Kontrowersje ikonoklastyczne
Kontrowersje ikonoklastyczne, spór o używanie obrazów religijnych (ikon) w Cesarstwie Bizantyjskim w VIII i IX wieku. Ikonoklaści (ci, którzy odrzucali obrazy) sprzeciwiali się czczeniu ikon z kilku powodów, m.in. starotestamentowego zakazu obrazów zawartego w Dziesięciu Przykazaniach (Wj 20,4) oraz możliwości bałwochwalstwa. Obrońcy używania ikon kładli nacisk na symboliczny charakter obrazów i na godność materii stworzonej.
W pierwotnym Kościele konsekwentnie sprzeciwiano się wykonywaniu i czczeniu portretów Chrystusa i świętych. Stosowanie ikon mimo to stale zyskiwało na popularności, zwłaszcza we wschodnich prowincjach Cesarstwa Rzymskiego. Pod koniec VI w. i w VII w. ikony stały się obiektem oficjalnie popieranego kultu, często sugerującego zabobonną wiarę w ich ożywienie. Sprzeciw wobec takich praktyk stał się szczególnie silny w Azji Mniejszej. W 726 r. cesarz bizantyjski Leon III publicznie wystąpił przeciwko postrzeganemu kultowi ikon, a w 730 r. ich używanie zostało oficjalnie zakazane. Zapoczątkowało to prześladowania czcicieli ikon, które nasiliły się za panowania następcy Leona, Konstantyna V (741-775).
W 787 r. cesarzowa Irena zwołała jednak siódmy sobór ekumeniczny w Nicei, na którym potępiono ikonoklazm i przywrócono używanie obrazów. Ikonoklaści odzyskali władzę w 814 roku po wstąpieniu Leona V, a używanie ikon zostało ponownie zakazane na soborze w 815 roku. Drugi okres Ikonoklastów zakończył się wraz ze śmiercią cesarza Teofila w 842 roku. W 843 roku wdowa po nim, cesarzowa Teodora, ostatecznie przywróciła kult ikon, co do dziś jest obchodzone we wschodnim Kościele prawosławnym jako święto prawosławia.