeniu półkolem, z otwartą stroną w kierunku południowym, mającym zachodni koniec w południowo-wschodnim rogu Morza Śródziemnego, środek bezpośrednio na północ od Arabii, a wschodni koniec na północnym krańcu Zatoki Perskiej.” Jego zdanie było szeroko rozpowszechniane w ówczesnych publikacjach, stając się w końcu wspólnym określeniem dla tego regionu. Żyzny Półksiężyc jest tradycyjnie kojarzony (w wierzeniach żydowskich, chrześcijańskich i muzułmańskich) z ziemską lokalizacją rajskiego ogrodu.
Znany jako kolebka cywilizacji, Żyzny Półksiężyc jest uważany za miejsce narodzin rolnictwa, urbanizacji, pisma, handlu, nauki, historii i zorganizowanej religii i został po raz pierwszy zaludniony ok. 10 000 lat p.n.e., kiedy w regionie rozpoczęło się rolnictwo i udomowienie zwierząt. Do 9000 r. p.n.e. uprawa dzikich zbóż i ziaren była szeroko rozpowszechniona, a do 5000 r. p.n.e. nawadnianie upraw rolnych było w pełni rozwinięte. Do 4500 r. p.n.e. rozpowszechniła się uprawa owiec dających wełnę. Pierwsze miasta zaczęły powstawać (Eridu, pierwsze, według Sumerów, w 5400 r. p.n.e., potem Uruk i inne) około 4500 r. p.n.e., a uprawa pszenicy i zbóż była praktykowana oprócz dalszego udomowienia zwierząt (do roku 3500 p.n.e. wizerunek rasy psa znanej jako Saluki pojawiał się regularnie na wazach i innych wyrobach ceramicznych, a także na malowidłach ściennych). Niezwykle żyzna gleba tego regionu sprzyjała dalszej uprawie pszenicy, a także żyta, jęczmienia i roślin strączkowych, a w wielkich miastach położonych wzdłuż rzek Tygrys i Eufrat warzono jedne z najwcześniejszych piw na świecie (najstarsze dowody warzenia piwa pochodzą z sumeryjskiej osady Godin Tepe w dzisiejszym Iranie). Od 3400 r. p.n.e. kapłani (którzy wcześniej byli władcami miast) byli odpowiedzialni za dystrybucję żywności i staranne monitorowanie nadwyżek na potrzeby handlu. (9)